Schoolpraat

Het door leerlingen activeren van hun voorkennis, het maken van aantekeningen, het stellen van doelen, het bijhouden van een planning en het checken of je iets wel begrijpt. Het zijn stuk voor stuk elementen die volgens onderwijsonderzoek zorgen voor betere leerprestaties. Met andere woorden: de strategieën voor zelfregulerend leren zijn van supergroot belang. En toch lijkt het erop dat lijkt het er op dat zelfregulerend leren in het Nederlands onderwijs nog nietde aandacht krijgt die het verdient. Patrick Sins, lector Vernieuwingsonderwijs bij Thomas More Hogeschool in Rotterdam, heeft op 3 oktober tijdens het Kunskapsskolan Community Event in Utrecht een keynote speech verzorgd met de titel ‘Baas over je eigen leren, dat moet je leren’. Daar vertelde hij zo'n 550 onderwijsprofessionals van Nederlandse Kunskapsskolan Partnerscholen waarom en hoe zij meer aandacht aan zelfregulerende vaardigheden kunnen besteden in hun onderwijs, zodat leerlingen vaardiger worden in leren. Schoolpraat maakte van de gelegenheid gebruik om Patrick voor de microfoon te trekken. Samen met Ineke Vermeulen, beleidsadviseur op de Casimirschool, pedagogiek docent, teamleider LevelUp en leraaronderzoeker bij Thomas More Hogeschool in Rotterdam en Madeleine Zwart, schoolleider van het Van Kinsbergen college in Elburg en de nieuwe co-host van de Schoolpraat podcast serie.

Giving students the opportunity to learn at their own level and pace. Enabling teachers to give each student the attention he/she needs. Setting challenging learning goals and clear criteria for students. Kunskapsskolan EDucation is like putting together a puzzle: every piece has to be in the right place. With coaching and having high expectations as central elements. Mats Barlow has been a Kunskapsskolan professional from the very beginning. With over 20 years of experience, including as principal at a Kunskapsskolan school in Örebro, Sweden. On October 3rd, Mats delivered a keynote address on the subject of having high expectations during the Kunskapsskolan Community Event in the Dutch city of Utrecht. With some 500 educational professionals from Dutch Kunskapsskolan Partner-schools in the audience. Schoolpraat took the opportunity to talk to Mats. Together with Annemiek Jonker, Trainer/coach at Kunskapsskolan Netherlands and trauma therapist, and Madeleine Zwart, school leader of Van Kinsbergen college and the new co-host of the Schoolpraat podcast series. This Schoolpraat episode is part of a series of three, recorded during the Kunskapsskolan Community Event 2024 held in October. The other two – about ‘Baas over je eigen leren, dat moet je leren’ and ‘See the Good’ – will be published shortly.

Vandaag deel drie van het drieluik op basis van de literatuurstudie: over ‘het belang van anders organiseren’. Ontdek in deze Schoolpraat hoe anders organiseren bijdraagt aan sterker leerling-eigenaarschap. Leer hoe innovatieve aanpakken zoals co-teaching en dynamische roostering maken dat onderwijsteams hun ambitie om de regie van leerlingen over hun leerproces te vergroten helpt waar te maken. We bespreken concrete voorbeelden en best practices uit wetenschappelijk onderzoek en de praktijk. Luister mee en ontdek hoe scholen eigenaarschap kunnen bevorderen door het onderwijs op een vernieuwende manier te organiseren. Met Nicolette van Halem, Assistant Professor bij het Research Institute of Child Development and Education van de Universiteit van Amsterdam, Femke Geijsel, academic director en geassocieerd hoogleraar transformatief onderwijsleiderschap bij TIAS School for Business and Society in Utrecht en Richard Gerding, directeur van de locaties van het Dr. Nassau College in Norg en in Aa en Hunze.

Vandaag deel twee van het drieluik op basis van de literatuurstudie: Samenhangend Leerlinggericht Onderwijs voor Sterker Leerling-Eigenaarschap. Deze Schoolpraat gaat in op de praktische toepassing van wetenschappelijke inzichten en biedt concrete strategieën om eigenaarschap in de klas te bevorderen. Ontdek hoe verschillende vormen van leerling-eigenaarschap bijdragen aan gepersonaliseerd onderwijs. Leer over 'daadkrachtig eigenaarschap' en 'authentiek eigenaarschap' en hoe deze vormen de ontwikkeling van leerlingen kunnen versterken. In gesprek met Nicolette van Halem, Assistant Professor bij het Research Institute of Child Development and Education van de Universiteit van Amsterdam, Christa de Graauw, een ervaren trainer en KED Expert bij Kunskapsskolan en René de Waard, leerjaar coördinator en expert coaching bij MY college in Spijkenisse.

Vandaag deel 1 van het Schoolpraat drieluik op basis van het literatuuronderzoek Samenhangend Leerlinggericht Onderwijs voor Sterker Leerling-Eigenaarschap. Over Dynamisch reguleren. Ontdek hoe dynamisch reguleren in gepersonaliseerd onderwijs leerlingen in staat stelt de regie over hun leerproces te nemen. Deze aflevering duikt in de delicate, cruciale, uitdagende én beslissende overgang van externe naar interne regulatie en benadrukt hoe op maat gemaakte onderwijsaanpakken de autonomie en betrokkenheid van leerlingen bevorderen. Sluit je aan om praktische strategieën te verkennen die het eigenaarschap van leerlingen versterken en de cruciale rol van docenten in dit transformatieve proces. Luister mee en krijg inzichten uit baanbrekend onderzoek en praktijkvoorbeelden, ontworpen om onderwijsprofessionals te helpen leerlingen beter voor te bereiden op toekomstige uitdagingen. In gesprek met Nicolette van Halem, Assistant Professor bij het Research Institute of Child Development and Education van de Universiteit van Amsterdam, Bram Paulissen, tot voor kort teamleider bij 2College Ruivenmavo in Berkel-Enschot, nu transitie adviseur binnen OMO en Joep van de Wouw, expert docent bij 2College Cobbenhagenlyceum in Tilburg.

Een traditionele top-down doorvertaling van organisatiebeleid naar HR-beleid leidt - zo blijkt uit onderzoek - vaak tot een afnemende waarde en uitkomst van HR en het functioneren van personeel. Dus wordt gepleit voor een meer gelijkwaardige benadering van HR. In de onderwijscontext betekent dit co-creatie rond de vraag: hoe zorg je dat HR zodanig aansluit op de onderwijsdoelen van een school, dat het faciliteert om docenten in hun kracht te laten werken? Hoe geef je de afstemming tussen de verschillende lagen in de organisatie goed vorm, met een cruciale rol voor teamleiders? Hoor in deze Schoolpraat hoe het zit uit de mond van Dr. Jeske van Beurden, personeelswetenschapper en universitair docent bij de afdeling Human Resource Studies van de Universiteit van Tilburg en Leo van ‘t Spijker, lid algemene directie Portus scholengroep (onderdeel van CVO Rotterdam) en tevens projectleider VO/MBO Werven matchen en opleiden in de Onderwijsregio Rotterdam en Joni Heijboer, directeur Focus Beroepsacademie en OZHW Groen College in Barendrecht.

De docent. Hoe kijken wij daarnaar? Hoe kijken docenten naar zichzelf? Welk perspectief zien zij? Onderzoek verwijst naar ‘spanning op de lijn’. Denk aan het proces van student naar docent: de overstap van ‘fouten maken moet’ naar de nadruk op ‘fouten voorkomen’. Aan het ondersteunen van en aandacht geven aan de leerlingen, waarbij docenten problemen mee naar huis nemen. Aan het verschil in onderwijsopvatting tussen docenten en de schoolleiding. Bovendien: uitstekende docenten haken af omdat het loopbaan-perspectief ontbreekt. En zij-instromers dreigen uit te vallen omdat zij zich – vergeleken met de wereld waaruit zij afkomstig zijn - eenzaam voelen in het beroep. En dat allemaal terwijl leerlingen juist warm worden van gemotiveerde en gecommitteerde docenten en het in de kern zo’n mooi vak is. In deze Schoolpraat duiken we – als onderdeel van een serie gesprekken aan met vooraanstaande wetenschappers én onderwijsprofessionals uit de praktijk – de diepte in. Hebben we het over eigenaarschap, betekenisgeving, levenslang leren, deskundigheid, agency, ondernemerszin en onderlinge samenwerking. Met Prof. Dr. Douwe Beijaard, emeritus-hoogleraar van de Eindhoven School of Education, Kees Elsinga, voorzitter College van Bestuur bij Stichting Openbaar Onderwijs Zwolle & Regio, en Madeleine Zwart, directeur van het Van Kinsbergen college in Elburg.

Het lerarentekort zet de kwaliteit van het onderwijs onder druk. De docent is immers in sterke mate bepalend voor de leerprestaties van leerlingen. Maar, hoe keer je deze trend? Jan van Tartwijk is Hoogleraar Sociale Wetenschappen Educatie en Pedagogiek binnen de faculteit Sociale Wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht. Hij kijkt in dit verband naar de expertise-ontwikkeling van docenten en hun effectiviteit/efficiëntie. En trekt een parallel met de positie van een behandelend arts. Want die wordt in de praktijk omringd door andere professionals die - als team - de expertise hebben én leveren om de gewenste kwaliteit te realiseren. Is dit een denkrichting die je ook in het Nederlands onderwijs kunt toepassen? En als dat zo is, wat zijn daarvan de consequenties? Plus: wat weten wij eigenlijk over de expertise-ontwikkeling van docenten? In deze Schoolpraat – als onderdeel van een serie gesprekken aan met vooraanstaande wetenschappers én onderwijsprofessionals uit de praktijk – gaan we op onderzoek uit. Met Jan van Tartwijk zelf, Lian Derks - directeur 2College Ruivenmavo in Berkel-Enschot, en Duco Adema - bestuurder van de Amsterdamse Ceder Groep.

Leerlingen de kansen geven die zij zelf – en hun ouders – nooit voor mogelijk hebben gehouden. Bij MY college, de achtste Kunskapsskolan Partnerschool in Nederland, maken ze dat elke dag weer waar. Door hun leerlingen optimaal te laten profiteren van wat het Kunskapsskolan gepersonaliseerd onderwijs heeft te bieden. En natuurlijk door de intensieve coaching, die als een aorta door het MY college-onderwijs loopt. Wat maakt het gepersonaliseerd onderwijs zo effectief binnen een MAVO/VMBO Basis/Kader omgeving. Wat is er nodig om dit onderwijs nóg succesvoller te maken. Hoe kijken de docenten van MY college naar hun viervoudige rol. En hoe krijg je ouders en leerlingen zo ver de belofte van het Kunskapsskolan onderwijs in te zien. We bespreken het met professionals die ‘met hun poten in de klei staan’. In Spijkenisse binnen MY College. De docenten Chani van Noord en René de Waard en My college-directeur Marjolein Scholten. In gesprek over het resultaat van zeven jaar lang keihard ontwikkelen.

In het Nederlands voortgezet onderwijs wordt de motivatie van leerlingen als zorg gezien. Want: die is het laagst van Europa of zelfs de wereld. Maar moeten we daar wel op die manier naar kijken? Je kunt ook zeggen: leerlingen komen op school om gemotiveerd te raken. Dat creëert dan een heel ander perspectief. Helemáál wanneer je dit koppelt aan ‘identiteitsontwikkeling’ en ‘betekenisvol leren’. Bovendien: ‘student-agency’ geeft leerlingen de mogelijk hun eigen omgeving te beïnvloeden. Luister naar Prof. Dr. Monique Volman - hoogleraar aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam en leider van de Afdeling Pedagogiek, Onderwijskunde en Lerarenopleiding – in gesprek met Willemien Noordhof, Educational Director van Kunskapsskolan Nederland. De tweede in een serie Schoolpraat-afleveringen – dit schooljaar - gewijd aan gesprekken met wetenschappers over actuele en uitdagende onderwijsvraagstukken.

Determinatie en kansengelijkheid. Het is een thema waarover al jaren wordt gedebatteerd (zie: https://www.onderwijskennis.nl/kennisbank/differentiatie-tussen-klassen-het-voortgezet-onderwijs). Mede op basis van wetenschappelijk onderzoek uit binnen- en buitenland, dat veelal concludeert dat de Nederlandse praktijk – vroege determinatie in het twaalfde levensjaar – juist leidt tot kansenongelijkheid. Maar toch: VO-raad voorzitter Henk Hagoort moest kortgeleden nog - op de publieke tribune van de Tweede Kamer - tandenknarsend vaststellen dat de Nederlandse politiek kennelijk zo ver nog niet is. Dus hebben we de ambitie opgevat om in Schoolpraat een ijkpunt te creëren. En met wie kun je dat beter doen dan met Professor Dr. Eddie Denessen, hoogleraar Onderwijs en Sociale Ongelijkheid aan de Radboud Universiteit in Nijmegen? In gesprek met Willemien Noordhof, Educational Director van Kunskapsskolan Nederland. Als eerste aflevering in een serie Schoolpraat edities in het nieuwe schooljaar, waarin we met een reeks wetenschappers praten over actuele en uitdagende onderwijsvraagstukken.

Hoeveel nieuwe leerlingen hebben zich aangemeld? Op menige Nederlandse school is deze vraag niet alleen een jaarlijks terugkerend ritueel, maar ook een spannend moment. Zijn het er meer, of juist minder? Met zomaar ingrijpende effecten binnen de schoolorganisatie. Dus is de vraag gerechtvaardigd: wat maakt jouw school aantrekkelijk? En wat kun je als school doen om de ouders en leerlingen in hun keuzeproces te begeleiden? In deze Schoolpraat verkennen we deze vragen met twee schoolleiders die het proces rondom leerling-aanmeldingen van nabij meemaken: Joni Heijboer van Focus Beroepsacademie in Barendrecht en Marjolein Scholten van My college in Spijkenisse. Met uiteraard de vaste co-host van Schoolpraat: Duco Adema, bestuurder van de Cedergroep waar onder meer het Veenlanden College uit Vinkeveen deel van uitmaakt.

Kunskapsskolan Nederland begeleidt alweer zo’n zeven jaar Nederlandse scholen bij hun transitie naar gepersonaliseerd onderwijs. Alle reden om een diepe duik te nemen in de praktijkervaring. Nu eens niet bezien vanuit de scholen, maar vanuit de Kunskapsskolan begeleiders zelf. Wat zijn zij tegengekomen? Wat hebben zij geleerd? Dus gaat deze Schoolpraat over leiderschap, integraal denken, verwachtingsmanagement, de persoonlijke ontwikkeling van schoolleiders & docenten, maar ook over de ontwikkeling die de Kunskapsskolan begeleiders zelf hebben doorgemaakt om beter aan te sluiten bij de scholen. Met drie ervaringsdeskundigen van het eerste uur: Kunskapsskolan Operational director Madelief Keyser, Educational director Willemien Noordhof en Christa de Graauw, binnen Kunskapsskolan Nederland jarenlang leidend trainer & coach van docenten binnen schooltransities.

De Nederlandse Kunskapsskolan gemeenschap is twee nieuwe Kunskapsskolan Partnerscholen rijker: de 2College Ruivenmavo uit Berkel-Enschot en het Veenlanden College uit Vinkeveen. In Schoolpraat verkennen we wat er nodig is geweest om uiteindelijk het predicaat Kunskapsskolan Partnerschool te verwerven. Met twee mensen die het proces van begin tot eind hebben meegemaakt en begeleid: Lian Derks, directeur van de 2College Ruivenmavo en Marga Hoohenkerk, teamleider binnen het Veenlanden College. En met de vaste co-host van Schoolpraat, Duco Adema: bestuurder van de Ceder Groep en voorzitter van de Kunskapsskolan Community in Nederland.

Coaching van leerlingen is een belangrijk element binnen het Kunskapsskolan onderwijs. Dit hangt sterk samen met vakdocenten die focussen op het formatief beoordelen en het geven van goede feedback en feedforward aan leerlingen. Maar, wat wordt hier precies onder verstaan? En hoe doe je dat als docent? Deze Schoolpraat geeft op deze vragen een duidelijk antwoord. Uit de mond van docenten die dit al jaren elke dag weer doen: Kaysa Struiksma van het Dr. Nassau College Aa en Hunze en Madeleine Zwart van het Van Kinsbergen College in Elburg.

Binnen Kunskapsskolan onderwijs staan de docenten als team om elke leerling heen. En zij hebben daarbij meerdere rollen. In het vorige Schoolpraat-seizoen hebben we de rol van coach van nabij bekeken en de vraag beantwoord waarom het vakdocent zijn zo leuk is. In deze Schoolpraat belichten we twee andere rollen binnen Kunskapsskolan onderwijs: die van algemeen docent en teamlid binnen de school. Wat houden deze rollen in? Wat levert het leerlingen en docenten op? Met Koen Offermans, docent aan de Focus beroepsacademie in Barendrecht, Christa de Graauw, jarenlang leidend trainer en coach van docenten binnen Kunskapsskolan Nederland en Duco Adema, voorzitter van de Kunskapsskolan Community en bestuurder van de Amsterdamse Ceder Groep, waar het Veenlanden College uit Vinkeveen deel van uitmaakt.

Deze Schoolpraat gaat over onderwijskwaliteit. Met twee bijzondere gasten: Kenneth Nyman en Christian Wetell, respectievelijk Director International Operations of Kunskapsskolan en Director of Education of Kunskapsskolan in Stockholm. Beiden waren recent in Nederland ter gelegenheid van het Kunskapsskolan Community Event op 7 oktober in Amsterdam. Schoolpraat had met hen - in het Engels - een even openhartig als diepzinnig gesprek over de essentie en doorontwikkeling van het Kunskapsskolan EDucation program, over onderwijskwaliteit en de transities op scholen in verschillende delen van de wereld. En over hun plezierige ervaringen binnen het Nederlandse onderwijs. Dit is de tweede en laatste Schoolpraat aflevering in verband met het Kunskapsskolan Community event. Beluister ook de eerste, waarin Kunskapsskolan founders Cecilia Carnefeldt en Torbjörn Bindekrans openhartig praten over hun beider ervaringen en uitdagingen bij het ontwikkelen van Kunskapsskolan onderwijs in de afgelopen ruim 20 jaar.

In deze Schoolpraat een gesprek met twee founders van Kunskapsskolan: Cecilia Carnefeldt en Torbjörn Bindekrans. De eerste is CEO van Kunskapsskolan wereldwijd en de tweede grondlegger van KED-onderwijsprogramma. Beiden waren in Nederland ter gelegenheid van het Kunskapsskolan Community Event op 7 oktober jongstleden in Amsterdam. Een openhartig gesprek - in het Engels - over hun beider ervaringen en uitdagingen bij het ontwikkelen van Kunskapsskolan onderwijs in de afgelopen ruim 20 jaar. Dit is de eerste in een Schoolpraat tweeluik in verband met het Kunskapsskolan Community event. Beluister vanaf 27 oktober ook de tweede editie, waarin Kunskapsskolan onderwijsexperts Kenneth Nyman en Christian Wetell praten over de essentie en doorontwikkeling van het Kunskapsskolan EDucation program, over onderwijskwaliteit en de transities op scholen in verschillende delen van de wereld. En over hun plezierige ervaringen binnen het Nederlandse onderwijs.

Wanneer over de effecten van corona op leerlingen wordt gesproken, gaat het vaak eerst over opgelopen achterstanden. Maar inmiddels weten we dat er vooral effecten ook zijn geweest op het gebied van sociaal-emotionele welzijn en onderlinge dynamiek. Effecten waar scholen, ook degene die Kunskapsskolan onderwijs aanbieden, alle zeilen op moesten bijzetten. Zowel in stedelijke als landelijke gebieden. Maar: wat hebben we in de praktijk bij leerlingen gezien? Wat is gedaan om ze te helpen? En wat kunnen we, terugkijkend, hiervan leren? Alle reden om in deze Schoolpraat ervaringen uit te wisselen met drie mensen die gedurende de hele corona-periode in de frontlinie hebben gestaan. Joni Heijboer, schoolleider van Focus Beroepsacademie in Barendrecht, Richard Gerding, schoolleider van het Dr. Nassau College in Norg en Gieten en Duco Adema, bestuurder van de Cedergroep in Amsterdam – waar onder meer het Veenlanden College in Vinkeveen deel van uitmaakt.

Op het eerste gezicht lijkt het duidelijk wat onder zelfregulerend leren en Kunskapsskolan onderwijs wordt verstaan. Zowel vanuit het perspectief van de leerling als van de docent. Maar toch: dit geldt niet voor alle docenten. En ook is niet altijd helder welke tools kunnen worden gebruikt bij het ondersteunen van leerlingen om meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces. Daarom kijken we in deze Schoolpraat onder de motorkap. Wat is de definitie, wat is er nodig om het te laten werken en wat zijn de uitdagingen? Samen met twee specialisten: vanuit Londen Pritpal Chandan, docent scheikunde en Director of Curriculum Development bij Kunskapsskolan. En met Christa de Graauw, jarenlang leidend trainer & coach van docenten binnen Kunskapsskolan Nederland. En vanwege de deelname van Pritpal Chandan is deze Schoolpraat in het Engels.