Waarheen, Waarvoor

Gast: Ruben Keijzer, in het dagelijks leven werkzaam als Scheeps Hoofdwerktuigkundige op sleepboten in de Rotterdamse havens. Hij en zijn vrouw Dana verloren hun dochtertje Nova in augustus 2022 aan een zeldzame vorm van kanker in haar hersenen. Een tumor in haar hersenstam, die zich uitstrekte tot in haar ruggengraat, wat resulteerde in een incomplete dwarslaesie. Dana en Ruben moesten na bijna twee jaar afscheid nemen van Nova: de tijd en natuur heeft hen ingehaald. Zij hebben meerdere acties opgezet, om meer onderzoek mogelijk te maken naar deze vorm van kanker. Geld is hard nodig: 81% van de kinderen die anno 2023 te maken krijgen met kanker geneest, maar maar 19% niet. Ruben heeft onder andere een flinke voettocht gemaakt om geld op te halen voor onderzoek. Van zijn woonplaats Sliedrecht naar het Prinses Máxima Centrum, dat is vijftig kilometer. Ook omdat er nog een lange weg te gaan is naar volledige genezing van kinderkanker.

Gast: Toon Griffioen, oud-onderwijzer, netwerkondernemer, schrijver, vader van drie kinderen en opa van drie kleinzoons, hobbykok, knutselaar, 737 flightsimulator piloot, amateurgolfer, levensgenieter en noemt zich 'een onbelangrijk persoon'. Hij kreeg in 2008 de diagnose Parkinson. In Nederland leven 63.500 mensen met de ziekte van Parkinson. Over de hele wereld zijn dat er maar liefst 10.000.000. Parkinson is een enorm ingewikkelde ziekte die ontstaat in de hersenen, maar de manier waarop de ziekte zich uit is voor geen mens hetzelfde. Mijn gast schreef een boek over zijn Parkinson: 'Goed mis, vrolijke verhalen met Parkinson', dat in 2023 uitkwam bij Uitgeverij De Luie Wesp. Hij onderging in september 2022 met succes een DBS (Deep Brain Stimulation) operatie. www.toongriffioen.nl

Gast: Jordy Nijenhuis. Hij noemt zich 'autodidact levensgenieter op een ietwat stijle trap'. Die stijle trap staat symbool voor perioden waarin depressie en psychose de voorgrond van zijn leven vormden. Vanaf zijn kindertijd heeft hij een ingewikkeld leven gehad. Zwaar depressief belandde hij in een psychose, waarbij hij enge dwanggedachtes kreeg. Nu noemt hij zich stabiel en weet hij wanneer hij moet ingrijpen in zijn eigen leven. Jordy is getrouwd en vader van drie dochters. Hij wil uitvaartverzorger worden en volgt daarvoor een opleiding. Daarnaast werkt hij als overledenenverzorger. Jordy is erachter gekomen dat er maar weinig mensen stilstaan bij hun sterfelijkheid en nauwelijks iets hebben voorbereid voor het afscheid. Daarom is hij de podcast 'Doodspraak de podcast' begonnen. https://open.spotify.com/show/7cX96543kZXR4NNqVy8wVA?si=774dbb894fd646df

Gast: Jannie Oskam. Zij studeerde sociale wetenschappen en heeft 30 jaar werkervaring in de zorg. In 2015 verloor zij door borstkanker haar baan als organisatieadviseur. Sindsdien is ze actief als mee- en tegendenker. In dat jaar 2015 verscheen haar eerste boek: 'Zo gaan we het doen! Over samen beslissen bij borstkanker'. In 2019 kreeg Jannie uitgezaaide borstkanker. Jannie treedt inmiddels op als spreker en gastdocent en brengt zo het perspectief van patiënten, gevraagd en ongevraagd, onder de aandacht. En in 2021 verscheen haar boek 'Tussenland' met als ondertitel 'Over Leven Met De Dood in Je Schoenen', uitgegeven bij Uitgeverij De Graaff. Wie niet meer kan genezen, komt terecht in Tussenland: een overgangsgebied tussen leven en dood waar je de weg niet kent en waarvan je de taal niet spreekt. Jannie Oskam kreeg eind 2022 uit handen van burgermeester Sharon Dijksma in Utrecht een hoge koninklijke onderscheiding vanwege haar grote inzet, om het perspectief vanuit de patiënt, over hoe het is om ziek te zijn, voor het voetlicht te brengen.

Gast: Hanneke Mijnster, moeder van twee puberzonen. Wekelijks legt zij in de rubriek 'Slotakkoord' op rtlnieuws.nl de favoriete laatste muziek vast van iemand, met het verhaal dat daarbij hoort. 'De dood hoort bij het leven, al staan we daar liever niet te lang bij stil. Denk jij wel eens na over de soundtrack van je leven? Elke week geeft een lezer een inkijkje in diens slotakkoord.' Hanneke is freelance journalist voor onder andere RTL Nieuws en Libelle en bedenker van de rubriek Slotakkoord. Hanneke maakt verhalen over mensen en over merken. Zij noemt zichzelf nieuwsgierig, optimistisch en krijgt energie van ondernemers, bijzondere mensen en nieuwe ideeën. Hanneke wil zelf graag een afscheid met veel muziek en kunst en mooie voorleeszels uit rake boeken. In een café of een atelier, een huisje in het bos, zoiets. Een plek zonder haast. En zij leerde door haar Slotakkoordrubriek over het bestaan van natuurbegraafplaatsen, dat lijkt haar wel wat.

Gast: Saskia Wolters. Zij verloor in 2017 haar broer Joost door moord en schreef een boek - over waar zij als familie voor kwamen te staan, getiteld 'What the F*CK!?', met als ondertitel "Hoe het falen van instanties leidde tot de moord op mijn broer Joost', in mei 2023 uitgegeven bij Growing Stories. De titel verwijst naar de laatste woorden van Joost (38), voor hij in de Amsterdamse metro overlijdt nadat hij door een volslagen onbekende man meerdere malen is gestoken. De dader blijkt een psychiatrisch patiënt te zijn met een lange rij geweldsdelicten op zijn naam, die gedwongen was opgenomen en een paar uur verlof had gekregen.

Gast: Myrte Scheffer, oprichter van The Purpose EmPowerment Program voor mensen, bedrijven en organisaties die een positieve verandering en impact willen maken om het leven van anderen te verbeteren. Myrte ontwikkelde zich - van een klein plattelandsmeisje in Nederland tot een internationale (Business) Coach voor Social Impact en een Motivational Speaker. Ze heeft veel persoonlijke beproevingen overwonnen - van het verlies van haar meervoudig gehandicapte zusje, de miskraam van een tweeling en een burn-out - en heeft haar leven en bedrijf volledig omgegooid en opgebouwd op haar voorwaarden. Ze reisde 2 jaar de wereld over en noemt dit haar “Return to Self” reis. Een identiteitsreis terug naar wie zij was na het verlies van dierbaren en ook van zichzelf. Zij zegt: 'authenticiteit is het dagelijks oefenen van het loslaten van wie we denken te moeten zijn en het omarmen van wie we echt zijn.' Zie myrtescheffer.com.

Gast: Marleen Bekker. Zij is cabaretier en noemt zichzelf 'slakkenfilosoof'. Momenteel schrijft zij een boek over de slakkenfilosofie. Marleen maakt persoonlijk cabaret dat schuurt. Ze speelt, zingt en danst over de de dingen die haar bezig houden in het leven. Marleen houdt ervan om grote thema’s aan te kaarten in kleine situaties. Haar voorstelling 'Moederziel Marleen' ging over haar kinderloosheid en 'De Pelgrimsshow' over hoe zij pelgrim werd en hoe zij God ontmoette. 'Het leven is al moeilijk genoeg', zegt ze, 'ik wil in zware, ingewikkelde dingen de lichtheid zoeken'. Marleen heeft twee maanden in haar eentje gefietst naar Santiago de Compostella om te ervaren dat er altijd hulp voor haar is. De manier waarop was langzaam en zacht, dat is zij al doende de Slakkenfilosofie gaan noemen. En Marleen wilde vrede sluiten met haar overleden broer Koos. In haar vrije tijd is zij docent op de Hogeschool van Amsterdam. Meer over Marleen: www.marleenbekker.com

Gast: Louisa Verhulst, weduwe van Jaap Laan en fotograaf. Zij zegt: 'Zonder licht begin je als fotograaf niets. Licht schept beeld, licht laat je zien. Maar waar licht is, is het ook donker en zijn er schaduwen.' En dat zie je terug in haar werk: het licht is haar penseel. Met haar beelden legt ze verbinding met anderen die ook gemis of alleenzaamheid hebben in hun leven. Louisa is positief, geeft niet op, gaat door, en ziet de mooie dingen in het leven, ook als dat soms moeilijk is. Verdriet moet je niet wegduwen, zegt ze, niet doen alsof het er niet is. Dat helpt je niet. Moet je huilen, doe het, verexcuseer je niet. Wil je schreeuwen, iets kapot gooien: doe het gewoon. Louise vindt het lastig dat in er in ons land zo slecht wordt omgegaan met de dood en het verdriet. Er lijkt geen plaats en geen tijd voor. https://louisaverhulst.nl

Gast: Nina Blom; zij is overlever van 'Kindermishandeling door Falsificatie', (vroeger 'Münchhausen by Proxy'). Als kind is zij veertien jaar lang ziek gemaakt door haar moeder. Het begon reeds als baby. Nina werd zestien keer opgenomen in het ziekenhuis en zij mocht geen contact met leeftijdsgenootjes hebben. Ze mocht ook niet meer naar school. Op haar veertiende lag ze verlamd in bed, waar ze geen eten, maar wel veel pillen kreeg. Tegenover artsen gedroeg haar moeder zich zorgzaam. Uiteindelijk kregen hulpverleners argwaan en werd de Kinderbescherming ingeschakeld. Nina onderging jarenlange therapie en schreef in 2011 het boek 'Je bent een verschrikkelijk kind', uitgegeven door Uitgeverij Personalia, om artsen en hulpverleners te attenderen op deze vorm van kindermishandeling. Het is in 2023 ook verschenen als graphic novel - zeg maar stripverhaal - onder de titel ‘Jij gaat dood’, de allereerste over deze ernstige vorm van kindermishandeling. Door haar ervaringen in beeld te vertellen, hoopt Nina het verhaal nog toegankelijker te maken voor een breder publiek. Nina kun je bereiken via www.ninablom.nl. Bij vermoeden van 'Kindermishandeling door Falsificatie' of andere vormen van kindermishandeling kun je bellen met 'Veilig Thuis' op 0800 - 2000 (24/7 bereikbaar). Vraag dan naar een vertrouwensarts. Zie ook www.veiligthuis.nl

Gast: Pieter Glijnis. Tijdens zijn verblijf in het buitenland in 2005 kampte hij met een onregelmatig hartritme en daarom had hij een defibrillator. Zijn hart raakte zijn zo verstoord dat de defibrillator continu elektrische schokken gaf. Terug in Nederland bleek uit genetisch onderzoek dat hij leed aan de erfelijke hartspierziekte PLN, dat staat voor Phospholamban, een eiwit dat een rol speelt bij de regulatie van de hartspierfunctie. Mijn gast kreeg eerst een steunhart en enkele jaren later ontving hij een donorhart. 'Een geluksvogel en een blij mens', zegt hij, 'die een bijzonder leven gegeven is met heftige tegenslagen en ongelofelijk veel geluk'. Een persoon die zijn ervaring als commercieel ondernemer nu toepast als sociaal ondernemer om een behandeling voor de ziekte te vinden. Zie ook www.plnheart.org en www.hartenbank.nl

Gast: Sanneke Langendoen, gelukkig getrouwd, moeder van twee kinderen, innovator en gedragsveranderaar in de zorg. Sinds 2006 staat ze echter vooral bekend als 'de dochter van', nadat haar vader haar moeder om het leven bracht, in een tragisch incident dat in de media bekend werd als de 'Udense kofferbakmoord', tot haar ergernis. Voor Sanneke was deze moord vooral een persoonlijk drama, waarbij ze beide ouders verloor. In haar autobiografische boek 'Dit gebeurt alleen in films' (Sanneke Langendoen/Growing Stories), dat in mei 2023 is verschenen, deelt ze haar volledige verhaal. En daarover praat ze vrijuit in deze aflevering van 'Waarheen, Waarvoor?'.

Gast: Sonja Adriaansz, yogadocent uit Zoetermeer. Sonja was de partner van Roy Vliegendhart, die in 2010 overleed binnen een jaar tijd aan de aan de gevolgen van GIST (Gastro Instestinale Stroma Tumor). Sonja maakte een moeilijke tijd door waarin ze als mantelzorger voor Roy zorgde. Vier jaar later, in 2014, verloor ze ook haar moeder, voor wie ze eveneens enkele maanden heeft gezorgd. In beide gevallen ging het om kortstondige, intensieve zorg. Het was een enorme opluchting voor Sonja dat haar werkgever haar veel ruimte gaf bij de zorg voor Roy. Een collega nam haar taken over, waardoor ze zonder schuldgevoel thuis kon blijven. Ze benadrukte hoe belangrijk dit voor haar was en hoeveel rust het haar heeft gegeven. Vanaf 2018 is ze ook vrijwilliger bij de Contactgroep GIST, een patiëntenvereniging. Nu heeft Sonja haar focus verlegd naar haar yogastudio. En haar nieuwe liefde: Jorge.

Gast: Hanny van Olst, moeder van 3 kinderen. Haar oudste dochter Conny werd stil geboren in 1970. Helaas heeft zij haar niet heeft mogen zien en geen afscheid kunnen nemen. ‘Het is beter als je je stilgeboren baby niet ziet’. In de jaren '70 en '80 werd er sterk vastgehouden aan die overtuiging. Hoewel er in de jaren '90 enige verbetering optrad, blijft er nog steeds een gebrek aan aandacht en openheid rondom stilgeboortes. Dit maakt het rouwproces des te complexer. Alles wat weggestopt wordt, komt uiteindelijk weer naar boven, altijd. Hanny heeft uiteindelijk begrip gevonden bij de Stichting Lieve Engeltjes en is dankbaar voor alles wat haar gegeven wordt, waaronder haar twee andere kinderen. In moeilijke tijden kan zij erover praten met iemand die dichtbij staat. En proberen lichtpuntjes te ontdekken. Af en toe de rust opzoeken, op een bankje op de heide.

ALS is de afkorting van Amyotrofische Laterale Sclerose, een ziekte waarbij de spieren één voor één uitvallen. Na de eerste symptomen leven patiënten gemiddeld nog drie tot vijf jaar. Voor de dodelijke zenuw-/spierziekte is dringend een oplossing nodig. Er is geen tijd te verliezen. Deze podcast is opgenomen op woensdag 17 mei 2023 en uitgezonden op zondag 21 mei 2023 op NH. Gast: Ingur Zijlstra, een energieke man, echtgenoot, vader en opa van 63 jaar. Hij stond en staat vol in het leven, positief, sportief, sociaal. Ingur leeft met zijn vrouw Fija in de binnenstad van Zwolle, aan het water, 'heerlijk!', zoals hij zelf zegt. Hij geniet van varen in hun bootje, van vrienden en van de stad. Hij kreeg eind 2021 de diagnose ALS. Over ruim twee weken beklimt hij de Mont Ventoux in Frankrijk. Allerlei gevoelens gaan er nu door hem heen: verdriet, boosheid, onzekerheid, euforie, blijheid en ga zo maar door. Hij schrijft in zijn blog: 'Klote dat ik niet in normale gezondheid met voldoende kracht de kale berg op kan fietsen. Dat is wat bij mij hoort, zo was het altijd. Er sportief, zelfstandig voor gaan. Nu ben ik afhankelijk van anderen, van een aangepaste fiets, strijdend tegen die verdomde ALS ! Maar... ik ga ervoor! Samen met alle lieve mensen om mij heen. Dit is de enige competitie die ik nu nog kan voeren, naast de belangrijkste competitie: blijven leven.'

Gast: Joke Spanjaard. Ruim 20 jaar geleden voor dit gesprek overleed haar broer Bob en zes weken later haar zoon Maarten. Joke is vrijwilligster bij de EHBO en zet zich in voor de vereniging Ouders Overleden Kind (OOK); ze geeft als gastdocent voorlichting op de politieacademie. Het verdriet om haar broer en zoon is er altijd. En toch kan ze intens genieten van haar dochter en kleinkinderen in Zuid-Frankrijk.

Gast: Wendy Hoogendijk is theatermaker, presentatrice & zangeres. Zij speelde in het land het autobiografische soloprogramma 'Radiostilte' (gïnspireerd door het plotselinge verlies van haar vader) i.s.m. Slachtofferhulp NL, Politie en het Openbaar Ministerie. Wendy is presentatrice bij Rijnmond en zij zoekt naar verhalen die niet aan de oppervlakte liggen en probeert deze te vangen in theater en muziek. Ze brengt met Ameline Ansu de voorstelling 'Op Rouwtoer'. In uiteenlopende scènes word je daarin meegenomen in de rollercoaster rondom rouw. Steekwoorden: rouwpijn, humor, ongemak en warmte. Alles komt voorbij. Ameline was eerder te gast in 'Waarheen, Waarvoor? en die podcast kun je hier beluisteren: https://open.spotify.com/episode/3pwKYrrLgDtvqAKS7o3Kgs?si=0f6d3f9f43584dcd

Gast: Waldie Hanser, psycholoog/muziekpsycholoog en recent gepromoveerd aan Tilburg University op het proefschrift 'The Consoling Power of Music: The Role of Emotions and Musical Aspects' over de troostende eigenschappen van muziek - en gedrag dat daarmee samenhangt, zoals huilen bij muziek. De promotoren van het onderzoek waren emeritus Prof. Ad Vingerhoets (ook wel de 'huilprofessor' genoemd - hier aanwezig geweest als gast) en dr. Ruth Mark. Waldie zegt dat er nog heel veel vragen openstaan over muziek emoties, over troost, maar ook over uitvaartmuziek en allerlei toepassingen van het maken of luisteren naar muziek. Hij hoopt nog heel lang onderzoek te kunnen blijven doen naar die en andere onderwerpen. Daarnaast vindt hij het erg belangrijk dat dat onderzoek toegankelijk is voor een breed publiek en daar wil hij zich voor inzetten. De podcast van 'huilprofessor' Ad Vingerhoets kun je hier beluisteren: https://open.spotify.com/episode/6NQLTdRLsZdVFxcz69MN7p?si=925ee122729d43de

Gast: Annelies Ribbink. Zij kreeg na het overlijden van haar broer Martin te maken met een groot gat tussen empathie en botte reacties. Tussen mensen die meteen naar je toe komen om je uren vast te houden direct na het bericht en onverwacht hele lieve reacties en prachtige gesprekken met mensen die je niet zo goed kent, tot een bot geappt zwart hartje of zelfs helemaal niets laten horen. Annelies ontdekte een 'vergeten rouwende' te zijn en dat was voor haar aanleiding om www.rouwplek.nl op te zetten. Een plek voor broers en zussen van een overledene. Die lotgenoten weten precies wat je meemaakt, waar je doorheen moet. Ze herkennen je gemis, de verwarring, het onbegrip. Lotgenoten erkennen je verdriet en het unieke rouwproces.

Gast: Ad Vingerhoets, onderzoekspsycholoog, emeritus hoogleraar emoties en welbevinden. Hij heeft zich in zijn onderzoekswerk vooral gericht op stress en emotie in relatie tot gezondheid en staat bekend als 's werelds enige 'huilprofessor'. Zijn werk omvat meer dan 300 artikelen en hij heeft meegewerkt aan 18 boeken. Ad Vingerhoets was verbonden aan het Departement Medische & Klinische Psychologie van Tilburg University. Zijn boek 'De emotionele mens - waarom onze emoties bepalen wie we zijn' verscheen in 2021.