Unseen Soundwalks

Pasaż Simonsa (Simons’ Passage) owes its name to the German industrialist and building’s owner Albert Simons. The building complex consisted of two sections. The first part started being used in 1903, and construction as a whole was completed in 1906. The first building was in the shape of an arc that ran from Długa 50 to Nalewki 2. It was a grandiose five-storey edifice with a large number of windows, which was very modern for its time. The second one, built deep into Nalewki Street, was...

Duration:00:06:14

Długa 8a

Michał Weichert, a lawyer, but also an avant-garde director and theatre theoretician, lived at 8a Długa Street from the mid-1930s. A figure of great merit for the history of Yiddish and Polish theatre, he founded the Young Theatre (Yung-Teater). Originally hailing from Galicia, the Polish territory partitioned by Austria-Hungary, Weichert settled in Warsaw only in 1918, as a mature man of 28. He came to the capital after a stay in Berlin, where he studied under the supervision of the famous...

Duration:00:04:11

Tłomackie 13

In the Jewish cultural memory, 13 Tłomackie Street is the address of the worldwide embassy for Yiddish literature, a kind of British Council or Goethe Institute, as well as the Ministry of Diasporic Culture and the Cultural Parliament in one. This ‘global address’, as the journalist Jecheskiel Najman called it, became a symbol of pre-war cultural life, its disputes and debates, as well as its ups and downs. It appears in almost every memoir about pre-war Jewish literary Warsaw. Among...

Duration:00:05:38

Chłodna 8

The first issue of the Haynt Zionist daily was published on 22nd January 1908, while the last issue came out on 22nd September 1939, shortly before the capitulation of Warsaw. Around 300 issues were published annually from Sunday to Friday, both in Warsaw as well as in other local versions. All of them were edited for 31 years from the same place – the editorial office on Chłodna Street. The creators of Haynt focused on their mass readership. In order to keep them reading, they not only...

Duration:00:05:04

Ceglana 1

The now non-existent Ceglana 1 is an address of almost mythical proportions in the history of Jewish culture thanks to Yitskhok Leybush Peretz, the father of modern Yiddish literature, who lived at this address. The Peretz House on Ceglana Street became a real cultural institution. Publishers, musicians, artists, theatre types, locals and visitors ‘from all four corners of the world’, as Peretz’s close friend, Gershon Lewin, used to say. He claimed that ‘being in Warsaw and not visiting...

Duration:00:06:49

Długa 26

Długa 26 housed the socialist Bund party headquarters from 1936 onwards, as well as the capital’s first school with Yiddish as the language of instruction. Other political organisations based here included the Masada Zionist youth union. Alter Kacyzne had his professional photography studio in one of the three courtyards the building had before the war. Born in Vilnius, he came to Warsaw in 1910. Kacyzne was a writer, journalist and publisher, as well as co-author of the screenplay for The...

Duration:00:05:18

[PL] Zamach na Kutscherę

Jesienią 1943 roku Franz Kutschera został oddelegowany do Warszawy w celu tłumienia rodzącego się ruchu oporu. Po objęciu urzędu przez Kutscherę aresztowania uliczne i publiczne egzekucje zwiększyły się nieporównywalnie, a Kutschera zyskał miano „rzeźnika Warszawy”. W rezultacie stał się jednym z ważniejszych celów polskiego podziemia, które zaczęło go śledzić z zamiarem zgładzenia. Po nieudanym ataku w ostatnich dniach stycznia 1944 roku kolejna próba została podjęta rankiem 1 lutego. Tym...

Duration:00:03:49

[PL] Rzeź Woli

Zaraz po wybuchu powstania stacjonujący w Warszawie Niemcy zaczęli bezlitośnie mordować warszawiaków, zarówno powstańców, jak i cywili. To właśnie na Woli doszło do najbardziej brutalnych wydarzeń. W celu sterroryzowania ludności Warszawy, tylko w ciągu tygodnia zgładzono blisko 50 tys. polskich cywili. Kościół Św. Stanisława Biskupa był jednym z pierwszych obozów przejściowych. Już 2 sierpnia uwięziono w nim więźniów cywilnych, ale dopiero 5 sierpnia, po uwolnieniu przez Armię Krajową...

Duration:00:03:37

[PL] Wyzwolenie obozu koncentracyjnego „Gęsiówka”

Szturm na „Gęsiówkę” nie był łatwym zadaniem. Więzienie otoczone było uzbrojonymi wieżami strażniczymi i bunkrami. Powstańcy użyli zdobytego wcześniej czołgu Pantera – nazwanego później „Magda” – w celu rozpoczęcia ataku poprzez ostrzelanie wież. Po tym, jak czołg przedostał się przez barykadę i bramy wejściowe, powstańcy otworzyli ogień i szturmem ruszyli na obóz. Zostało uwolnionych 348 więźniów, w tym 24 kobiety. 89 żydowskich więźniów posiadało polskie obywatelstwo, reszta pochodziła z...

Duration:00:03:34

[PL] Czołg pułapka na ulicy Kilińskiego

Rankiem 13 sierpnia 1944 roku niemieccy żołnierze rozpoczęli szturm na Stare Miasto, ruszając ze swoich pozycji obok Placu Zamkowego. O godzinie 9:00 kontrolowany radiowo pojazd, który wydawał się zwykłym czołgiem, szturmował ulicę Podwale, zmierzając w kierunku uliczek Starego Miasta – silnego punktu strategicznego powstańców. Polscy żołnierze zaczęli obrzucać czołg butelkami zapalającymi, zmuszając jego kierowcę do ucieczki. Powstańcy nie znaleźli wewnątrz czołgu żadnej broni, chociaż...

Duration:00:04:32

[PL] Akcja pod Arsenałem

Podporucznik Stanisław Broniewski, pseudonim „Orsza”, wydał rozkaz ataku na nazistowski wóz więzienny. Transportowano nim Jana Bytnara, pseudonim „Rudy”, z siedziby Gestapo do więzienia na Pawiaku. Ponieważ pierwotny plan odbicia Rudego został zmieniony, polski kontyngent musiał działać szybko. Pod dowództwem Tadeusza Zawadzkiego, przyjaciela „Rudego”, polskim żołnierzom udało się odbić furgonetkę i uwolnić około 20 więźniów, w tym „Rudego”. Chociaż to zdarzenie nie miało miejsca w czasie...

Duration:00:03:46

[PL] Reduta Banku Polskiego

W gmachu znajdował się bank emisyjny dla Generalnego Gubernatorstwa. Kilku polskich pracowników banku działało w podziemiu, przekazując informacje na temat przewozu pieniędzy, co doprowadziło do jednego z największych przekrętów II wojny światowej. 3 sierpnia AK udało się zdobyć bank. Budynek, dzięki swojej strategicznej pozycji między Starówką i centrum miasta, pozostawał ważnym miejscem i Niemcy nie mogli oddać go bez zaciętej walki. Krwawe starcia toczyły się nieprzerwanie przez cztery...

Duration:00:03:30

[PL] Centrala PKO

Oprócz pełnienia funkcji siedziby głównej Armii Krajowej, w budynku centrali PKO zorganizowano również punkt sanitarny, który później przekształcono w szpital polowy. Znajdowało się tam miejsce dla blisko 400 rannych powstańców. Gmach centrali PKO był tak duży, że przetrzymywano w nim ujętych po odbiciu PAST-y więźniów niemieckich. W tym samym czasie trzecie piętro budynku zajmowała redakcja „Błyskawicy” – powstańczej stacji radiowej. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie...

Duration:00:02:54

[PL] Plac Napoleona

W pierwszych godzinach oporu stawianego okupantom polscy powstańcy ruszyli na budynek Prudentialu i zawiesili na jego dachu biało-czerwoną flagę, widoczną niemal z każdego miejsca w Warszawie. Główny Urząd Pocztowy, znajdujący do powstania w miejscu, gdzie obecnie jest siedziba Narodowego Banku Polskiego, również stanowił kluczowy cel dla powstańców. W ostatnich dniach sierpnia i na początku września naziści zaczęli umacniać swoje radary lotnicze i nasilili ogień artyleryjski w całym...

Duration:00:03:57

[PL] Zdobycie budynku PAST-y

Znajdująca się w budynku centrala telefoniczna odgrywała dla nazistów istotną rolę centrum komunikacyjnego dla frontu wschodniego, który w 1944 roku coraz bardziej zbliżał się do stolicy Polski. Zdobycie PAST-y to jedno z najbardziej spektakularnych wydarzeń trwającego 63 dni powstania. Niemal 40 niemieckich żołnierzy zostało zabitych, a 120 wzięto do niewoli. Z polskiej strony poległo zaledwie kilku walczących. Powstańcom udało się również przejąć ukryty zapas broni, co po udanym odbiciu...

Duration:00:03:34

[PL] Barykada

To właśnie tutaj w pierwszych dniach powstania wybudowano barykadę, która stała się dla Armii Krajowej niezastąpionym szlakiem komunikacyjnym, łączącym północną i południową część miasta. Tuż po wybuchu powstania powstańcy, wspomagani przez cywilów, rozpoczęli budowę barykady – od domu z numerem 22 na północy do domu z numerem 17 na południu. Po ukończeniu barykada służyła zarówno posłańcom, jak i mieszkańcom miasta. W Alejach Jerozolimskich barykada pełniła funkcję korytarza dla...

Duration:00:03:15

Operation Kutschera

In the autumn of 1943, SS-Brigadeführer Franz Kutschera was transferred to Warsaw with the aim of pacifying Polish resistance to the Nazi German occupation. As soon as he took up his post, the number of street arrests and public executions grew rapidly, and Kutschera was soon nicknamed the ‘Butcher of Warsaw’. As a result, he also became a wanted target by the Polish underground, which started to track him with the intention of gunning him down. After a failed attempt on Kutschera’s life...

Duration:00:03:15

The Wola Massacre

Following the outbreak of the Warsaw Uprising, Germans stationed in the city started to indiscriminately kill Poles living there, both insurgents as well as civilians. However, it is in the western district of Wola where the most brutal atrocities occurred. In an effort to use terror tactics against the Poles, around 50,000 civilians were killed within a week. The church was one of the first transit camps. Civilian prisoners were rounded up here as early as the 2 of August, but it wasn’t...

Duration:00:03:25

Liberation of the Gęsiówka Concentration Camp

Storming the Gęsiówka camp was no easy task. The whole prison was surrounded by guard towers and bunkers, all armed to the hilt. The insurgents used a captured Panther tank – dubbed ‘Magda’ – to initiate the attack by firing at the towers. This was followed by the assault. After the tank had forced through the barricade and broken through the entry gates, insurgents then used the cover of heavy fire to storm the camp. Some 348 prisoners were freed, including 24 women. Eighty-nine prisoners...

Duration:00:03:02

Tank Trap on Kilińskiego Street