De Jortcast

Een telefoontje over vliegtuigen en boeren met GroenLinks Kamerlid Laura Bromet. Een gesprek over wat wij, Europeanen, precies willen met Europa (en of er nog hoop is, met prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden. Jonge doctor Evert-Jan Govaers over het opvallende fenomeen ‘Minister van Staat’. En een gesprek over de ‘vergeten’ arbeidersklasse, met arbeidssocioloog dr. Fabian Dekker.

Het is geen ongebruikelijk beeld meer: mannen met bivakmutsen omhuld door een groene band, maar wat weten we nu eigenlijk van Hamas? Hoe steekt de organisatie in elkaar en wat zijn hun beginselen? Ook niet onbelangrijk: in hoeverre verschilt de organisatie van Hezbollah en IS? In een zoektocht naar een antwoord, schuift aan dr. Joas Wagemakers, universitair hoofddocent Islam & Arabisch aan de Universiteit Utrecht. Momenteel werkt hij aan een boek over Hamas, waar hij eerder al 'De moslimbroederschap' schreef. In tijden van oorlog, verschijnt Doctorsassistent Milou Brand ten tonele met een witte vlag en een gedicht om de gemoederen te sussen. Dit keer van de hand van Kees Torn.

'Het is onverstandig is, zelfs gevaarlijk, om de samenleving zo in te richten dat de mensen, die ongeschikt zijn om te besturen, regeren. Het zijn uitsluitend degenen die de juiste kwaliteiten bezitten, die moeten regeren.' Dat schrijft dr. Jordi Wiersma in zijn proefschrift. Wat die juiste kwaliteiten zijn, daarover gaat dr Kelder met hem in gesprek.

Streven ze nog naar de volledige vernietiging van Israël, zoals in hun oorspronkelijke handvest stond? Of zijn deze doelen met de jaren veranderd? Dr. Joas Wagemakers is universitair hoofddocent Islam & Arabisch aan de Universiteit Utrecht en komt in de herfst met een nieuw boek over Hamas. Volgens Wagemakers is Hamas een stuk pragmatischer dan vaak gedacht wordt.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder zich verdiept in de structuur van Hamas met dr. Joas Wagemakers: "Wie zijn toch die mensen?". De jonge dr. Josette Daemen heeft net haar proefschrift bij de Universiteit Leiden verdedigd en haar onderzoek gaat over onze zoektocht naar zekerheid. Ook te gast is dr. Jordi Wiersma, hij filosofeert over onze democratie en of die zou verbeteren als we meer aristocratie zouden toelaten.

Het meest rechtse kabinet dat Nederland ooit heeft gekend, verdedigde vorige week zijn hoofdlijnenakkoord voor een afgeladen Tweede Kamer. Gaat Wilders de verandering brengen die hij beloofd heeft en hoe zit het nu eigenlijk met dat rechtse karakter? Dat en meer bespreekt Jort met prof. dr. Tom van der Meer, hoogleraar Politicologie aan de UvA en schrijver van het boek ‘Waardenloze politiek’ (2024). Dit alles gebeurt onder het toeziend oog van prof. dr. Anneke Smelik, emeritus hoogleraar Visuele Cultuur aan de Radboud Universiteit. In tijden waarin de gemoederen hoog op kunnen lopen, stilt doctorsassistent Milou Brand onze trek met een snelle hap, naar recept van Menno Wigman, genaamd ‘Burger King’.

Laten we wel zijn, vroeger was álles beter en zeker als het op ons gevoel voor mode aan komt. Tegenwoordig flaneren meisjes door Amsterdam in boxershorts, jogging-en pyjamabroeken. Van strak in pak tot totale slonzigheid. Of snappen wíj het nou gewoon niet? Deze zeer belangrijke kwestie leggen we voor aan prof. dr. Anneke Smelik, emeritus hoogleraar visuele cultuur aan de Radboud Universiteit.

Nu sinds kort bekend is dat ook wij hier in Nederland zullen worden geleid door een niet gekozen minister-president met de naam Dick Schoof, kijken we met een schuin oog naar die andere verkiezingen die er aan zitten te komen, de Europese, waar we ook weer niet direct de leider kunnen kiezen. Toch is er bij deze verkiezingen weinig twijfel wie die nieuwe voorzitter van de Europese Commissie zal worden - de Spitzenkandidaat Ursula von der Leyen. In deze Jortcast XL verdiept Jort Kelder zich in deze Duitse afgestudeerde econome en gepromoveerde arts, voormalig wetenschapper, begnadigd ruiter en tevens moeder van zeven. Aangeschoven is dr. Chris Aalberts, die werkt als onderzoeker en docent bij de Erasmus Universiteit en al jaren als onafhankelijk journalist kritisch over de Europese Unie schrijft (en ook podcasts maakt). Tevens te horen is dr. Hanco Jürgens, wetenschappelijk medewerker van het Duitsland Instituut Amsterdam en fellow van het Montesquieu Instituut in Den Haag. Jürgens houdt zich bezig met de moderne geschiedenis van Duitsland in Europees perspectief.

Een stevig debat is het fundament van de democratie. Maar politicoloog dr. Tom van de rmeer stelt dat het politieke midden het belang van inhoudelijk politiek conflict verwaarloosd. Daardoor is de politiek richtingloos, waardenloos en alternatiefloos geworden. Hoe redt het politieke midden zich uit deze crisis? Boek 'Waardenloze politiek' van Tom van der Meer: https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/waardenloze-politiek/ (https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/waardenloze-politiek/) Fragment uit Pauw & Witteman met Thierry Baudet en Jesse Klaver: https://www.youtube.com/watch?v=1F_sHGCpfR0 (https://www.youtube.com/watch?v=1F_sHGCpfR0)

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co, gepresenteerd door Jort Kelder. We bellen met Europarlementariër Bart Groothuis (VVD) over de Russen die onze samenleving proberen verder te polariseren. Prof. dr. Tom van der Meer (UvA) legt uit waarom een stevige oppositie nodig is voor meer democratie. De jonge dr. Leon Trapman onderzocht hoe democratisch onze verkiezingen en partijen zijn. En prof. dr. Anneke Smelik legt uit waarom we ondanks dat we helemaal vrij zijn aan te doen wat we willen, we er toch hetzelfde uitzien.

Dr Kelder heeft een aantal slapeloze nachten gehad, op gehoorafstand werd er flink op los gedemonstreerd. Hij vraagt zich af: wat drijft deze studenten? En waarom zijn sommigen zo radicaal en willen ze de universiteit slopen? Hoe kan het dat zij in zo grote getalen zijn gemobiliseerd? In een zoektocht naar een antwoord, schuiven aan empirisch filosoof dr. Jelle van Baardewijk en onderzoeksjournalist dr. Dieuwertje Kuijpers. Doctorsassistent Milou Brand sluit af, even actueel als altijd, met het gedicht 'Mijn moeder is mijn naam vergeten' van Neeltje Maria Min in een poging een ode te brengen aan de placenta.

Benjamin Netanyahu, de langszittende premier van Israël is de motor achter het ogenschijnlijk onvermoeibare offensief op Gaza na de Hamas-aanval van 7 oktober. Zelfs een arrestiebevel van ICC lijkt hem niet tegen te houden. Wie is (Bibi) Netanyahu, wat drijft hem en wie zijn zijn vrienden? En waarom blijven de Israeli's deze politicus al decennia massaal steunen, ondanks de corrutieschandalen? Te gast is prof. dr. Bart Wallet, hoogleraar Joodse Studies: Vroegmoderne en moderne joodse geschiedenis. Hij legt Netanyahu's pad naar de macht uit en verklaart de Israëlische politiek.

Met geleerde gasten bespreekt dr Kelder het 26,5 pagina tellende hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. Econoom prof. dr. Bas Jacobs verheugt zich niet op het aanstaand kabinet: hij maakt zich zorgen over de economische plannen en mist consistentie. Cultuurfilosoof dr. Jelle van Baardewijk ziet potentie en ontwaart meer ruimte voor het debat. En defensie-specialist dr. Dieuwertje Kuijpers, verantwoordelijk voor de titel van deze aflevering, denkt in mogelijkheden.

Onderdeel van de eisen van pro-Palestinademonstranten is het publiceren en opzeggen van samenwerkingsverbanden met Israël. Veel universiteiten veren teveel mee met die eisen, zegt filosoof dr. Jelle van Baardewijk. Ook te gast: defensie-expert dr. Dieuwertje Kuijpers en econoom prof. dr. Bas Jacobs.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co, waar te gast zijn de econoom prof. dr. Bas Jacobs (VU) over de plannen van het mogelijke nieuwe kabinet. Naast hem zit onderzoeksjournalist dr. Dieuwertje Kuijpers (o.a. Follow the Money en Vrij Nederland) die de Haagse wandelgangen, lobby en vooral defensie in de gaten houdt. En cultuurfilosoof dr. Jelle van Baardewijk (VU & Hogeschool Rotterdam) kijkt kritisch naar onze universiteiten in de tijden van onrust.

Nu de eindexamenscholieren gebogen ploeteren achter hun eenzame tafeltjes, vragen wij ons af: heeft TikTok onze spanningsboog werkelijk teruggebracht naar acht seconden? Hoogleraar cognitieve psychologie prof. dr. Stefan van der Stigchel ontkracht concentratiemythes. We kunnen ons nog nét zo goed concentreren als 30 jaar geleden. Maar alle tips zijn natuurlijk welkom.

We krijgen nauwelijks informatie over de formatie, en dus fantaseren we er vrolijk op los. Marloes Lemsom gaat in gesprek met dr. Bert Bakker over hoe politici communiceren over de formatie, wat we daarvan zien op sociale media en welke (soms verkeerde) conclusies we daaruit trekken.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co met deze week Marloes Lemsom, politiek verslaggever van EenVandaag aan het roer. Jort Kelder is er volgende week weer. In deze uitzending bellen we met Kamerlid Joost Sneller (D66) en besteden we nog meer aandacht aan Den Haag en wel de communicatie rondom de formatie met dr. Bert Bakker. Welk nut hebben al die tweets van Wilders en formatiecollega's? De jonge dr. Valérie van Hezik-Wester heeft de kosten/baten analyse onderzocht van de hulphond bij epilepsiepatiënten en tot slot legt prof. dr. Stefan van der Stigchel ons uit hoe we ons beter kunnen concentreren.

Met Nationale Dodenherdenking in het kielzog stelt Jort Kelder zichzelf de vraag: ‘Wat doet de werking van de tijd met onze herinneringen aan de oorlog?’ In een zoektocht naar een antwoord, schuift prof. dr. Frank van Vree aan, Cleveringahoogleraar en voormalig directeur van het NIOD en emeritus hoogleraar Geschiedenis van ‘oorlog, conflict en herinnering’. Zijn recente boek ‘Nederland en de herinnering aan de Jodenvervolging’ is actueler dan ooit. Aan de overzijde dr. Marko Jelicic, hoogleraar Neuropsychologie en Recht en verbonden aan de Universiteit Maastricht. Terwijl Van Vree het pand verlaat neemt Jelicic uitgebreid de tijd om zich te buigen over kijkersvragen aangaande onze bovenkamer. Doctorsassistente Milou Brand roept de hulp in van Gerrit Komrij, in een poging om ‘s werelds brandhaarden te blussen.

Het menselijk brein is feilbaar, en zo ook het geheugen. Sommige mensen hebben aan bepaalde momenten ‘geen actieve herinnering’. Waarom slaan je hersenen die ene gebeurtenis wel op en de andere komt pas weer bovendrijven als je naar een bepaalde foto kijkt. En waarom herinnert iedereen zich bij een klassenreünie de examenstunt weer totaal anders? Te gast is dr. Marko Jelicic die onderzoek doet naar herinneringen en pseudo-herinneringen en hoe je die kennis bijvoorbeeld kunt gebruiken in de politiek of in de rechtszaal.