Z ptasiego na polski

Nieco frywolna natura czajek świetnie koresponduje z lotem godowym, któremu oddają się wyłącznie samce. Tokują one nad swoimi miejscami lęgowymi od wczesnej wiosny aż do wyklucia się piskląt. Każdy z zalotników w zwariowanym locie, składającym się z dynamicznych pikowań, wzlotów, obrotów i przechyłów, wykonuje dość narwaną piosenkę. W brzmieniu przypomina ona sygnał… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz / podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/27060, https://xeno-canto.org/462354, https://xeno-canto.org/718678 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Patrik Åberg, XC27060. Dostępne na www.xeno-canto.org/27060. Stanislas Wroza, XC462354. Dostępne na www.xeno-canto.org/462354. Marcin Urbański, XC718678. Dostępne na www.xeno-canto.org/718678.

Wiosną skowronki wykonują ponad polami charakterystyczny lot tokowy, któremu towarzyszy bezustanny śpiew, zarówno przy wznoszeniu, jak i opadaniu. Samiec stopniowo wzlatuje na 50, 100, 150 metrów, gdzie naprawdę trudno go już wypatrzyć, a następnie zniża się, by w ostatniej fazie, klika metrów nad ziemią, zamilknąć i… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz / podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org//642567, https://xeno-canto.org/799213, https://xeno-canto.org/641785 i https://xeno-canto.org/642567 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Jacek Betleja, XC642567. Dostępne na www.xeno-canto.org/642567. Grzegorz Lorek, XC799213. Dostępne na www.xeno-canto.org/799213. Marcin Świostek, XC641785. Dostępne na www.xeno-canto.org/641785. Jacek Betleja, XC642567. Dostępne na www.xeno-canto.org/642567.

Strzyżyk to – obok mysikrólika – najmniejszy ptak żyjący w Polsce: mierzy zaledwie 8–12 centymetrów i waży około 9–10 gramów. Swoją łacińską nazwę – Troglodytes troglodytes – strzyżyk zawdzięcza upodobaniu do gniazdowania w dobrze ukrytych zakamarkach, także w skalnych szczelinach: łacińskie troglodytes wywodzi się od greckich słów… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz / podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/129515, https://xeno-canto.org/310155, https://xeno-canto.org/612602 i https://xeno-canto.org/799296 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Mathias Ritschard, XC129515. Dostępne na www.xeno-canto.org/129515. Izabela Dluzyk, XC310155. Dostępne na www.xeno-canto.org/310155. Karol Kustusch, XC612602. Dostępne na www.xeno-canto.org/612602. Danuta Peplowska-Marczak, XC799296. Dostępne na www.xeno-canto.org/799296.

Żurawie to spore ptaki – dorosły osobnik waży do pięciu kilogramów i jest większy od bociana białego. Dlatego też nie mają one zbyt wielu wrogów. Mimo to są płochliwe i pozostają cały czas czujne, szczególnie w okolicy gniazda. W przypadku dostrzeżenia drapieżnika żuraw zawołaniem ostrzega siedzącego w gnieździe współtowarzysza, który ostrożnie… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz / podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/739174, https://xeno-canto.org/304366 i https://xeno-canto.org/695849 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Uku Paal, XC739174. Dostępne na www.xeno-canto.org/739174. Romuald Mikusek, XC304366. Dostępne na www.xeno-canto.org/304366. Stanislas Wroza, XC695849. Dostępne na www.xeno-canto.org/695849.

Gdy z krajobrazu rolniczego zniknęły śródpolne zadrzewienia, rolę czatowni myszołowów zaczęły pełnić elementy drogowe. Do obserwacji chętnie wykorzystują one również samotne, uschnięte drzewa oraz kopce kamieni. Drugą preferowaną przez te ptaki techniką polowania są niskie loty patrolowe. Latem bez problemu można dostrzec myszołowy na skwarnym niebie. Wcale nierzadko przesiadują one również na ziemi i, co ciekawe, potrafią… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz /podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/739051, https://xeno-canto.org/659695, https://xeno-canto.org/180279 i https://xeno-canto.org/641626 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Olivier SWIFT, Hélène CARTAUD, XC739051. Dostępne na www.xeno-canto.org/739051. Markus Jacobs, XC659695. Dostępne na www.xeno-canto.org/659695. Mats Rellmar, XC180279. Dostępne na www.xeno-canto.org/180279. Ireneusz Oleksik, XC641626. Dostępne na www.xeno-canto.org/641626.

Wilga słynie nie tylko z pięknego wyglądu, ale i śpiewu. Piosenka to miłe dla ucha, głośne, fletowe gwizdy, które z daleka można pomylić jedynie ze śpiewem kosa. Zresztą również wielkością i swoim lotem wilga przypomina tego ptaka. Samiec wilgi śpiewa dużo, nierzadko w znacznym oddaleniu od gniazda. Jego wokalizacja często jest przerywana zgrzytliwym wrzaskiem, z którym niewielu kojarzy żółto-czarną piękność. Oprócz tego odzywa się charakterystycznym ,,zofija”, które… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz / podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/738965, https://xeno-canto.org/666646 i https://xeno-canto.org/133058 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Grzegorz Lorek, XC738965. Dostępne na www.xeno-canto.org/738965. Romuald Mikusek, XC666646. Dostępne na www.xeno-canto.org/666646. Jarek Matusiak, XC133058. Dostępne na www.xeno-canto.org/133058.

Mój znajomy nazywa dzwońce „bandytami” – el bandolero – i nie przepada za ich obecnością w swoim karmniku, mimo że zimowe wizyty tych ptaków są jak pokazy fajerwerków z efektownymi eksplozjami soczystych żółci i zieleni. I mniejsza o to, że pamiątką po takich nalotach jest z reguły ogromny bałagan. Jego niechęć wynika bardziej z zaborczości tych żarłoków pozbawionych wszelkich manier: bo gdy tylko dzwońce wparują do karmnika… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz / podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/592670 i https://xeno-canto.org/123547 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Jarek Matusiak, XC592670. Dostępne na www.xeno-canto.org/592670. Jarek Matusiak, XC123547. Dostępne na www.xeno-canto.org/123547.

Wiosną bez trudu dostrzeżemy te gadatliwe ptaki podczas żerowania na trawnikach. Biegają wtedy pochylone, z głową przy ziemi, a czasami przystają wyprostowane, jakby były zahipnotyzowane, i dumnie prezentują swoją ochrową pierś z ciemnym kreskowaniem. Łowcy sprawiają wrażenie niezwykle skoncentrowanych i wygimnastykowanych, gdy tak poszukują różnego rodzaju bezkręgowców, a zwłaszcza zdecydowanego przysmaku… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz / podcast-studio.pl | głosy ptaków głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/196972, https://xeno-canto.org/343152 i https://xeno-canto.org/196973 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Patrik Åberg, XC196972. Dostępne na www.xeno-canto.org/196972. Patrik Åberg, XC343152. Dostępne na www.xeno-canto.org/343152. Patrik Åberg, XC196973. Dostępne na www.xeno-canto.org/196973.

W wyżowe, lodowate dni drugiego miesiąca roku niektóre miejskie bogatki zaczynają śpiewać. Ich dwusylabowe ,,ti-tuu ti-tuu ti-tuu” wybrzmiewa na skwerach i w parkach, gdy tylko słońce choć na moment wyłania się spomiędzy chmur. Ptakom zamieszkującym miasta hormony uderzają do głowy wcześniej: bogatki już w drugiej połowie lutego rozglądają się za odpowiednią dziuplą. Mimo że są one największe pośród krajowych sikor… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz /podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/538938, https://xeno-canto.org/535666 i ⁠https://xeno-canto.org/533172 | Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Karol Kustusch, XC538938. Dostępne na www.xeno-canto.org/538938. Karol Kustusch, XC535666. Dostępne na www.xeno-canto.org/535666. Karol Kustusch, XC533172. Dostępne na www.xeno-canto.org/533172.

W powojennej Polsce wróbel dwukrotnie uzyskał status ikony kultury dziecięcej. Najpierw jako bohater szkolnych czytanek, gdy w 1955 roku ukazał się pierwszy zeszyt bajek „O wróbelku Elemelku”, napisanych wierszem przez Hannę Łochocką. Z kolei 28 lat później łódzka wytwórnia filmowa Se-ma-for rozpoczęła realizację dobranockowego serialu animowanego – „Przygód kilka wróbla Ćwirka”. W taki oto sposób ten szarobrązowy, niepozorny, choć całkiem krzepki pierzasty kosmopolita miał udział … Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, który od 2016 r. współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego: prowadzi spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu „Warszawa stroszy piórka” (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. „Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa”. tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | okładka: Piotr Markowski według projektu Oli Dębniak / oladebniak.studio | nagranie, miks i mastering: Jakub Pereł Perełkiewicz / podcast-studio.pl | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://xeno-canto.org/151157, https://xeno-canto.org/151150 i https://xeno-canto.org/210466 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Jarek Matusiak, XC151157. Dostępne na www.xeno-canto.org/151157. Jarek Matusiak, XC151150. Dostępne na www.xeno-canto.org/151150. Jarek Matusiak, XC210466. Dostępne na www.xeno-canto.org/210466.

W Polsce spotykamy trzy podgatunki kawki, a rozróżniamy przedstawicieli tychże na podstawie braku lub też obecności u nich półobroży szyjnej, która ma różną wielkość i odcień. Można też czasem natknąć się na osobniki łaciate. Zimą przybywają do nas licznie przedstawiciele tego gatunku ze wschodu i północy Europy. Konrad Lorenz – jeden ze współtwórców współczesnej etologii – analizował kawkowe wokalizacje, wyróżniając pośród nich standardowe cykanie, nerwowe jipanie oraz nawoływania "kja" i "kju". Jak zauważył badacz, kawki używają "kja", aby zachęcić pobratymców do odlotu z danego miejsca, a "kju" – gdy chcą ich nakłonić do lotu w konkretne bezpieczne miejsce, które można by w skrócie określić jako ich dom. Natomiast… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/436939 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Joost van Bruggen, XC436939. Dostępne na www.xeno-canto.org/436939.

Rudzika można usłyszeć i zobaczyć niemal w każdym lesie czy w bardziej zapuszczonym parku lub ogrodzie, co czyni go wdzięcznym obiektem do obserwacji, szczególnie dla początkujących ptasiarzy. Należy on do tych nielicznych ptaków śpiewających, którym zdarza się strzec swojego terenu przez okrągły rok. Co ciekawe i nie takie powszechne u skrzydlatych wokalistów, zimą pilnuje go zarówno samiec, jak i samica – podśpiewują i on, i ona. Swą piosenkę, wyśpiewywaną chętnie po ciemku, jeszcze przed świtem, rudzik rozpoczyna zwykle od kilku bardzo wysokich, przeciągłych dźwięków, by następnie opaść w tonacji, przyspieszyć i… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/568686 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Jarek Matusiak, XC568686. Dostępne na www.xeno-canto.org/568686.

Pustułki zaczęły wnikać do miast dopiero po zakończeniu II wojny światowej, obecne w nich bowiem ruiny i rumowiska okazały się dla tych ptaków atrakcyjnymi miejscami lęgowymi. Zajmują one stosownej wielkości otwory, wnęki i wyłomy w ścianach budynków, a zdarza się, że zakładają gniazda na zewnętrznych parapetach i w doniczkach balkonowych. Co ciekawe, w miastach wśród ofiar tych niewybrednych sokołów zaczęły dominować drobne ptaki wróblowe, niejako w zastępstwie gryzoni i innych drobnych ssaków, łatwiej dostępnych na terenach rolniczych. Pustułki, podobnie jak inne ptaki szponiaste, są dość powściągliwe pod względem wokalnym, jednak w okresie godowym – przypadającym na miesiące marzec, kwiecień i maj – często można usłyszeć ich donośne "ki-ki-ki". Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/264925 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Benjamin Drillat, XC264925. Dostępne na www.xeno-canto.org/264925.

Grzywacz osiąga wagę niekiedy przekraczającą pół kilograma i jest największym europejskim dzikim gołębiem. Jako jedyny spośród pięciu gatunków gołębi spotykanych w Polsce, wraz z dwunastką innych skrzydlatych pechowców, figuruje on na krajowej liście ptaków łownych. Charakterystyczne klaśnięcie skrzydłami jest wykorzystywane przez samce grzywacza podczas podniebnych toków. Na typowy lot godowy składają się: krótki, stromy wzlot, kilka głośnych klaśnięć skrzydłami oraz opadający ślizg, który odbywa się na usztywnionych skrzydłach, ze wspomaganiem rozpostartego ogona. Te popisy stanowią uzupełnienie miłosnej pieśni, czyli… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/595406 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Romuald Mikusek, XC595406. Dostępne na www.xeno-canto.org/595406.

Na starych rycinach kapturki przedstawiane są zazwyczaj jako ptaki siedzące na jakimś owocującym krzewie lub drzewie. Oczywiście to nie przypadek, uwielbiają bowiem one drobne owoce, choćby na przykład bzu, a porywają się również na większe – takie jak czeremcha czy wiśnia. Kapturka, podobnie jak makolągwa, szpak czy szczygieł, należy do ptaków, których piosenka charakteryzuje się swobodną i zróżnicowaną rytmiką, a akcenty w niej zawarte często się zmieniają. Wstępem do kapturkowej serenady jest chaotyczny trajkot, który… Zobacz ilustrację (z Jan Sokołowski, „Ptaki Polski. Atlas”, PZWS 1965), o której mowa w podcaście: https://drive.google.com/file/d/1OAxy4N9Cv-e4O3yso5rdDzdfCBgFgN5y/view?usp=sharing Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/145633 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Patrik Åberg, XC145633. Dostępne na www.xeno-canto.org/145633.

Jerzyki, tworzące wraz z kolibrami rząd ptaków krótkonogich, są stworzeniami pod każdym względem fascynującymi. Należą do naszych najbliższych skrzydlatych sąsiadów i zapewne dla niektórych osób ich wrzaski bywają irytujące, ale to właśnie one są jednym ze znamion pełni lata. Nagłe ustanie w połowie sierpnia tych emanujących witalną energią hałasów zwiastuje niechybne nadejście słoty. Częstokroć mylone z jaskółkami jerzyki zaliczane są do grona najsprawniejszych spośród pierzastych aeronautów i większość życia spędzają w powietrzu, gdzie polują, piją, śpią, pierzą się, a nawet kopulują i zbierają materiał na gniazdo, wyłapując… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/490138 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Ulf Elman, XC490138. Dostępne na www.xeno-canto.org/490138.

Dzięcioły słusznie kojarzą się z odgłosem ostukiwania drzew, jednak wiele osób mylnie przyjmuje, że poza tym ptaki te nie wydają żadnych innych dźwięków, będąc niejako niemotami, to znaczy: same z siebie właściwie się nie odzywają. Tak jednak nie jest i z dużą dozą prawdopodobieństwa można powiedzieć, że głos takiego czy innego gatunku dzięcioła słyszał każdy, jednak nie każdy jest świadom, że pochodził on od przedstawiciela właśnie tej rodziny ptaków. A dzięcioł zielony, którego dotyczy ta krótka opowieść, do milczków się nie zalicza i nader chętnie odzywa się donośnym… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://www.xeno-canto.org/541559 i https://www.xeno-canto.org/541573 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Stanislas Wroza, XC541559. Dostępne na www.xeno-canto.org/541559. Stanislas Wroza, XC541573. Dostępne na www.xeno-canto.org/541573.

Puszczyki, podobnie jak i inne sowy, uważano niegdyś za istoty na poły demoniczne. Wynikało to oczywiście z tego, że uaktywniają się one po zmroku i częściej można usłyszeć ich niepokojące zawodzenie, niż zobaczyć je same. Jednak nie są to ptaki aż tak niewidzialne, jak mogłoby się wydawać, i jeśli chcemy zetknąć się z nimi oko w oko (z pewnością dojrzą nas pierwsze), wystarczy w ciągu dnia dokładnie zlustrować drzewa w okolicy, w której się odzywają – siedzą zazwyczaj najspokojniej w świecie na którymś konarze, zdając się całkowicie na swoje maskowanie. A obecnie można zaobserwować dwie podstawowe odmiany barwne puszczyków… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/408116 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Jarek Matusiak, XC408116. Dostępne na www.xeno-canto.org/408116.

Często mylone ze szpakami kosy wyśpiewują jedne z najprzystępniej brzmiących dla ludzkiego ucha ptasich piosenek. Te zaliczane do rodziny drozdowatych, niegdyś ściśle związane z lasem ptaki są obecne na obszarach zurbanizowanych raptem od około dwustu lat. Dziś trudno nawet sobie wyobrazić wiosnę w mieście bez melodyjnych improwizacji kosów. Złożone z donośnych fletowych gwizdów dochodzą w tym czasie dosłownie zewsząd, urzekając swym łagodnym brzmieniem i niespiesznym tempem. Owe nieco melancholijne popisy wokalne samce rozpoczynają już w lutym… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/626937 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Susanne Kuijpers, XC626937. Dostępne na www.xeno-canto.org/626937.

Szpaki są ptakami pospolitymi, ale jak mało które zapisały się one w historii badań ornitologicznych. Zalicza się je do jednych z najlepszych naśladowców głosów innych gatunków ptaków. Wiemy, że pewnym szpakiem przez trzy lata opiekował się sam Wolfgang Amadeusz Mozart. Ale czy na pewno robił to całkowicie bezinteresownie? Niektórzy znawcy twórczości Austriaka doszukują się muzycznej reminiscencji śpiewu jego pierzastego podopiecznego w sekstecie "Żart muzyczny". Utwór ten opisywany jest jako "niezgrabny, nielogiczny, nieproporcjonalny łamaniec dźwiękowy", co niemal idealnie oddaje specyfikę szpaczej narracji. Szpak jest nagminnie mylony z równie pospolitym kosem: pamiętajmy jednak, że szpak przede wszystkim… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/327882 Huw Lloyd, XC557093. Dostępne na www.xeno-canto.org/557093. Patrik Åberg, XC327882. Dostępne na www.xeno-canto.org/327882.