Piekno zbawia swiat-logo

Piekno zbawia swiat

Arts & Culture Podcasts

Audycja o wybitnych dziełach sztuki chrześcijańskiej oraz ich twórcach. Porusza zagadnienia architektury, rzeźby i malarstwa od okresu wczesnośredniowiecznego po czasy współczesne. Prowadzący podejmują się opisu i interpretacji dzieł sztuki i także ich skonfrontowania z przekazem biblijnym. Audycja ma charakter edukacyjny i ewangelizacyjny. Tematyka nawiązuje do okresów liturgicznych w Kościele Powszechnym. A przewodnikami w owej podróży po pięknie zawartym w sztucę są Izabela Banaszewska - historyk sztuki oraz o.Tomasz Mordziałek paulin.

Location:

Poland

Description:

Audycja o wybitnych dziełach sztuki chrześcijańskiej oraz ich twórcach. Porusza zagadnienia architektury, rzeźby i malarstwa od okresu wczesnośredniowiecznego po czasy współczesne. Prowadzący podejmują się opisu i interpretacji dzieł sztuki i także ich skonfrontowania z przekazem biblijnym. Audycja ma charakter edukacyjny i ewangelizacyjny. Tematyka nawiązuje do okresów liturgicznych w Kościele Powszechnym. A przewodnikami w owej podróży po pięknie zawartym w sztucę są Izabela Banaszewska - historyk sztuki oraz o.Tomasz Mordziałek paulin.

Language:

Polish


Episodes
Ask host to enable sharing for playback control

Ambrogio Lorenzetti – Skrzydła poliptyku ze scenami z życia św. Mikołaja

12/7/2025
Cztery epizody z życia świętego Mikołaja, zgodne z Żywotami świętych, poznajemy przypatrując się wymalowanym przez Ambrogio Lorenzettiego skrzydłom poliptyku. Pierwszy z nich ukazuje Świętego w znanej scenie podrzucania złotych monet na posag trzem córkom ubogiego szlachcica. Dzieło to ukazuje nam także historyczną scenę konsekracji Mikołaja na biskupa Miry, a także obrazuje cud wskrzeszenia chłopca i cud pszenicy. Ten ostatni związany jest z uratowaniem od zatonięcia kupieckich statków i uratowania marynarzy, w wyniku czego św. Mikołaj staje się także patronem marynarzy i żeglarzy.

Duration:00:23:15

Ask host to enable sharing for playback control

José Ribera – Męczeństwo św. Andrzeja

11/30/2025
Umiłowanie krzyża i poczucie wybrania, zaszczyt umierania taką samą śmiercią jak Zbawiciel - te cechy św. Andrzeja, które pozostawia nam apokryf dotyczący żywota apostoła, wymalował na swoim płótnie hiszpański malarz José Ribera. W samym centrum obrazu na ziemi leży krzyż w kształcie X, na nim posadzono apostoła, całkowicie przygotowanego na to męczeństwo. Gestem rozłożonych dłoni wydaje się on ponaglać swoich oprawców do wykonania wyroku. Postawa apostoła kompletnie niezrozumiała w dzisiejszym świecie zawstydza nas, dla niego jest tylko drogą do rychłego spotkania z Chrystusem.

Duration:00:25:47

Ask host to enable sharing for playback control

Deesis – Hagia Sophia

11/23/2025
Mozaika pochodzi z 2 poł XIII w., znajduje się na galerii kościoła Św. Mądrości Bożej w Konstantynopolu (dzisiejszym Stambule), ukazuje nam trzy postacie. Chrystusa widzianego frontalnie - jako Pantokratora, w geście błogosławieństwa oraz Bogurodzicę i św. Jana Chrzciciela widzianych w ujęciu en trois quatre. Typ ikonograficzy deesis koncentruje się na motywie wstawiennictwa u Boga Ojca, na co wskazują modlitewne gesty postaci świętych. Na szczególną uwagę zasługuje piękny modelunek światłocieniowy wykonany za pomocą tessery.

Duration:00:26:56

Ask host to enable sharing for playback control

Andrea del Pozzo – Apoteoza św. Ignacego

11/16/2025
Na niewiele ponad 60 lat po wyniesieniu do chwały ołtarzy pierwszego generała Towarzystwa Jezusowego – św. Ignacego Loyoli, na sklepieniu jezuickiego kościoła San Ignazio w Rzymie, w brawurowym stylu, kolejny z jezuitów - Andrea del Pozzo, wymaluje triumf świętego założyciela a także triumf samego zakonu. Stworzy iluzję piętra nieistniejącej architektury, na której usadowi personifikacje czterech kontynentów, na jakie dotarła nauka głoszona przez zakon. Samego świętego, oczekującego na spotkanie z Trójcą Świętą, umiejscowi na niebiosach w samym środku programu ikonograficznego całego przedstawienia.

Duration:00:28:27

Ask host to enable sharing for playback control

Jan Matejko - Zaprowadzenie chrześcijaństwa

11/9/2025
To pierwszy z dwunastu obrazów, otwierający cykl Dzieje cywilizacji Polski. Jego głównym bohaterem jest stojący nad brzegiem Jeziora Lednickiego książę Mieszko I, opierający się znamiennie o krzyż – sugerujący, że na wierze i moralności chrześcijańskiej oparta zostanie cała przyszła państwowość podległego mu kraju. Do księcia zmierza ubrana w jasny strój z płonącą świecą w dłoniach i wiankiem na głowie jego przyszła żona, Dobrawa. Artysta ukazuje nam również chrzest ludności, którego dokonują biskup Jordan i św. Wojciech. Obecność tego drugiego w szatach pontyfikalnych znamionuje już przyszłe wydarzenia z historii Polski związane z pielgrzymką cesarza Ottona III w katedrze w Gnieźnie w roku 1000.

Duration:00:24:33

Ask host to enable sharing for playback control

Francisco Goya – Św. Franciszek Borgiasz u łoża konającego, zatwardziałego grzesznika

11/2/2025
Obraz odchodzenia z tego świata zatwardziałego grzesznika malowany jest dokładnie rok po tym, jak Goya stworzył wizję „dobrej śmierci”, przedstawiając umierającego św. Józefa w otoczeniu Maryi i Jezusa. Tym razem nastrój obrazu napawa ogromnym niepokojem a w przestrzeni płótna pojawiają się demony. Ekspresję wprowadza sam święty Franciszek Borgia, zdumiony dokonującym się cudem i rozgrywającą się przed jego oczyma sceną.

Duration:00:22:42

Ask host to enable sharing for playback control

Michael Willmann – Męczeństwo św. Judy Tadeusza

10/26/2025
Artysta urodzony w Królewcu ale działający w kręgu zakonu cystersów, głównie w Polsce, maluje historię św. Judy Tadeusza. Scenę męczeństwa apostoła, przedstawia jako jedną z kilkunastu, w cyklu ukazującym dwunastu apostołów oraz kilku innych świętych kościoła katolickiego. Kompozycyjnie bardzo bliski Rubensowi, stylistycznie Rembrandtowi. Obrazuje apokryficzną historię dotyczącą pobytu św. Tadeusza w Persji, gdzie wraz ze św. Szymonem w pogańskiej świątyni Apolla i Diany wyrzucają demony z posągów bóstw.

Duration:00:24:05

Ask host to enable sharing for playback control

Rogier van der Weyden – Św. Łukasz malujący portret Madonny

10/19/2025
Niderlandzki artysta przedstawia nam w swoim obrazie wnętrze zamkowej komnaty otwartej trzema oknami na krajobraz idealnego miasta. W tym samym wnętrzu umieszcza Madonnę z Dzieciątkiem i przyklękającego przed Nią św. Łukasza, który w szybkim szkicu utrwala rysy Maryi. Zarówno święty malarz jak i my zostajemy dopuszczeni do oglądania bardzo intymnej sceny karmienia Dziecka. W przedstawieniu bardzo odczuwalny jest nastrój spokoju i ciszy, którego nie burzy ani obecność Łukasza ani kolejnych pokoleń oglądających.

Duration:00:22:12

Ask host to enable sharing for playback control

Giorgio Vasari – Św. Hieronim

10/12/2025
Vasari -autor żywotów słynnych artystów malarzy, rzeźbiarzy i architektów przedstawia nam św. Hieronima na pustyni otoczonego niemal z każdej strony przez pokusy. Jedyną bronią świętego jest krucyfiks, w który wpatruje się usiłując odgonić od siebie uderzające pokusy miłości, nieczystości a nawet pokusę sławy. Stylistycznie artysta wykorzystuje doświadczenie wielu mistrzów dojrzałego renesansu, wzoruje się także na Michale Aniele, który do końca życia pozostawał dla Vasariego największym artystycznym autorytetem.

Duration:00:26:19

Ask host to enable sharing for playback control

Caravaggio – Matka Boża Różańcowa

10/5/2025
Obraz ukazuje nam wizję św. Dominika, podczas której święty ten otrzymuje od Maryi różaniec, jako powszechne narzędzie pomocne człowiekowi w każdej trudnej sytuacji. Na obrazie dostrzegamy ludzi wszystkich stanów i w różnym wieku, którzy czekają na różaniec. Mężczyzna, który spogląda na nas i szarpie za rękaw Dominika, próbuje skupić uwagę świętego na kolejnych pokoleniach oglądających, którzy podobnie jak ludzie jemu współcześni przychodzą prosić o szczególną interwencję Maryi i Jezusa w swoim życiu a różaniec pozostaje dla nich najlepszym łącznikiem ze światem duchowym.

Duration:00:22:38

Ask host to enable sharing for playback control

Lodovico Carracci – Anioł uwalniający dusze w czyśćcu

9/28/2025
Anioł, jako wysłannik Boży zstępuje do rzeczywistości czyśćca, pełnej płomieni, które nie parzą lecz oczyszczają. Symbolika obrazu przesycona jest tematyką uwolnienia, oczyszczenia i ideą modlitewnego orędownictwa, na co wskazują wybrane postaci świętych, którzy przywoływani są w chwili śmierci. Na temat czystości i oczyszczenia wskazuje nam również symbol lilii, który jednocześnie wiążemy także z postacią Maryi orędowniczki dusz czyśćcowych.

Duration:00:25:00

Ask host to enable sharing for playback control

Caravaggio – Męczeństwo św. Mateusza

9/23/2025
To jeden z cyklu trzech obrazów dotyczących żywota świętego apostoła, namalowany na zlecenie kardynała Matea Contreilego do kaplicy kościoła św. Ludwika Króla Francji w Rzymie. Bohater obrazu – Mateusz ukazany w kapłańskich szatach, pada na schodkach prezbiterium tuż przy widocznej mensie ołtarzowej , gdzie jeszcze przed chwilą sprawował eucharystię. Napastnikiem jest półnagi mężczyzna – poganin. Scenie przyglądają się przerażeni uczestnicy mszy św. O tym, że scena ta, zatrzymana niczym w fotograficznym kadrze, zakończy się śmiercią apostoła, świadczy pojawiający się anioł, który wciska w otwartą dłoń Mateusza palmę męczeństwa.

Duration:00:26:04

Ask host to enable sharing for playback control

Rubens – Podwyższenia krzyża – tryptyk

9/14/2025
To pierwsze po powrocie z ośmioletniego pobytu artysty z Włoch duże zlecenie, nad jakim pracował. Tytułowe podniesienie krzyża, któremu towarzyszy nagromadzenie ciał postaci mężczyzn zaangażowanych w ustawienie krucyfiksu na ziemi, widzimy w środkowym obrazie. To co dzieje się w skrzydłach bocznych choć koresponduje z częścią środkową, stanowi niejako oddzielny motyw. Ramy obrazu głównego wydają się być zbyt ciasne, by pomieścić wszystkich uczestników dramatu. Najbardziej konsekwentna we wszystkich trzech częściach tryptyku jest przyroda i ukazana sceneria. Zgodnie z tytułem dzieła, Rubens położył akcent na ogromny ciężar, z jakim zmagają się podnoszący krzyż, sugerując nam wszystkim, że jest to ciężar grzechów, jakie wziął na siebie Jezus.

Duration:00:29:28

Ask host to enable sharing for playback control

Wit Stwosz – Narodzenie Maryi

9/7/2025
Kwatera znajdująca się po lewej stronie, w skrzydłach stałych ołtarza Mariackiego, widoczna wyłącznie po jego zamknięciu, usytuowana jest pośrodku cyklu dotyczącego życia Matki Bożej, między scenami: Spotkanie Joachima i Anny oraz Edukacja Maryi w świątyni jerozolimskiej. Kolejny już raz mistrz z Norymbergi w przepiękny sposób opowiada życie współczesnych mu mieszczan krakowskich, tym razem jesteśmy świadkami niezwykle intymnej sceny – narodzin. Wnętrze mieszkalne, oraz stroje portretowanych kobiet: będącej w połogu Anny oraz towarzyszących jej trzech położnych, świadczą o zamożności gospodarza domu. Nastrój ciszy i ciepła emanuje z płaskorzeźby, przypominając nam o tym, że oto w narodzinach Maryi dokonuje się ważny etap w historii zbawienia człowieka.

Duration:00:28:08

Ask host to enable sharing for playback control

Artemisia Gentileschi – Salome z głową św. Jana Chrzciciela

6/29/2025
Obraz zbudowany w oparciu o bliski kadr przedstawia trzy fizjonomie. Kata, męczennika oraz kobiety, nie z własnej woli uwikłanej w intrygę. W przedstawieniu tym pobrzmiewają jednak echa przeszłości samej artystki i wciąż niezabliźnione rany doznanej krzywdy, upokorzenia, zazdrości i zawiści. Temat biblijny kolejny raz staje się dla niej okazją do wewnętrznych przemyśleń i pracy nad sobą.

Duration:00:24:04

Ask host to enable sharing for playback control

Hipolit Lipiński – Procesja z kościoła św. Barbary

6/22/2025
Przekrój wiekowy i stanowy, bractwa i grupy parafialne, feretrony i sztandary – personalne i duchowe bogactwo Kościoła zaprezentował Hipolit Lipiński w historycznym obrazie, który z ogromnym realizmem pokazuje formującą się przed wejściem do świątyni procesję Bożego Ciała. Scena ukazana w pogodny, ciepły dzień. Nastrój obrazu spokojny, mimo zgiełku panującego na placu przed gotyckim kościołem św. Barbary w Krakowie.

Duration:00:24:24

Ask host to enable sharing for playback control

Masaccio – Trójca Święta

6/15/2025
W łuku, w głębi nieistniejącej kaplicy za pomocą geometrii matematycznych wyliczeń i osiągnięć perspektywy Massacio maluje fresk w kościele Santa Maria Novella . Dominują w nim dwa motywy ikonograficzne: Tron Łaski oraz grupa Ukrzyżowania. To nowatorskie dzieło zachwyca nie tylko nowatorskimi rozwiązaniami iluzjonistycznymi ale doskonałym rysunkiem i modelunkiem postaci.

Duration:00:24:19

Ask host to enable sharing for playback control

Rafael Santi – św. Paweł na Areopagu

6/8/2025
Temat zaczerpnięty z Dziejów Apostolskich. Paweł przed trybunałem greckim, pilnującym czystości i poziomu głoszonej nauki i religii, na wzgórzu Aresa głosi Ateńczykom Boga, w którym wszyscy żyjemy, poruszamy się i jesteśmy oraz dobrą nowinę o zmartwychwstaniu. Wśród słuchających Pawła Rafael bardzo wyraźnie wyodrębnił trzy grupy postaci.

Duration:00:27:58

Ask host to enable sharing for playback control

Annibal Carracci – Domine quo vadis?

6/1/2025
Apokryficzny temat doskonale znany nam Polakom dzięki powieści Henryka Sienkiewicza. Piotr za namową chrześcijan ucieka z Rzymu, gdzie trwają prześladowania wyznawców Chrystusa. Ucieka by ocalić naukę Mistrza i zanieść ją innym wierzącym. Nie odejdzie jednak zbyt daleko…przy via Appia ukazuje mu się zmartwychwstały Jezus i na pytanie Piotra: Dokąd podążasz ? – deklaruje, że idzie do Rzymu, jeszcze raz umrzeć, skoro Piotr z niego ucieka. Z tym tematem mierzy się Annibal Carracci tworząc niezwykle sugestywny obraz zbudowany przez gest obu postaci.

Duration:00:23:20

Ask host to enable sharing for playback control

Pietro Perugino – Wręczenie kluczy św. Piotrowi

5/25/2025
Fresk znajdujący się w Kaplicy Sykstyńskiej ukazuje prymat św. Piotra. Stojący w centrum, na pierwszym planie Jezus przekazuje klęczącemu Piotrowi obiecane w Ewangelii klucze do królestwa – symbol władzy, pierwszeństwa wśród apostołów oraz przewodzenia na ziemi kościołowi Chrystusowemu. To jednak nie cała treść wielopostaciowego i wielowątkowego przedstawienia, do którego odczytywania wraz z nami zapraszamy w dzisiejszej audycji.

Duration:00:25:54