Topstukken

Marjan Ruiter is directeur van het Zeeuws Museum en vertelt waarom 'Gebed voor de maaltijd' van Jan Toorop haar iedere keer weer raakt. Wat haar betreft een kunstwerk waarin vele inzichten samenkomen. Een bijzonder werk vanuit artistiek oogpunt, waarbij het luminisme een grote rol speelde. Maar het vertelt ook veel over de kunstenaar en zijn warme band met Zeeland. Daarnaast legt ze uit hoe het mogelijk is dat het Zeeuws Museum het werk tot twee keer toe heeft moeten aankopen. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Vereniging Rembrandt helpt Nederlandse musea bij het aankopen van topstukken. Zo ook bij de aankoop door het Stedelijk Museum van "In the World, But Don’t Know The World" van de Ghanese beeldhouwer El Anatsui. El Anatsui is internationaal beroemd geworden doordat hij kunst maakt van afval- en restmaterialen. In dit geval een gigantisch ruimte vullend wandsculptuur, gemaakt van platgeslagen aaneengeregen flessendoppen. Fusien Bijl de Vroe legt ons uit waar deze moderne kunstenaar voor staat en waar hij ons over wil laten nadenken. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Eind negentiende eeuw start Jan Sluijters zijn carrière met een Prix de Rome op zak. De jonge kunstenaar gaat op pad om vlieguren te maken in Europa, waarbij hij terechtkomt op een tentoonstelling in Parijs. Daar manifesteert een nieuwe lichting kunstenaars zich met brutale fauvistische schilderijen in ongemengde knal kleuren. Voor Jan is het meteen duidelijk: dit wil hij ook doen. Wat dit betekende voor zijn prille carrière, maar ook voor de Nederlandse kunst vertelt Jan Rudolph de Lorm. Directeur van museum Singer Laren en trotse eigenaar van ruim veertig geschonken werken van Jan Sluijters. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl

In Museum Arnhem hangt een schilderij van Carel Willink, dat hij maakte in 1934. Een magisch realistisch werk, waarin we een geel huis zien in een lege straat. Een bijna fotorealistisch, maar toch vervreemdend beeld waarin Willink door het sinistere kleurgebruik lijkt aan te voelen welke verschrikkingen de wereld een paar jaar later te wachten staat. Saskia Bak, directeur van het museum, vertelt over Willink en zijn werk 'Het Gele Huis', en hoe dit doek leidde tot haar liefde voor de moderne kunst. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Het is een man met een rood aangelopen, dik gezicht. Met diepblauwe, doorzopen ogen. Zo omschrijft Ralph Keuning, van museum De Fundatie, een werk van kunstenaar Otto Dix. Het is een portret van een Duitse officier in de Eerste Wereldoorlog, waarin Dix zelf ook soldaat was. Met dit beeld, en vele van zijn andere werken, wilde hij vooral de rauwe werkelijkheid verbeelden. Reden te meer voor de Nazi's om zijn werk tijdens de Tweede Wereldoorlog te verbieden en zelfs te vernietigen. Maar waarom voelde Otto Dix zich dan uiteindelijk een verrader? Beeld: Otto Dix, Portret van Bruno Alexander Roscher, 1915, olieverf op karton, 67,2 x 50,7 cm, collectie Museum de Fundatie Zwolle en Heino/Wijhe, verworven met steun van de VriendenLoterij. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

In deze aflevering horen we meer over het kunstwerk 'Represent', een imposant sculpturaal werk van de Curaçaosche beeldhouwer en kunstenaar Tirzo Martha. Een kunstwerk met een boodschap. Een verbeelding van Jezus aan het kruis, alleen dan zonder Jezus, maar mét Afrikaanse maskers. Hoe langer je naar het werk kijkt, hoe harder je aan het denken wordt zet over kansen en ongelijkheid. Emma van Proosdij, hoofd artistiek bedrijf van het museum Beelden aan Zee in Scheveningen, neemt ons mee in het verhaal van een van 's werelds meest geëngageerde kunstenaars. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Hij is groot, oud en bedoeld om te imponeren. Het majestueuze orgel van de Nieuwe Kerk in Amsterdam is een feest voor alle zintuigen. Organist Henk Verhoef vertelt levendig over de geschiedenis van dit enorme bouwwerk dat de gehele westkant van de kerk opvult. In de 17e eeuw gebouwd op initiatief van het stadsbestuur om zodoende mensen naar de kerk te trekken in plaats van naar de kroeg. Op zaterdagen stonden de kerkdeuren wagenwijd open zodat de klanken van het orgel goed te horen waren. En dat werkte. Mensen kwamen vanuit de hele stad om te luisteren naar concerten. Maar niet alleen het indrukwekkende geluid trekt mensen naar de kerk... De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Terwijl bussen vol buitenlandse toeristen af en aan rijden, heeft menig Nederlander nog nooit een molen van binnen gezien. Best jammer, vindt Erik Stoop van Vereniging De Hollansche molen. Want er valt zoveel interessants over te ontdekken. Naast dat Nederlandse molens veelal prachtig zijn om te zien, zou Nederland zonder deze bouwwerken bijvoorbeeld direct onder water lopen. Erik startte zijn carrière in de farmaceutische industrie, maar besloot als veertiger vrijwillig molenaar te worden. Inmiddels is hij samen met zijn vrouw de beheerder van zijn 'eigen' molen vlakbij Lopik: De Cabauw. Hij vertelt ons alles over de bijzondere bewonersgeschiedenis, zijn fascinatie voor molens en waarom hij zo graag de wind van voren krijgt... De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Niemand kon vermoeden dat het dagboek van een Joods tienermeisje uit de Tweede Wereldoorlog nog tot op de dag van vandaag over de hele wereld gelezen zou worden. En wat weinig mensen weten, is dat het bekende roodgeruite schriftje niet het énige is dat Anne Frank tijdens haar onderduikperiode heeft geschreven. Menno Metselaar, werkzaam bij de Anne Frank Stichting, vertelt in deze aflevering o.a. over verzetsstrijder Miep Gies. Zij heeft de persoonlijke bezittingen van het Joodse gezin in veiligheid gebracht nadat ze in 1944 werden ontdekt en afgevoerd. Na de oorlog heeft Mies talloze schriftjes van Anne kunnen overhandigen aan Otto Frank, de vader van Anne. Hoe was het voor hem om al deze teksten van zijn overleden dochter te lezen? Welk verhaal kon Anne op die manier nog vertellen? En wat heeft hij er uiteindelijk mee gedaan? De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Hilde Cammel, conservator van het Zuiderzeemuseum, vertelt over de Sperwer. Een redelijk eenvoudig Fries bootje van 8,5 meter lang met 1 mast, maar desondanks een hele snelle zeiler. Gebouwd in de 19e eeuw door befaamd scheepsbouwer Eeltje Holtrop en versierd met prachtig houtsnijwerk en koperen details. In 1931 werd het aangekocht door een vrij excentrieke Engelsman: Merlin Minshall. Minshall vaart vervolgens 4 jaar lang over Europese riveren, zelfs tot aan de Zwarte Zee. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaat hij in dienst bij de Britse geheime dienst van de marine. Zijn direct leidinggevende is daar Ian Fleming. En laat dat nou de geestelijk vader zijn van ultra-spion, James Bond... De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

In 2008 sloot een van Nederland's oudste en meest beroemde gevangenissen - de Blokhuispoort - haar deuren. Tegenwoordig huist het gebouw tal van creatieve en culturele bedrijfjes en is het een bruisende ontmoetingsplek in hartje Leeuwarden. Oud cipier Horst Schulz en Arno Boon, directeur van BOEi, geven ons een kijkje in dit complex met haar bijzondere geschiedenis. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl. Foto BOEi (Jan van Dalen)

Eind 19e eeuw schildert de talentvolle jonge kunstenaar Jacob van Looy een prachtige bloemenzee van Oost-Indische kers waardoor je je even in Zuid Frankrijk waant. Maar waarom kennen we Van Looy tegenwoordig dan voornamelijk als schrijver? Terry van Druten, Hoofdconservator Kunst van het Teylers Museum, neemt ons mee in het verhaal van een weeskind die meesterschilder wordt, maar toch kiest voor een andere carrière. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl. Beeld: Jacobus van Looy (1855-1930, De Tuin, 1893, olieverf op doek. Collectie Teylers Museum, aangekocht met steun van de VriendenLoterij (voormalig BankGiro Loterij), Stichting Roodenburg van Looy en Teylers Museum Fonds (legaat Boting) in 2013.

In 2008 maakte de Amerikaanse kunstenaar Michael Rakowitz een immense toren van sloophout ter bevordering van de discussie rondom gentrificatie in Sydney. Steven ten Tijhe, hoofd collecties van het Van Abbemuseum vertelt hoe dit moderne werk de Russische Revolutie uit de jaren '20 van de vorige eeuw, verbindt met een aboriginal gemeenschap in Australië. Beeld: Van Abbemuseum - Joep Jacobs De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

In de 13e eeuw verscheen Roman de la Rose, een geïllumineerd manuscript dat deels een liefdesroman is, maar ook voorziet in seksuele voorlichting. En dat in een tijd die bekend staat om haar kuisheid! Marlies Kleiterp, hoofd tentoonstellingen van de Hermitage Amsterdam, vertelt beeldend over deze populaire bestseller uit de middeleeuwen. Beeld: Manuscript van Roman de la Rose (Guillaume de Lorris, Jean de Meung, 13de eeuw). Frankrijk, kopiist onbekend, eind 15de eeuw. Perkament, 178 bladen, 21,9 х 14,5 cm. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Het Gooi was eind 19e eeuw nog een arm, maar natuurrijk gebied. Door de komst van de 'Gooische Moordenaar' werd het mogelijk voor Amsterdammers om per tram de vieze stad even te ontvluchten. Maar vanwaar die duistere bijnaam? Rene van den Broeke, directeur van Museumstoomtram Hoorn-Medemblik, neemt ons mee op reis. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

Door de opkomst van o.a. de grammofoonplaat en de radio in de jaren '30, hoefde men voor muziek de deur niet meer uit. Dat luisterde je gewoon vanuit je eigen huiskamer! Een café in Parijs wist echter nog steeds klanten te trekken met een wel heel bijzondere attractie. Marian van Dijk, directeur van het vrolijkste Museum van Nederland, vertelt graag over dit instrument dat de bijnaam 'Double Tino' draagt. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl. Beeld: Elsevier Stockmans Fotografie

Na de Tweede Wereldoorlog, in een tijd van schaarste, weet een stukje sloophout het begin van een nieuwe kunststroming te ontketenen. Stefan van Raay, waarnemend directeur van het CoBrA museum, neemt ons mee in het verhaal van een triomfantelijk, macho mannetje. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl.

De mooie kastelen en bijzondere landgoederen die Nederland rijk is worden sinds jaar en dag graag bezocht. Het leven van de welgestelde burger van weleer is hoogst interessant. Maar minstens zo interessant zijn de woningen van 'Jan en alleman', die in de vorige eeuw een ware revolutie doormaakten. Tim Smeets, Conservator Wonen in het Nederlands Openluchtmuseum vertelt ons hoe we die boeiende reis door de tijd zelf kunnen ervaren. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl. Copyright afbeelding: Nederlands Openluchtmuseum

Door internationale handel, groeide Amsterdam in de 17e eeuw uit tot een welvarende wereldstad. En schilder Johannes Lingelbach liet dat zien in zijn schilderij ‘De Dam’. Maar er zit ook een verhaal in wat hij niet liet zien. Judikje Kiers, directeur van het Amsterdam Museum neemt ons mee in dit zeer gedetailleerde, maar niet geheel realistische beeld van onze hoofdstad. NB: De verbouwing van het Amsterdam Museum waar Albert over spreekt, is nog niet begonnen. Het museum is gewoon open voor publiek. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl. Afbeelding: Johannes Lingelbach, De Dam, gezien naar het Noorden, met het Stadhuis in aanbouw, 1656, olieverf op doek,122,5 x 206 cm, Amsterdam Museum

In 1620 lag ’s Hertogenbosch in de frontlinie van een bloedige burgeroorlog. En toen het Noorden de stad in 1629 eindelijk wist te veroveren kreeg Jacob Cuyp – de vader van Albert – de opdracht om deze gebeurtenis op canvas te vereeuwigen. Waarom hij er vervolgens voor koos om een groep vrolijke dames met muziekinstrumenten te schilderen, legt Charles de Mooij - directeur van het Noordbrabants Museum - graag uit. De podcast Topstukken wordt je aangeboden door de VriendenLoterij, dé cultuurloterij van Nederland. Ontdek meer over deze podcast op topstukkendepodcast.nl. Credit: Jacob Gerritsz. Cuyp Allegorische voorstelling met Prins Frederik Hendrik na de inname van 's-Hertogenbosch, 1630 olieverf op doek, 138 x 216 cm Foto: Peter Cox