Meer dan een huis

Hoe los je een groot probleem op als je weinig geld, weinig mensen en weinig tijd hebt? Het zijn vragen die elke woningcorporatie in Nederland moet beantwoorden als het aankomt op verduurzaming. Want In 2050 mag er nergens meer gas door de leidingen stromen en moet elk gebouw haast tot in perfectie zijn geïsoleerd, oftewel het moet co2-neutraal zijn. In deze aflevering van Meer dan een Huis, een podcast-serie van Aedes, praat Quintin Wierenga met Paul Kouijzer van woningcorporatie TBV Wonen en met Haico van Nunen, adviseur duurzaam voorraadbeheer bij BouwhulpGroep over de uitdagingen en slimme oplossingen.

Woningcorporaties zorgen voor voldoende betaalbare en duurzame woningen én leefbare wijken. Dat vraagt om keuzes, bijvoorbeeld de keuze voor renovatie van bestaande woningen óf voor sloop en vervangende nieuwbouw. Welke afwegingen maak je als corporatie? Wat zijn de mogelijkheden? Hoe weeg je de belangen van de individuele huurder af tegen die van de huurder in het algemeen? Over deze dilemma’s praten we met André Thomsen, emeritus hoogleraar Woningverbetering en Woningbeheer TU Delft en Sander Heinsman, bestuursvoorzitter van Portaal.

Het bouwen van nieuwe woningen gaat nog niet echt heel snel; van stikstofbesluiten tot personeelstekort en een gebrek aan bouwgrond. Maar wat als we op bestaande bouw gaan bouwen, oftewel optoppen? Het is een snelle duurzame manier waar relatief weinig mankracht voor nodig is; en van een gebrek aan bouwgrond heb je ook geen last. In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’ praat Quintin Wierenga met Remco Bouter, manager vastgoed bij Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam, en met bouwkundestudent Nando Versteeg van de Symbiotic Urban Movement. Zij vertellen hoe optoppen bijdraagt aan snel én duurzaam meer woningen bijbouwen.

Stel nou dat er een manier is waarop je sneller woningen kunt bouwen, ze beter en goedkoper kunt onderhouden en ze ook nog eens vlotter kan verduurzamen? En stel nou dat je huurder ook nog eens veel sneller en directer wordt geholpen? Het antwoord op deze vragen: digitalisering. In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’ praat Quintin Wierenga met Roelien Ritsema van Eck, bestuurder bij woningcorporatie De Alliantie, en Dirk Huibers van Spotr, over de kracht van data en IT voor de sociale huur.

Als je een nieuwe wijk gaat bouwen, dan begin je waarschijnlijk met de vaag: hoeveel en wat voor type woningen moeten er komen. Daarna kijk je naar materiaalgebruik, infrastructuur en betaalbaarheid. Maar wat gebeurt er als je die vragen eerst allemaal links laat liggen? In deze aflevering van “Meer dan een huis” gaat presentator Quintin Wierenga precies dat doen. Want wat gebeurt er als je eerst het groen aanlegt en dan pas de stenen. Samen met Ria van Dijk, stedenbouwkundige bij de gemeente Almere, en Jasper Vollgraff, docent stedenbouwkundig ontwerpen bij de Saxion Hogeschool, probeert hij die vraag te beantwoorden.

Het wordt vaak gezien als dé oplossing om een verpaupering in een stad tegen te gaan: de gemengde wijk. Maar is dit inderdaad het juiste ideaal? In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’ duikt Quintin Wierenga in de wijkvernieuwing. Dat doet hij samen met André Ouwehand, specialist op het gebied van wijkvernieuwing, en Erik Hoeflaak van woningcorporatie Woonstad Rotterdam.

Als criminaliteit onze leefwereld binnendringt, dan hebben we het over ondermijning. Grote vraag is: welke rol hebben woningcorporaties bij de aanpak ervan? En hebben corporaties hiervoor voldoende middelen? In deze nieuwe aflevering van ‘Meer dan een huis’ praat presentator Quintin Wierenga daarover met Jolanda de Zwart, wijkconsulent bij Sité Woondiensten, en Hans Moors, partner bij onderzoeks- en adviesbureau EMMA en expert sociale veiligheid.

Het klinkt heel mooi: projectontwikkelaars die sociale huurwoningen bouwen. Maar zijn die appartementen wel écht sociale huur? En bestaat er dan zoiets als onechte sociale huur. In deze aflevering gaat presentator Quintin Wierenga op bezoek bij Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft en Tjapko van Dalen, directeur van woningcorporatie Kleurrijk Wonen, om te praten over de wachtlijsten, investeringen en sociale huur.

We kennen allemaal wel buurten die gewoon ontzettend lelijk zijn. Straten die je haast uitnodigen om sneller door te lopen of even een blokje om te gaan. Maar het omgekeerde, kennen we ook: een buurt die zo mooi is dat je er onmiddellijk naar toe wilt verhuizen. In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’, een podcast-serie van Aedes onderzoekt presentator Quintin Wierenga hoe architectuur de leefbaarheid van een buurt juist kan vergroten in plaats van verkleinen? Daarover praat hij met Aat Vos, architect en oprichter van het internationaal ontwerpbureau Includi en Frank Wassenberg van Platform 31.

Het is voor vrijwel iedereen die nu een woning zoekt lastig. Maar als je tot een groep behoort die snel een woning nodig heeft, sta je nu al helemaal drie nul achter. Denk aan iemand die in scheiding ligt, studenten, ex-gedetineerden, mensen met een ggz-achtergrond, daklozen en statushouders. In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’ onderzoekt presentator Quintin Wierenga hoe deze groepen óók een thuis kunnen vinden. Om daarachter te komen gaat hij langs bij Marleen Damen, wethouder zorg in Leiden. En hij spreekt met Bernard ter Haar. Hij leidde een interbestuurlijke werkgroep die dit jaar kwam met het rapport Een thuis voor iedereen, waarin het juist over deze groepen gaat.

Hout is het oudste bouwmateriaal ter wereld. In veel landen is het zelfs nu de standaard. Alleen in Nederland is dat niet zo; slechts 2 procent van de nieuwbouw bestaat uit hout. In deze aflevering van ‘Meer dan een Huis’, een podcast-serie van Aedes, onderzoekt presentator Quintin Wierenga of het oudste bouwmateriaal ter wereld dé manier van woningbouw voor de toekomst is. Daarvoor gaat hij in gesprek met Irma Thijssen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en met Stefan van Schaik, directeur-bestuurder bij woningcorporatie Wooncompagnie.

Het is de grootste open deur van deze tijd: er moeten veel meer woningen worden gebouwd. Alleen is een woning bouwen een heel proces, met heel veel betrokken partijen, heel veel overleg en heel veel tussenstappen. Dus als we de ambitie willen halen om in de komende 10 jaar 1 miljoen woningen te bouwen, dan moet het anders. In deze aflevering van ‘Meer dan een Huis’, een podcastserie van Aedes, duikt Quintin Wierenga in het onderwerp conceptueel bouwen.Dat doet hij met Olga Görts, directeur van het Netwerk Conceptueel Bouwen en Joost Lobee, directeur-bestuurder bij Woningstichting Compaen in Helmond.

In sommige Nederlandse wijken dreigt er een parallelle samenleving te ontstaan. Wijken waar de problemen zich blijven opstapelen: huishoudens die het einde van de maand niet halen, gezinnen waarin iedereen werkloos is, drop-outs in de criminaliteit terecht komen. 15 burgemeesters, die deze probleemwijken in hun gemeente hebben, waarschuwen dan ook dat er een kloof dreigt te ontstaat met de rest van Nederland. En daarom dien zij ook een oproep aan het Rijk: Dicht de Kloof Presentator Quintin Wierenga gaat op onderzoek uit en praat met Jan Hamming, burgemeester van Zaanstad en Harry Platte, bestuurder bij Parteon, de grootste corporatie in de Zaanstreek over de dreigende kloof en de mogelijke oplossingen.

Is het vertrouwen in woningcorporaties hersteld? Tien jaar geleden stond het woord ‘woningcorporatie’ synoniem voor (financiële) wanorde: een derivaten-affaire, de SS Rotterdam en een Maserati-topman. De affaires zorgden niet alleen voor flinke financiële schade, maar ook voor een slecht imago. De parlementaire enquête die volgde, was spijkerhard, en de nieuwe woningwet uit 2015 moest de sector aan banden leggen en het vertrouwen herstellen. Maar als we nu zes jaar later de balans opmaken: is het vertrouwen inmiddels hersteld? En kan het toezicht op de sector dan wellicht minder streng? In deze nieuwe aflevering van Meer dan een Huis praat Quintin Wierenga met Kees van Nieuwamerongen, die tot voor kort de Autoriteit Woningcorporaties leidde, de externe toezichthouder op de sector en met Guido van Woerkom, voorzitter van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties, over de ontwikkelingen van de afgelopen jaren.

De uitdaging is gigantisch: in de komende 10 jaar moeten er 1 miljoen woningen worden gebouwd. Maar dat is nog lang niet alles, want alle woningen moeten ook duurzamer worden en als het kan ook nog betaalbaar blijven. En dan hebben we het nog niet eens over de leefbaarheid gehad. Om al deze uitdagingen aan te gaan hebben 34 uiteenlopende organisaties - uit het heel brede werkveld van wonen, bouwen en zorg – de Actieagenda Wonen opgesteld. In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’ duikt presentator Quintin Wierenga in die agenda samen met Martin van Rijn, voorzitter van Aedes én initiatiefnemer van de Actieagenda. En hij reist naar Den Haag om Kamerleden Rob Jetten (D66), Julius Terpstra (CDA), Sandra Beckerman (SP) en Daniel Koerhuis (VVD) uit te horen over hun visie op de woningmarkt en de actieagenda.

Het klinkt als een goede verkiezingsslogan: 'Betaalbaar wonen voor iedereen'. Wie die term Googlet, vindt minstens vier partijen precies deze woorden gebruiken. Vanzelfsprekend is dit niet, want in de afgelopen jaren zijn sociale huurwoningen steeds meer het domein geworden van de twintig procent laagste inkomens. Verdien je net iets meer, dan is het veel lastiger om die betaalbare woning te vinden. Terwijl we vroeger juist een veel bredere volkshuisvesting hadden, waar ook de middeninkomens veel meer deel van uitmaakten. In deze aflevering van ‘Meer dan een Huis’ duikt presentator Quintin Wierenga in het thema: de brede volkshuisvesting. Heeft iedereen nog toegang tot de huursector? Zouden niet alle inkomensgroepen makkelijk moeten kunnen huren? Daarover gaat hij in gesprek met de Arnhemse wethouder Ronald Paping en Desiree Uitzetter, voorzitter van de Neprom, de club van projectontwikkelaars en directeur gebiedsontwikkeling bij projectontwikkelaar BPD.

De tijd dat het de gewoonste zaak van de wereld was om je oma of opa te bezoeken in een bejaardentehuis is lang voorbij. Sterker nog, op dit moment woont meer dan 70 procent van de 85-plussers nog gewoon in hun eigen huis. Toch is het zo dat je alleen langer thuis kunt wonen als je een geschikte woning hebt. Maar wat maakt een woning geschikt? En hebben we die eigenlijk wel? Hebben we ook niet heel nieuwe woonvormen nodig om ouderen lang, gelukkig en ook dus zelfstandig te laten wonen? In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’ praat presentator Quintin Wierenga met Marien de Langen, directeur van Stadgenoot, over onder andere het Ramses Shaffy Huis en voelt hij Yvonne Witter, sociaal gerontoloog, gespecialiseerd in de sociale aspecten van veroudering, aan de tand over de ideale woning voor ouderen.

Als je het een paar jaar geleden over een flexwoning had, dan doemde meteen het beeld van een containers-met-een-inrichting op. Maar tegenwoordig worden het steeds meer volwaardige appartementen. En waar het er vroeger een paar honderd per jaar waren, hebben we het nu al over enkele duizenden. Zou de flexwoning dan ook een oplossing kunnen zijn voor het enorme woningtekort? En zo ja, voor wie dan? In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’ gaat presentator Quintin Wierenga met Rob Haans van woningcorporatie De Alliantie kijken bij een complex van tijdelijke woningen. En spreekt hij Zeno Winkels, directeur van de Woonbond, die toch wat sceptisch is over deze oplossing.

In Nederland is een kloof aan het ontstaan in steden en dorpen. Het is een probleem waarvan je soms een paar straten verderop al niet meer door hebt dat het er is: de leefbaarheidskloof tussen rijke en arme woonwijken. Want hoe komt het dat zwakke wijken achteruit gaan, en hoe kunnen we het tij keren? In deze aflevering van ‘Meer dan een huis’ spreekt presentator Quintin Wierenga met Jeroen Frissen van Circusvis, een adviesbureau voor corporaties en met Kootje Schilders, bewoner van de Tilburgse wijk Jeruzalem; ooit een achterstandswijk, nu een wijk om trots op te zijn.

Maar liefst een kwart van alle Nederlandse huurders, oftewel 800.000 huishoudens, heeft moeite om de rekeningen te kunnen betalen. Vaak redden ze het net aan om rond te komen, maar dan moet bijvoorbeeld de wasmachine niet kapotgaan. Goedkoper wonen kan niet. Want die huurhuizen zijn er niet en die worden ook niet bijgebouwd. Het zijn dus twee problemen die elkaar versterken. In deze derde aflevering van ‘Meer dan een huis’ verkent presentator Quintin Wierenga de sluipende betaalbaarheidscrisis in Nederland. Dat doet hij met Arjan Vliegenthart, directeur van het NIBUD, en Johan Conijn, directeur woningcorporaties bij Finance-Ideas.