Stosunkowo Bliski Wschod

W ostatnich dniach dochodziło do wymiany gróźb i ostrzeżeń między przywódcami Iranu i Izraela, a oba kraje zdawały się szykować do otwartej wojny. Nie jest to jednak pierwszy raz w niedawnej historii, gdy podobne groźby padają, zwykle jednak na groźbach i ostrzeżeniach się kończy, a rywale nie zderzają się otwarcie. Dlaczego tak się dzieje? O to zapytałem Marcina Krzyżanowskiego, eksperta Warsaw Institute i Uniwersytetu Jagiellońskiego, który rzuca światło na potencjał militarny Iranu, często pomijany w relacjach zachodnich dziennikarzy, którzy chętnie jednocześnie opowiadają o zdolnościach bojowych i wyposażeniu izraelskich żołnierzy. Która ze stron dysponuje lepszym sprzętem bojowym, a która potrafi lepiej wykorzystać to co wystawia na pole bitwy? Jakie są słabe i mocne strony sił zbrojnych obu krajów? Czy Izraelczycy rzeczywiście są tak bardzo doświadczeni w boju, jak sugerowałby medialny przekaz, czy może Irańczycy im dorównują lub wręcz ich deklasują? Na te i wiele innych pytań odpowiada mój gość! *** Jeśli uważasz moją pracę za wartościową, możesz ją wesprzeć stawiając mi wirtualną kawę na ⁠buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod⁠ lub zdecydować się na stałe wsparcie na ⁠patronite.pl/stosunkowobliskiwschod

Z dr Mateuszem Piątkowskim z Uniwersytetu Łódzkiego rozmawiam o śmierci wolontariuszy World Central Kitchen w Gazie i rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zawieszenia broni. Oba przypadki polaryzują opinię publiczną i wywołują falę komentarzy i liczne żądania ze strony przywódców państw. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych oczekuje, że Izraelscy śledczy będą współpracować z polską prokuraturą, która już wszczęła śledztwo w sprawie zabójstwa Damiana Sobola, 36-letniego wolontariusza WCK. Z kolei Waszyngton, po dopuszczeniu do przegłosowania rezolucji RB ONZ, dzisiaj przekonuje ustami swoich urzędników i dyplomatów, że w istocie rezolucja nie jest aktem wiążącym prawnie. Jaka ochrona przysługuje pracownikom humanitarnym? Czy rezolucje Rady mogą być jedynie opiniami, a nie źródłami prawa? Jakie narzędzia może wykorzystać polski rząd, by wymusić na Izraelu współpracę z polskimi śledczymi? O tym wszystkim usłyszycie w podcaście! Jeśli uważasz moją pracę za wartościową, możesz ją wesprzeć stawiając mi wirtualną kawę na buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod lub zdecydować się na stałe wsparcie na patronite.pl/stosunkowobliskiwschod

W minionym tygodniu podczas konferencji prasowej Benjamin Netanjahu powiedział, że nie jest zainteresowany powstaniem państwa palestyńskiego w żadnym powojennym scenariuszu. Te słowa wywołały poruszenie - dla wielu okazały się być dowodem na to, że Izrael nie jest zainteresowany pokojem, a ponadto być może dokumentują rzeczywiste zamiary wobec Gazy. Ale Netanjahu nie jest pierwszym izraelskim politykiem ani osobą z funkcją publiczną, który odrzuca rozwiązanie dwupaństwowe, choć ono nadal widziane jest jako złoty standard dla rozwiązania konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Takie słowa mogą jednak być brane pod uwagę także na sali sądowej w Hadze, gdzie sędziowie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w najbliższym czasie będą decydować, czy działania Izraela w Gazie noszą znamiona ludobójstwa, czy też są innym rodzajem zbrodni wojennej. Moją rozmówczynią jest dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jeśli podobał Ci się ten odcinek, możesz mi pomóc w tworzeniu kolejnych stawiając mi wirtualną kawę: buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod lub zostając patronem: patronite.pl/stosunkowobliskiwschod Patroni wspierający Stosunkowo Bliski Wschód na Patronite otrzymują dostęp także do bonusowych nagrań video - wśród nich do mojej rozmowy z dr Agnieszką Bryc o tym, dlaczego partia Razem zwraca się do Ministra Spraw Zagranicznych z pytaniem o to, czy Polska eksportuje broń do Izraela i jaka może być wartość tego eksportu. *** Do końca stycznia pełen dostęp do Substacka za -75%: katulski.substack.com/nowyrok

Iran dokonał ataków rakietowych na cele w Iraku i Syrii, przekonując, że w ten sposób walczy z bazami szpiegowskimi Izraela w regionie. Dla Iraku sprawa jest na tyle poważna, że zgłaszają skargę do Rady Bezpieczeństwa ONZ. Jednocześnie w Jemenie Amerykanie z Brytyjczykami dokonują bombardowań na pozycje ruchu Hutich, wspieranej przez Teheran milicji walczącej w jemeńskiej wojnie domowej, po tym jak Huti zaczęli atakować międzynarodowe statki zmierzające do izraelskich portów. Czy ta eskalacja oznacza, że Iran jest gotowy do prowadzenia otwartej wojny ze Stanami Zjednoczonymi? Dlaczego tak istotne jest, że pocisk wystrzelony z Iranu przeleciał do Idlib aż 1200 kilometrów? Czy można się spodziewać kolejnych operacji ze strony ruchu Hutich? O tym wszystkim dzisiaj w komentarzu na gorąco. Jeśli podobał Ci się ten odcinek, możesz mi pomóc w tworzeniu kolejnych stawiając mi wirtualną kawę: buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod lub zostając patronem: patronite.pl/stosunkowobliskiwschod Do końca stycznia pełen dostęp do Substacka za -75%: katulski.substack.com/nowyrok

Palestyńczycy od lat przekonują, że jedną z głównych przeszkód w procesie pokojowym jest żydowskie osadnictwo na Zachodnim Brzegu Jordanu. Dzisiaj znowu o osadnikach mówi się więcej, nie tylko jednak o budowanych na terytoriach okupowanych domach. Część rządu związana jest obecnie z najbardziej radykalną frakcją ruchu osadniczego - tzw. "młodzieżą ze wzgórz", oskarżaną o prześladowanie palestyńskich cywilów czy wręcz dokonywanie pogromów. Hasło "młodzież ze wzgórz" nabrało popularności w mediach także po śmierci Juwala Kestelmana, cywila który niedawno zastrzelił zamachowców z Hamasu na obrzeżach Jerozolimy, po czym sam zginął ze strony Awiada Fridży, żołnierza związanego z radykalnym ruchem. Jak liczny jest ten odłam ruchu osadniczego? Czy ich działalność jest na rękę rządowi Izraela, czy może jest widziana przez polityków jako zagrożenie? Jak zmienia się oblicze izraelskiej armii pod wpływem osadników? O tym wszystkim opowiada mi Jarosław Kociszewski, redaktor naczelny portalu Nowa Europa Wschodnia i ekspert Fundacji Stratpoints. Zachęcam też do przeczytania https://magazyn.new.org.pl gdzie możecie przeczytać o tym, jak Izrael przesuwa się politycznie w prawo. *** Uważasz Stosunkowo Bliski Wschód za wartościowy podcast? Możesz wesprzeć moją działalność przez Patronite.pl/stosunkowobliskiwschod lub buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod

Palestyńczycy od lat przekonują, że jedną z głównych przeszkód w procesie pokojowym jest żydowskie osadnictwo na Zachodnim Brzegu Jordanu. Dzisiaj znowu o osadnikach mówi się więcej, nie tylko jednak o budowanych na terytoriach okupowanych domach. Część rządu związana jest obecnie z najbardziej radykalną frakcją ruchu osadniczego - tzw. "młodzieżą ze wzgórz", oskarżaną o prześladowanie palestyńskich cywilów czy wręcz dokonywanie pogromów. Hasło "młodzież ze wzgórz" nabrało popularności w mediach także po śmierci Juwala Kestelmana, cywila który niedawno zastrzelił zamachowców z Hamasu na obrzeżach Jerozolimy, po czym sam zginął ze strony Awiada Fridży, żołnierza związanego z radykalnym ruchem. Jak liczny jest ten odłam ruchu osadniczego? Czy ich działalność jest na rękę rządowi Izraela, czy może jest widziana przez polityków jako zagrożenie? Jak zmienia się oblicze izraelskiej armii pod wpływem osadników? O tym wszystkim opowiada mi Jarosław Kociszewski, redaktor naczelny portalu Nowa Europa Wschodnia i ekspert Fundacji Stratpoints. Zachęcam też do przeczytania https://magazyn.new.org.pl gdzie możecie przeczytać o tym, jak Izrael przesuwa się politycznie w prawo. *** Uważasz Stosunkowo Bliski Wschód za wartościowy podcast? Możesz wesprzeć moją działalność przez Patronite.pl/stosunkowobliskiwschod lub buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod

W holenderskich wyborach parlamentarnych zwyciężyła Partia Wolności Geerta Wildersa prowadząc w trakcie kampanii antyimigrancki i antymuzułmański dyskurs. Co więcej, kwestia polityki wobec imigrantów miała być jedną z trzech najważniejszych dla holenderskich wyborców. Padły w niej choćby obietnice zamknięcia szkół muzułmańskich, które według politycznych przeciwników Wildersa są niezgodne z holenderską konstytucją. Jednocześnie od początku obecnej eskalacji konfliktu izraelsko-palestyńskiego na ulicach holenderskich miast regularnie dochodzi do dużych demonstracji pokazujących poparcie dla jednej lub drugiej strony konfliktu. Co mogą zmienić niedawne wybory? Czy Geert Wilders zamknie szkoły muzułmańskie, jeśli uda mu się zbudować rząd? Jakie tematy są dzisiaj najważniejsze dla Holendrów? O tym opowiada w moim podcaście Patryk Kulpok z podcastu Polderownia! Zachęcam do zaobserwowania Polderowni na Spotify: https://open.spotify.com/show/7txzXT2oR8zh2zwE5gmBEW?si=5258a5f0787541cb I na portalu X: https://twitter.com/polderownia

4 grudnia wziąłem udział w zamkniętej projekcji montażu nagrań ze zbrodni Hamasu z 7 października 2023 zorganizowanej przez Ambasadę Izraela w Polsce. Czy w nagraniu zobaczyłem coś nowego? Jak wyglądała sama projekcja? Czy zmieniło się moje postrzeganie konfliktu? Zapraszam Was do wysłuchania moich przemyśleń po tej projekcji.

Palestyńczycy są skrajnie frustrowani i lista powodów do tego ciągle się wydłuża. Korupcja, przedłużający się proces pokojowy bez nadziei na zmianę, dramatycznie trudna sytuacja, rozczarowanie politykami to tylko wierzchołek góry lodowej, który sprawia, że sympatię palestyńskiej ulicy zaskarbiają sobie radykalne ugrupowania, takie jak rządzący Strefą Gazy Hamas. Zaprosiłem prof. Jarosława Jarząbka z Instytutu Nauk Politycznych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Wrocławskiego, by wspólnie z nim porozmawiać o palestyńskich aspiracjach niepodległościowych, procesie pokojowym i relacjach Palestyńczyków z ich reprezentacją polityczną. Czy Hamas naprawdę możemy porównać z Państwem Islamskim, czy jest to zestawienie jedynie na potrzeby propagandy? Jak naprawdę wyglądały propozycje pokojowe, które odrzucili Palestyńczycy? Ilu Palestyńczyków wspiera dzisiaj Hamas i dlaczego przyciąga ich ta organizacja? Na wszystkie pytania i jeszcze więcej odpowiada mój gość! Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy. Jeśli cenisz moją pracę, możesz ją wesprzeć na Patronite.pl lub buycoffee.to.

Niemal od początku trwającej eskalacji konfliktu między Izraelem a Hamasem dochodzi także do ostrzałów północnego Izraela przez Hezbollah z terytorium Libanu. Wciąż jednak nie słychać o tym, by na pograniczu libańsko-izraelskim doszło do wojny na pełną skalę, choć obie strony odgrażają się od kilku tygodni, jeśli nie nawet lat. Hezbollah nie jest już jednak Hamasem i Izrael może się obawiać konfliktu. Szyicka milicja jest o wiele bardziej liczna, bardziej profesjonalna, dysponuje lepszym uzbrojeniem, finansami, szkoleniem i doświadczeniem. Wystarczającym, by stać się istotnym czynnikiem odstraszającym, lub nawet zadać Izraelowi poważne straty, lecz niewystarczającym do pokonania go. Czy może właśnie dlatego Hezbollah nie włączył się wciąż w pełni do walki? Czy wpływ Teheranu na Hezbollah jest przeceniany w zachodnich mediach? Jak szyicka milicja wpływa na dzisiejszy Liban? O tym wszystkim opowiada mi prof. Rafał Ożarowski z Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni.

Recep Tayyip Erdogan zasugerował, że tureckie wojska mogą w najbliższym czasie pojawić się w Strefie Gazy, krytykując Izrael za łamanie praw człowieka i prawa międzynarodowego, a Zachód oskarżając o hipokryzję, która doprowadziła do kryzysu humanitarnego. Turcja stara się pozycjonować w roli państwa, które dysponuje mocą udzielania pomocy humanitarnej na dużą skalę, stąd też zapowiedziano, że do Gazy wysłani zostaną lekarze, środki niezbędne do przeżycia i produkty medyczne. Podczas gdy duża część zachodniej opinii publicznej domaga się od Izraela natychmiastowego wstrzymania działań w Strefie Gazy, Turcy przekonują, że mogliby stać się mediatorami między izraelskim rządem a Hamasem, korzystając z dobrych, lub chociaż przyzwoitych, relacji z obiema stronami konfliktu. Czy Turcja może odegrać istotną rolę w mediacji między Izraelem a Palestyńczykami? Dlaczego pomoc humanitarna odgrywa tak ważną rolę w tureckiej polityce zagranicznej? Do kogo w istocie Recep Tayyip Erdogan kierował swoje słowa o tureckich żołnierzach w Strefie Gazy? O tym wszystkim opowiada mi dr Karolina Wanda Olszowska, pracowniczka naukowa Instytutu Historii UJ, prezeska Instytutu Badań nad Turcją i twórczyni podcastu W Szpilkach Dookoła Świata. Wesprzyj mój podcast na Patronite.pl lub postaw mi wirtualną kawę na buycoffee.to

Od kilku miesięcy do mediów docierały informacje o potencjalnym porozumieniu normalizującym relacje Arabii Saudyjskiej i Izraela. Wygląda na to, że trwający konflikt w Gazie je utrudni, ale czy całkowicie uniemożliwi w najbliższym czasie? Wiele wskazuje na to, że nadal zależy na nim nie tylko Joe Bidenowi i Benjaminowi Netanjahu, ale także Księciu Koronnemu Muhammadowi ibn Salmanowi, który przyjął ambitny plan reformy swojego królestwa. Czy Arabia Saudyjska wspiera Hamas czy Fatah? Jak rywalizacja Rijadu z Dohą odbija się na polityce regionu? W jakie kwestie najchętniej inwestuje czas i pieniądze Muhammad ibn Salman? O tych sprawach opowie mój gość - Krzysztof Płomiński, były ambasador Polski w Iraku i Arabii Saudyjskiej, doradca dyplomatyczny Krajowej Izby Gospodarczej.

Dzisiaj jasnym się już wydaje, na podstawie samych tylko doniesień medialnych, że podczas trwającej eskalacji konfliktu izraelsko-palestyńskiego doszło do zbrodni wojennych. Mówimy o stosowaniu odpowiedzialności zbiorowej, okupacji terytorium, blokowaniu dostępu do wody pitnej i elektryczności, potencjalnych ludobójstwach i terroryzmie, lecz jak te kwestie widzi prawo międzynarodowe? Które statuty mówią o ochronie ludności cywilnej podczas konfliktów zbrojnych? Czy prawo międzynarodowe ma w ogóle zastosowanie, czy jednak, w myśl politycznego realizmu, liczy się tylko prawo siły? O tym opowiada mi dr Tomasz Lachowski z Katedry Prawa Międzynarodowego i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Łódzkiego. Stosunkowo Bliski Wschód do podcast, który powstaje przy wsparciu Patronów. Jeśli cenisz moją pracę, możesz ją wesprzeć w serwisie Patronite.pl lub postawić mi wirtualną kawę przez buycoffee.to!

W szpitalu al-Ahli w Strefie Gazy doszło do eksplozji, która zabiła kilkaset osób. Palestyńczycy winą obarczają Izrael, który z kolei przekonuje, że to w istocie rakieta Palestyńskiego Islamskiego Dżihadu miała spaść na budynek. Niezależni weryfikatorzy próbują dojść do prawdy, choć trudno to zrobić jedynie na podstawie dostępnych publicznie danych. Bez międzynarodowego śledztwa będzie trudno. Takie jednak trwa od 2021 roku, uruchomione przez Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze, na wniosek Palestyńczyków. Izrael nie uznaje jednak haskiej jurysdykcji. Czy może jednak zmieni zdanie w obliczu obecnych wydarzeń? Do Gazy wjechały też pierwsze transporty pomocy humanitarnej, 37 ciężarówek ze środkami medycznymi, higienicznymi i jedzeniem. To jednak ledwie kropla w morzu potrzeb odciętej od dostaw Gazy, do której zwykle przyjeżdżało 500 ciężarówek dziennie. Sytuacja grozi pogłębieniem kryzysu humanitarnego, a Amerykanie obawiają się nawet epidemii. Jeśli cenisz moją pracę, możesz ją wesprzeć na patronite.pl/stosunkowobliskiwschod lub stawiając mi wirtualną kawę na buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod

Nie jest tajemnicą, że palestyński Hamas ma mocne związki z Iranem, a także wspólne interesy, wśród których wyliczyć można choćby destabilizację Izraela. Czy jednak palestyńska organizacja jest w istocie marionetką Teheranu, czy może samodzielnym aktorem, niezależnie decydującym o swojej polityce? Czy Iran znał szczegóły planów operacji Hamasu, czy może nie został wtajemniczony, by zminimalizować ryzyko przecieków docierających do izraelskiego wywiadu? Na ile wsparcie finansowe z Teheranu wypełnia finansowe potrzeby Hamasu, który przecież oprócz walki zbrojnej z Izraelem, ma na głowie także świadczenie usług społecznych na rzecz dwóch milionów mieszkańców Gazy? O tym wszystkim i wielu innych tematach rozmawiam z iranistą Marcinem Krzyżanowskim.

Izrael w sobotę rano został zaskoczony zmasowanym atakiem Hamasu, w którym doszło do ostrzału południa i centrum kraju, a także masowych infiltracji miejscowości przygranicznych. Dlaczego wojsko nie przewidziało tego ataku, i czy oznacza on, że upada mit niezwyciężonej izraelskiej armii i potężnych służb wywiadowczych? Dlaczego Hezbollah nie włączył się do walki po stronie Hamasu? Czy za sytuacją mogła stać rosyjska inspiracja? O tym rozmawiam z dr Agnieszką Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Izrael został zaskoczony przez Hamas zmasowanym atakiem, podczas którego nie tylko ostrzelano izraelskie miasta, ale również siły Hamasu wkroczyły na terytorium Izraela. Hamas przejął kontrolę nad częścią obszarów przygranicznych, pojmał kilkudziesięciu Izraelczyków, a wielu zostało też rannych lub zginęło w działaniach organizacji. Izraelczycy odpowiedzieli bombardowaniem Strefy Gazy i starają się odzyskać kontrolę nad utraconymi obszarami.Jak potoczy się dalej ta eskalacja konfliktu? O tym w dzisiejszym komentarzu na gorąco!

W małym uzupełnieniu do mojego niedawnego występu w podcaście Dwie Lewe Ręce Jakuba Dymka i Marcina Giełzaka, odpowiadam na Wasze zapotrzebowanie i mówię o palestyńskiej lewicy! Czy w palestyńskiej polityce dominuje islamizm, nacjonalizm czy socjalizm? Kto nadaje ton palestyńskiej lewicy? Czy organizacje lewicowe mogą jeszcze kiedyś dominować w lokalnej polityce? O tym wszystkim usłyszycie w krótkim przedwakacyjnym felietionie!

Benjamin Netanjahu zapowiedział delegacji Kongresu Stanów Zjednoczonych, że otrzymał zaproszenie do Chin i ma zamiar zjawić się w Pekinie jeszcze w lipcu. Wywołało to niemałe poruszenie na świecie, gdyż Netanjahu nie został nadal zaproszony do Białego Domu po wygranych przez niego wyborach w Izraelu (co ma związek z planowaną reformą sądownictwa, którą opozycja uważa za zamach na demokrację), a kilka tygodni wcześniej z Pekinu wrócił palestyński prezydent Mahmud Abbas, który przywiózł od Chińczyków zapewnienia, że Chiny wesprą palestyńską walkę niepodległościową i będą chciały mediować między Izraelem a Palestyną. Niektórzy uważają, że wyjazd Netanjahu do Pekinu w takiej sytuacji stanowi zagrożenie dla szczególnych relacji amerykańsko-izraelskich. W tym odcinku podcastu staram się odnieść do tych obaw, opowiedzieć o tych relacjach i zastanowić się, jaka może być przyszłość tego "strategicznego partnerstwa" i na co mogą liczyć też Palestyńczycy.

Mahmud Abbas po raz piąty podczas swojego urzędowania odwiedza Pekin, gdzie Xi Jinping przyjmuje go z pełnymi wojskowymi honorami. Efektem wizyty są liczne zapewnienia i obietnice, wśród których znalazło się potwierdzenie chińskiego przywiązania do palestyńskiej walki wyzwoleńczej, czy też, ze strony Abbasa, obrona chińskich działań wobec muzułmańskich mniejszości w Chinach. Czy jednak słowa zostaną poparte działaniami i Chińczycy rzeczywiście będą chcieli nie tylko pomóc Ramallah w uzyskaniu pełnego członkostwa w Organizacji Narodów Zjednoczonych, ale też wywrzeć presję na Izrael, by wreszcie rozwiązać konflikt izraelsko-palestyński? A może jest to jedynie element gry, którą Pekin toczy z Waszyngtonem coraz mocniej obejmując Globalne Południe, gdy jego przedstawiciele są już wyraźnie rozczarowani Zachodem? Dlaczego przywódca Palestyńczyków broni represji wobec Ujgurów, choć jego naród również często mówi o trudnych doświadczeniach, jakie go spotykają? Staram się odpowiedzieć na te wszystkie pytania zgodnie ze swoją wiedzą i intuicją. W dalszej kolejności Michał Czechowski opowiada mi o tym, jaki dzisiaj jest Irak, korzystając z niedawnego wyjazdu do Bagdadu i innych miast kraju. Co Irakijczycy mówią dwadzieścia lat po amerykańskiej inwazji, która obaliła Saddama Husajna, ale przyczyniła się też do zdestabilizowania regionu i wzmocnienia organizacji terrorystycznych i poszczególnych milicji? Czy Irak rzeczywiście jest tak zdewastowany wojną, jak pokazują to zachodnie media? Jak Bagdad radzi sobie z odbudową w porównaniu z Damaszkiem? O tym wszystkim usłyszycie w odcinku!