Eos Wetenschap - Vraag Het Aan

Eos Wetenschap bestaat veertig jaar. Voor de gelegenheid biedt hoofdredacteur Raf Scheers een blik achter de schermen van het blad, de organisatie én de wetenschap en wetenschapsjournalistiek in Vlaanderen.

Ongezond eten kan je ziek maken, maar maakt gezond eten je dan ook weer beter? Lieselot Hemeryck (Universiteit Gent) onderzoekt het verband tussen voeding en gezondheid en ontrafelt oorzaken en gevolgen. Ze vertelt alles over haar onderzoek aan Eos-redacteur Liesbeth Gijsel.

De overgang is voor veel vrouwen een rollercoaster. Mijn collega en hoofdredacteur van Eos Psyche&Brein Liesbeth Gijsel schreef er een boek over: Fuck de Menopauze. Wat niemand je vertelt over de overgang. In deze podcast beantwoordt ze vraag: hoe herken je de menopauze?

Een jas of schoenen van schimmels. Een schimmelspray om scheurtjes in beton te dichten. Isolatiemateriaal uit schimmels. Of zelfs meubels. Schimmels lijken hét materiaal van de toekomst. Eos-journalist Peter Van Wynsberghe trok naar het lab, en vertelt alles over dit wonderlijke materiaal aan collega Liesbeth Gijsel.

Reuma is meer dan pijnlijke gewrichten, en de aandoening treft alle leeftijden. Reumatoloog Ann-Sophie De Craemer van het UZ Gent vertelt je in deze podcast meer over oorzaken, gevolgen, misverstanden en behandelingen van reuma.

Vanaf 2035 mogen er geen nieuwe benzine- of dieselauto’s meer worden verkocht. De toekomst is aan de elektrische auto. Maar zijn de batterijen in die auto’s wel ecologisch en ethisch verantwoord? Wat zit er eigenlijk in? Aan welke verbeteringen werken wetenschappers? En: hoe kun je zelf de levensduur van je batterij rekken? Eos-redacteur Ilse Boeren geeft uitleg en tips in deze aflevering van de podcast Vraag het Aan.

In deze aflevering lezen we mee in de kroniek van Jan de Pottre, die in 1554 op de Grote Markt in Brussel de gruwelijke executie zag van Jan Pannant. Waarom eindigde Jan Pannant op het schavot? En wat ging eraan vooraf? Was deze straf en deze manier van terechtstellen gebruikelijk? En wat vonden de toeschouwers ervan? En waren ze het eens met deze manier van straffen of niet? We lezen het allemaal in het dagboek van Jan de Pottre. En zoals een goed dagboek betaamt, komen we ook wat persoonlijke details over hem te weten. En dankzij deze kroniekschrijver weten we vanaf nu ook hoeveel vis en wijn kostte in de 16de eeuw. Podcast De kronieken van de dood Meelezen in de dagboeken van kroniekschrijvers uit de 16de eeuw? Dat kan in deze podcast. Nee, de sappige details, het liefdesverdriet en andere hartenroersels komen we niet te weten, maar het geeft wel een unieke inkijk de samenleving van de die tijd. Historica Isabel Casteels focuste zich de afgelopen 4 jaar voor haar doctoraatsonderzoek op wat er geschreven werd over executies en daarover vertelt ze nu in deze 3-delige podcastreeks. Een kleine tijdsreis, tot op het schavot.

We gaan even terug naar het Antwerpen van 1564, wanneer de Meirbrug geen drukke oversteekplaats was voor shoppende mensen, maar een plaats waar de terechtstellingen werden uitgevoerd. Een aantal Antwerpse kroniekschrijvers uit de 16de eeuw, schreven over de executie van stadsbeul meester Geleyn. Isabel zocht dit verder uit en we komen te weten dat een beul die zelf geëxecuteerd werd, niet alledaags was, maar ook niet uitzonderlijk. Een beul was trouwens niet bepaald iemand waarmee je op café wilde gaan want ze waren vaak even misdadig als de misdadigers die ze terechtstelden. En dat was voor deze meester Geleyn niet anders. En er is ook iets met een slager en honden. Allemaal te ontdekken in deze aflevering. PODCAST ‘DE KRONIEKEN VAN DE DOOD’ Meelezen in de dagboeken van kroniekschrijvers uit de 16de eeuw? Dat kan in deze podcast. Nee, de sappige details, het liefdesverdriet en andere hartenroersels komen we niet te weten, maar het geeft wel een unieke inkijk de samenleving van de die tijd. Historica Isabel Casteels focuste zich de afgelopen 4 jaar voor haar doctoraatsonderzoek op wat er geschreven werd over executies en daarover vertelt ze nu in deze 3-delige podcastreeks. Een kleine tijdsreis, tot op het schavot.

Hoe geëmancipeerd was de 16de eeuw? Dat viel blijkbaar beter mee dan we zouden denken. Werden vrouwen op een andere manier terechtgesteld dan mannen? Kregen ze andere straffen of niet? Deze aflevering brengt ons naar Ieper waar kroniekschrijver Augustijn Van Hernighem de terechtstelling zag en beschreef van bendeleidster Barbele Taquits. Volgens hem stierf Barbele met een mannelijk hart. Wat dat juist is, daar vertelt Isabel meer over. PODCAST ‘DE KRONIEKEN VAN DE DOOD’ Meelezen in de dagboeken van kroniekschrijvers uit de 16de eeuw? Dat kan in deze podcast. Nee, de sappige details, het liefdesverdriet en andere hartenroersels komen we niet te weten, maar het geeft wel een unieke inkijk de samenleving van de die tijd. Historica Isabel Casteels focuste zich de afgelopen 4 jaar voor haar doctoraatsonderzoek op wat er geschreven werd over executies en daarover vertelt ze nu in deze 3-delige podcastreeks. Een kleine tijdsreis, tot op het schavot.

Voor de gewone sterveling lijkt kwantumfysica onvatbaar ingewikkeld. De wetenschap heeft een eigen taal en eigen principes, die allemaal worstelen met onze intuïtie. Is het onmogelijk om kwantumfysica te begrijpen? Kwantumfysicus Frank Verstraete vindt van niet. Hij is er zeker van dat iedereen een paar kwantumprincipes kan begrijpen, en dat je daar ook gewoon van kunt genieten, net zoals je van klassieke muziek kunt genieten, zonder echt te weten hoe ze is ontstaan.

Drink voldoende water. Het is zowat het vaakst herhaalde voedingsadvies, zeker in de zomer. Waarom eigenlijk? Bio-ingenieur en voedingsexperte Elke Godden (Universiteit Antwerpen) geeft antwoord.

Ze leven in je smartphone, op sociale media-apps, websites en slimme speakers ... We worden steeds meer omringd door chatbots, en gaan er soms mee om alsof het mensen zijn. Dat kan ver gaan. In Japan zijn duizenden mannen zelfs getrouwd met een bot. Hoe komt het dat we een band voelen met een levenloos ding? Wat zijn de mogelijkheden van ChatGPT en consorten? En wat zijn de gevaren? Eos-redacteur Peter Vanwijnsberghe verdiepte zich in het onderwerp en praat erover met collega Liesbeth Gijsel.

Dankzij de wind kunnen we hernieuwbare energie maken, maar als we gaan fietsen lijkt ze altijd tegen te werken. In deze aflevering legt weerman Bram Verbruggen uit hoe wind ontstaat.

Een neurowetenschapper, een bioloog, een fysicus en een artificieel intelligent systeem stappen een podium op. Kunnen zij vanuit hun expertise het fileprobleem oplossen? Dat was de vraag tijdens een panelgesprek van Eos Wetenschap op het Nerdland Festival. Het leverde deze even boeiende als irrelevante oplossingen op.

De helft van de Belgen drinkt liever water uit een fles dan uit de kraan. We vinden het niet lekker, en sluipen er ook niet allerlei gevaarlijke stoffen in? Hoe zit dat met resten van medicijnen, pesticiden, lood of hormonen in ons glaasje water? Eos-redacteur Ilse Boeren ploos de controlerapporten uit en vertelt er in deze podcast alles over aan collega Liesbeth Gijsel.

Maarten Larmuseau is genetisch genealoog aan de KU Leuven en UAntwerpen. Hij bestudeert de geschiedenis met behulp van stambomen en DNA. Het DNA dat hij onderzoekt kan afkomstig zijn van mensen die vandaag nog leven, maar ook uit skeletten, menselijke resten en zelfs uit haren, tanden of zelfs speeksel aan de achterkant van een postzegel. Wat leest hij in ons DNA over ons verwantschap met de enigmatische neanderthaler?

West-Vlaamse mannen hebben vaker prostaatkanker dan mannen die ergens anders in het land wonen. Huidkanker komt vaker voor op het Belgische platteland dan in de grote steden. En in Charleroi en Luik tekenen zich de meeste gevallen van longkanker op. Eos publiceert een ‘kankeratlas van België’. Wat zeggen de cijfers? Wat zijn de verklaringen voor die cijfers? En heeft verhuizen zin om je risico op kanker te verlagen? Eos-redacteur Els Verweire geeft in deze podcast tekst en uitleg aan collega Liesbeth Gijsel.

In de oudheid was het een teken van de goden, volgens de Noormannen was het de brug naar de hemel en de Ieren geloofden dat er een pot met goud te vinden was aan het uiteinde ervan. In deze aflevering heeft weerman Bram Verbruggen het over regenbogen.

Na een donkere winter, kijken velen onder ons uit naar langere dagen en meer zonneschijn. Toch krijgen we in de lente vaak te maken met wisselvallig weer. Regent het echt meer en feller in de lente? Weerman Bram Verbruggen zocht het uit.

De fruitvlieg of Drosophila melanogaster is een bijzonder beestje. Gehaat in de fruitmand, maar aanbeden in het lab. Waarom vinden wetenschappers de fruitvlieg zo bijzonder? Stein Aerts van de KU Leuven legt in deze podcast onder andere uit wat we kunnen leren van fruitvliegen, waar wetenschappers hun fruitvliegen halen en hoe je demente fruitvliegen bestudeert. Stein Aerts werkte mee aan de Fly Cell Atlas, een kaart van alle cellen van de fruitvlieg.