Forum 2021: RUCHY OPORU / Malta Festival Poznan

2.07.2023 / Malta Festival Poznań FORUM 2023 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej” Do XX wieku, pod względem hierarchii i przydziału praw, świat był skolonizowany przez Europę. Ona wyznaczała jego kulturowe centrum – polityczne, ekonomiczne i kulturowe. Jak zmienia się geografia artystyczna pod wpływem procesów dekolonizacji i globalizacji? Czy wolno nam jeszcze mówić o kulturze w terminach „centrum” i „peryferia”? Czy, na jakich polach i w jaki dokładnie sposób europejska kultura się dekolonizuje? Jakie problemy, paradoksy wiążą się z tym procesem przeobrażania kulturowej różnorodności w literaturze, sztuce i teatrze?

1.07.2023 / Malta Festival Poznań FORUM 2023 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej” Wyobrażenia na temat muzułmanów w europejskiej historii często się zmieniały: w zależności od sytuacji politycznej i ekonomicznej wyznawcy islamu fascynowali, co wręcz prowadziło do ich egzotyzacji, lub przerażali, postrzegano ich jako ludzi honorowych, mężnych, przywiązanych do tradycji lub jako barbarzyńców o wypaczonej seksualności i obyczajach. Jak w Europie zmieniał się polityczny i społeczny klimat wokół muzułmanów i islamu w XX wieku? Od kiedy przejawy muzułmańskiej tradycji, takie jak noszenie chusty przez kobiety, uliczne modlitwy, budowa meczetów, sklepy i bary halal, budzą w Europie kontrowersje? Czy europejscy muzułmanie tworzą w Europie jednorodne społeczności?

30.06.2023 / Malta Festival Poznań FORUM 2023 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej” Historia relacji europejsko-tureckich to okresy wzajemnego kulturowego przyciągania i odpychania, politycznych konfliktów i współpracy, sympatii i niechęci, niezmiennie jednak historia wzajemnego przenikania się. Turcja długo była postrzegana jako most między Wschodem a Zachodem. Czy nadal tak jest? Przyjrzeliśmy się stanowisku Turcji wobec kryzysu migracyjnego w 2015 roku, jej polityce migracyjnej i roli w czasie wojny rosyjsko-ukraińskiej. Co obecnie określa relacje między Europą a Turcją? Jakie układy Europa zawiera z krajem Atatürka? Czy Turcja wciąż jest zwrócona na Zachód?

29.06.2023 / Malta Festival Poznań FORUM 2023 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej” Republika turecka została proklamowana w 1923 roku i w tym roku obchodzi 100-lecie istnienia. Jej fundamentem, niekwestionowanym i posiadającym umocowanie konstytucyjne, od początku była zasada pełnej separacji sfery religijnej od państwa. Na czym polegała specyfika tureckiej laickości? Jak wyglądała w praktyce? Czy polityka obecnego prezydenta Turcji jest przemyślaną reislamizacją społeczeństwa, które zostało „zdeislamizowane” tylko pozornie? Debata na temat laickości i religijnego odrodzenia w Turcji nie jest hermetyczną dyskusją turkolożki i mieszkającej w Polsce tureckiej Ormianki. Wpisuje się w aktualną dyskusję na temat relacji europejsko-tureckich, wielokulturowości i odrodzenia religijnego w samej Europie.

22.09.2022 / Fundacja Malta Prowadzenie: prof. Przemysław Czapliński Spotkanie z Edwardem Pasewiczem, poetą, prozaikiem, kompozytorem, przez lata związanym z Poznaniem. Przedmiotem rozmowy była jego najnowsza powieść „Pulverkopf” (wyd. Wielka Litera), która zakwalifikowała się do finału tegorocznej Nagrody Literackiej „Nike”. Edward Pasewicz – poeta, pisarz, dramaturg, kompozytor. Urodzony w Kostrzynie nad Odrą, związany przez wiele lat z Poznaniem. Od ponad dziesięciu lat mieszka w Krakowie. Autor głośnego kryminału „Śmierć w darkroomie”, laureat Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina (2001), nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” (2021, 2022) i Nagrody Literackiej Gdynia (2007, 2009, 2012, 2022), Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” (2009, 2012, 2016) oraz Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej (2016). Jego wiersze były tłumaczone m.in. na niemiecki, angielski, słoweński, serbski, bułgarski, czeski, hiszpański, kataloński czy włoski. Prezes zarządu stowarzyszenia Queerowe Centrum Kultury w Krakowie. prof. Przemysław Czapliński – historyk literatury polskiej i europejskiej XX i XXI wieku, eseista, tłumacz, krytyk literacki, profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Juror m.in. Nagrody Literackiej „Nike”, „Paszportów Polityki” w kategorii literatura, Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, konkursu poświęconego polskiej dramaturgii współczesnej „Metafory rzeczywistości”. Współpracował m.in. z „Gazetą Wyborczą”, „Tygodnikiem Powszechnym”, „Polityką”. Autor takich książek, jak „Ruchome marginesy: szkice o literaturze lat 90.” (2002), „Polska do wymiany” (2009), „Resztki nowoczesności” (2011), „Poruszona mapa” (2017).

30.07.2022 / Malta Festival Poznań Prowadzenie: Adam Górczewski, Marta Krawczyk Spotkanie z twórcami „Wesela wielkopolskiego” – Michałem Fetlerem, Rafałem Zapałą, Malwiną Paszek i Jackiem Hałasem. Rozmowa dotyczyła szczegółów pracy nad projektem finałowym Malta Festival Poznań 2022, w którym zamierzeniem artystów była reinterpretacja wielkopolskiej muzyki ludowej.

29.06.2022 / Malta Festival Poznań Może filiżanka wybornej kawy z Andrzejem Sewerynem? Aktor teatralny i filmowy, dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie odwiedził Poznań w ramach prezentacji programu „Polski w Polskim na Malcie”, w którym przedstawił ostatnie dzieła teatralne ze stołecznej sceny. Spotkanie odbyło się w kawiarni i księgarni Kahawa Kawa i Książka.

3.07.2022 / Malta Festival Poznań FORUM 2022 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" Piotr Siemion – pisarz i prawnik. Autor powieści Niskie Łąki (2000, 2016) i Finimondo (2004), a także zapisków Dziennik roku węża (2015). Ukończył anglistykę na Uniwersytecie Wrocławskim i wydział prawa Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. 12 lat spędził na emigracji w USA i Kanadzie, od 2000 r. mieszka i pracuje w Warszawie. W kwietniu 2022 roku ukazała się nowa książka Piotra Siemiona Bella, ciao – czerpiąca z popkultury powieść o woli życia i pragnieniu śmierci na gruzach zrujnowanego świata. Wycofujące się armie, uchodźcy i przesiedleńcy, przemoc, strach i rodząca się nadzieja na przyszłość. Książka proponuje bezlitosne spojrzenie na Europę XX w. i dzisiejszą Polskę – podzieloną, wrogą „obcym”, rządzonej resentymentem i pozbawioną wizji przyszłości.

2.07.2022 / Malta Festival Poznań FORUM 2022 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" Współczucie może być źródłem ogromnej siły, prowadzić do zaangażowania na rzecz przeciwstawienia się krzywdzie i pomocy pokrzywdzonym. Ma jednak swoje granice. Czyja śmierć i czyje cierpienie nas porusza? Co uruchamia empatię i dlaczego? Komu służy empatia? W jakie relacje władzy jest uwikłana? Jakie są kulturowe przemiany emocji współczucia? Czy w czasach globalizacji i internetu jest możliwa etyczna postawa wobec każdego cudzego cierpienia?

1.07.2022 / Malta Festival Poznań FORUM 2022 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" Jak podaje Amnesty International, obecnie ponad 21 mln osób (0,3 proc. populacji na świecie) to uchodźcy i uchodźczynie – osoby, które zostały zmuszone do opuszczenia swojego kraju z powodu wojen i prześladowań; wygnańcy podejmujący śmiertelnie niebezpieczną wędrówkę, zmagający się z nadużyciami i przemocą ze strony strażników granicznych, gangów, przemytników i handlarzy ludźmi. Większość z nich trafia ostatecznie w miejsca, w których żadne prawa im nie przysługują. Dlaczego wszelkie systemy ochrony praw człowieka są bezradne wobec naruszenia praw uchodźców i uchodźczyń? Do czego mają prawo jako nieobywatele? Czy prawa człowieka są uniwersalne?

30.06.2022 / Malta Festival Poznań FORUM 2022 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" W krajach Europy Zachodniej polityki wielokulturowego współżycia przeżywają kryzys. Sporne stają się religia, normy prawne i obyczajowe, system nauczania. Wielokulturowość przedstawia się jako zagrożenie, problem, niebezpieczeństwo. Jak idea wielokulturowości funkcjonuje na poziomie państwa, a jak na poziomie życia codziennego? Jak sami ludzie budują relacje sąsiedztwa, współpracy bez oparcia na narodowych, rasowych czy religijnych tożsamościach?

29.06.2022 / Malta Festival Poznań FORUM 2022 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" Jacy uchodźcy i uchodźczynie i od kiedy przebywają na terenie Polski? Jaka jest polityka państwa polskiego wobec nich i jak się ona zmieniała przez ostatnie lata? Wiele spraw dotyczących pomocy uchodźcom i uchodźczyniom jest w Polsce uregulowanych. Jednak o ich sytuacji decydują również szczegóły wprowadzania założeń w życie, stosowania konkretnych przepisów, zakres rzeczywiście oferowanej im pomocy, a także nastawienie społeczeństwa do ich obecności w Polsce. Jak integracja uchodźczyń wygląda w praktyce? Przed jakimi wyzwaniami stawia polskie państwo wojna w Ukrainie?

28.06.2022 / Malta Festival Poznań FORUM 2022 / prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" Jaka jest europejska polityka ochrony granic i jak zmieniała się przez lata? Jakie pakty Europa zawiązuje, by chronić swoje granice? W rozmowie przyjrzeliśmy się polityce takich państw jak Włochy czy Grecja, a także relacji Unii Europejskiej z Turcją, Libią i Białorusią. Zapytaliśmy również o przyszłość zewnętrznych granic Unii. Według szacunków naukowców w związku ze zmianami klimatycznymi do 2050 r. migracja z Afryki do Europy sięgnie liczby 250 mln ludzi. Będziemy budować coraz wyższe mury czy wspierać niedemokratyczne państwa w budowaniu obozów, przymykając oko na łamanie w nich praw człowieka?

26.06.2021 Malta Festival Poznań FORUM 2021 Prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" W spotkaniu pt. „Dać prawo naturze" poddawaliśmy pod dyskusję prawa natury. W sporze między człowiekiem a naturą to człowiek pogwałca wszelkie zasady współżycia. Wspólnie z Filipem Springerem, Karoliną Szczypek oraz Michałem Nogasiem zastanawialiśmy się kto mógłby reprezentować przyrodę w tym nierównym konflikcie. Nasi goście dostarczyli nam informacje o rozwiązaniach, które już teraz stosuje się w państwach, szanujących prawa przyrody. Dlaczego są to wyjątki, a nie stała praktyka? Czy chodzi o kwestię zysku, który człowiek czerpie z przyrody, czy o ograniczenia ludzkiego rozumu? Jakie są granice ludzkiej wyobraźni i empatii? Czy można je pokonać? Te pytania kierowaliśmy nie tylko do prowadzących, ale także do każdego mieszkańca Ziemi.

21.06.2021 Malta Festival Poznań FORUM 2021 Prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" Tematem przewodnim spotkania była postać Jakuba Szeli – najbardziej znanego przywódcy chłopskiego podczas antyszlacheckiej rabacji galicyjskiej w 1846 r. W ostatnim czasie Jakub Szela zyskał na popularności w polskiej kulturze, gdzie utożsamiany jest jako postać zbuntowana przeciwko otaczającej nas niesprawiedliwości. Wraz z Radosławem Rakiem, autorem powieści „Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli” i Michałem Nogasiem zastanawialiśmy się jaki byłby współczesny Jakub Szela.

19.06.2021 Malta Festival Poznań FORUM 2021 Prowadzenie: Katarzyna Lewicka, dziennikarka „TOK FM" Debata „Ulica jako scena" dotyczyło ulicznych protestów, na których uczestnicy wyrażają swoje żądania poprzez teatralizację swoich działań za pośrednictwem ciała. Wspólnie z Dariuszem Kosińskim, Hanna Mamzer, Przemysławem Sadurą i Karoliną Lewicką zastanawialiśmy się nad rolą i znaczeniem ciała w zbiorowych demonstracjach. Staraliśmy się odpowiedzieć na takie pytania: co oddziaływuje na teatralizację działań uczestników, jak zmienia się styl protestów, co w danym kraju jest akceptowane oraz co łączy ludzi bardziej – chęć realizowania określonego celu politycznego czy samo uczestnictwo w takim wydarzeniu?

23.06.2021 Malta Festival Poznań FORUM 2021 Prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" Ziemia staje przed wyzwaniami wymagającymi sojuszy łączących ludzi z różnych rejonów świata. Rzeczywistość polityczna jest jednak kształtowana przez ścierające się interesy, wartości, ideologie i emocje. Tę debatę na Forum poświęciliśmy Ziemi i ludziom, którzy ponad podziałami walczą o dobrostan naszej planety. Zastanawialiśmy się jaką siłę sprawczą mają klimatyczne ruchy oporu i co do tej pory udało im się wypracować. Wraz z Pauliną Kramarz, Janem Sową i Michałem Nogasiem zastanawialiśmy się czy trwałość i skuteczność transgranicznych sojuszy jest możliwa, czy jednak jest to jedynie utopijna idea.

24.06.2021 Malta Festival Poznań FORUM 2021 Prowadzenie: Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej" Korki, smog, wszędobylskie reklamy, brak miejsc parkingowych, wyburzanie budynków i stawianie pomników bez konsultacji, deweloperskie zamachy na skwery, ogródki działkowe – to częste powody naszych miejskich frustracji. Czy i kiedy miejskie sprawy zmuszają nas do wzięcia sprawy w swoje ręce? Kiedy czujemy się odpowiedzialni za swoje miasta, a kiedy szukamy pomocy? Jak wypadamy na tle innych państw europejskich? O tym wszystkim, co w mieście nas uwiera rozmawialiśmy z Michałem Nogasiem i jego gośćmi: Janem Mencwelem – animatorem kultury, Arturem Jerzym Filipem – badaczem i praktykiem innowacyjnych struktur międzysektorowego współzarządzania realizacją projektów urbanistycznych oraz Natalią Weremczuk – absolwentką Wydziału Prawa i Administracji.

18.06.2021 Malta Festival Poznań FORUM 2021 Prowadzenie: Karolina Lewicka, Dziennikarka TOK FM Tegoroczne Forum, czyli dyskusyjną część programu Festivalu Malta została poświęcona tematyce społecznych demonstracji. W 2020 roku po świecie rozlała się fala społecznych protestów: Black Lives Matter, Strajk Kobiet czy protesty przeciw Łukaszence na Białorusi. Opór, pod wieloma postaciami, stawiany był w różnych częściach świata, mimo panującej pandemii i obowiązującego lockdownu. Z powodu obostrzeń protesty przybierały nie tylko formy demonstracyjne, ale również rozwijały się w przestrzeni internetowej i publicznej. Podczas pierwszego spotkania na Forum rozmawialiśmy z Dorotą Piontek, Krzysztofem Podemskim i Jakubem Wygnańskim o nietypowych strategiach oporu i ich sposobach kształtowania się. Wspólnie przyglądaliśmy się ich dynamice i skuteczności oraz zastanawiliśmy się czy ruch, który przekształca się w zorganizowane struktury, rozwija się, czy też zatraca swoją tożsamość.

20.06.2021 Malta Festival Poznań FORUM 2021 Podczas debaty „Niewolnictwo po polsku" zastanawialiśmy się nad niewolnictwem z perspektywy chłopów – grupy wykluczanej dotąd z polskiej historii. Dlaczego nasze szlachecko-pańszczyźniane dzieje tak często przedstawiane są w kontekście historii pięknych dworków, jeśli z reguły, jest to dalekie od prawdy? Wraz z Kacprem Pobłockim, Michałem Rauszerem i Karoliną Lewicką pytaliśmy w czym usprawiedliwienia społeczno-ekonomiczego podporządkowania ludu elitom różniły się od dyskursów w innych częściach świata i jakie formy oporu były możliwe. Podczas spotkania rozważaliśmy historię jako naukę wpisującą się w strategię walki i oporu.