Column Corne van Zeijl | BNR

Ik ben geen fan van TikTok. Alleen al vanwege het feit dat Chinese kinderen opvoedkundig verantwoorde video’s te zien krijgen en er per dag maximaal veertig minuten op mogen zitten, terwijl westerse kinderen de hele dag stompzinnige dans- en kattenfilmpjes zien. Het geeft wel aan hoe groot de invloed van China op TikTok is. Dat dat land de data in handen heeft van TikTok-gebruikers, lijkt mij geen groot veiligheidsrisico. Het risico dat de Amerikaanse jeugd afstompt door naar verslavende op endorfine gerichte dansfilmpjes te kijken, is een stuk groter. En nu grijpt de Amerikaanse overheid dus in. TikTok USA moet binnen 270 dagen verkocht worden of stoppen. Al kan je wel vraagtekens zetten bij de rechtszekerheid in de Verenigde Staten. Als dergelijke wetgeving zo snel door het parlement wordt gejaagd, zonder dat politici hard bewijs van spionage hebben gezien, geeft dat te denken. Maar TikTok kon blijkbaar ook geen tegenbewijs overleggen. En wie is dan het volgende slachtoffer? De case dat ook ASML een veiligheidsrisico is, is zo gemaakt. Ik chargeer natuurlijk, maar u begrijpt de stelling. Een gedwongen verkoop gaat over het algemeen tegen een ramsjprijs, wat waarschijnlijk ook bij TikTok USA het geval zal zijn. Diverse gieren cirkelen er al boven. Ook meneer Mnuchin, die minister van financiën was in de regering van Trump. Ligt het aan mij, of ben ik de enige die het raar vindt dat een voormalig politicus een bedrijf wil kopen dat door de regering verplicht in de etalage wordt gezet. Pikant detail is dat Trump nu tegen is. Toen hij nog president was, wilde hij juist een verkoop doordrukken. Hoe dat te rijmen is met zijn anti-China-campagne, is mij een raadsel. Is het omdat zijn vriend en medestander Jeff Yass 15% van de aandelen ByteDance, het moederbedrijf van TikTok, bezit? Of zou Trump hopen op de stem van alle jonge TikTok-kiezers bij de komende presidentsverkiezingen? Grappig is dat beide kandidaten het sociale medium in hun campagne inzetten. Ik ben voorstander van een TikTok-dieet. De maatschappij is volgens mij beter af met minder zinloze filmpjes. Of het een beveiligingsrisico is, is moeilijk te beoordelen. Ik sluit niet uit dat China de verkoop van TikTok USA verbiedt. Ja, Bytedance zal het meest winstgevende deel van zijn bedrijf verliezen. Maar naast Jeff Yass zitten er nog meer grote Amerikaanse aandeelhouders in Bytedance, zoals de private-equitypartijen General Atlantic, Susquehanna en Sequoia Capital. Wordt de wereld anders zonder TikTok? Nee, consumenten schakelen gewoon over naar Amerikaanse concurrenten met soortgelijke verslavende filmpjes, zoals Reels van Youtube, of Instagram. De wereld kan goed zonder TikTok, te goed zelfs. De tijd voor TikTok zit erop. Tik, tik, tik. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er komt weer een grote beursgang aan, die van private-equitybeheerder CVC. Toch bijzonder dat zoveel buitenlandse bedrijven Amsterdam kiezen voor hun notering. Van de vijfentwintig AEX-fondsen is nog maar 56% Nederlands. Het sentiment is wat bibberig, maar CVC kan het zich niet veroorloven om de beursgang voor de derde keer uit te stellen, dat zou een enorme smet op het blazoen zijn. En een smetteloos imago is belangrijk als je jezelf als succesvol belegger wil presenteren. Als ik de sales van private equity zie, moet ik aan een autoverkoper denken. Mooie praatjes in overvloed, maar je moet op je hoede zijn. Toegegeven, ik heb ook weleens met tevredenheid een auto bij een dealer gekocht. De fondsen die deze private-equitypartijen aanbieden, laten volgens de verkopers altijd een briljante performance zien. Maar in iedere folder staat ook dat dit de beste auto is die je kunt kopen. U begrijpt, ik ben een tikje wantrouwig bij mooie folders, cijfers die te mooi lijken om waar te zijn en gladde verkopers. Dat is in de beleggingswereld een hele gezonde houding. Ja, ik geloof best dat private-equitypartijen het kapitaal harder en efficiënter aan het werk zetten. Maar dat betekent flink wat meer schuld en dus een hoger risico. En daarom gaat het bij deze private-equityparticipaties wat vaker mis dan bij een normaal bedrijf. Daarnaast gaat het doorverkopen van de participaties de laatste tijd veel moeizamer door de gestegen rente. Al gaat deze beursgang niet over de fondsen, maar over de beheerder daarvan. Iemand vroeg of veel institutionele beleggers zouden inschrijven op deze beursgang. Ik zou niet weten waarom. Veel grote pensioenbeleggers zijn al klant bij de private-equitypartijen, daarvoor hoef je de aandelen nog niet te kopen. Als ik een indexfonds van BlackRock koop, dan hoef ik de aandelen van BlackRock zelf ook niet te bezitten. Maar is het nou een goede belegging? Tijd om eens de statistieken erbij te pakken. Er is een indexfonds met 89 beursgenoteerde private-equitybeheerders. Sinds de introductie, zestien jaar geleden, loopt dit fonds maar liefst 22% achter bij de brede index. Misschien komt dat omdat de dealmakers van private-equitybeheerders zoveel commissie opstrijken. Wat de reden ook is, een belegging in deze private-equitypartijen was over het algemeen teleurstellend. Is er dan niks goeds op te merken over CVC? Jawel, het bijzondere aan deze IPO is dat de echte insiders nauwelijks verkopen. Alleen investeerders die niet bij de operationele gang van zaken betrokken zijn, zoals het staatsfonds van Singapore, bieden hun aandelen aan. Natuurlijk gaat CVC het veel beter doen dan zijn concurrenten. Tenminste, dat staat in de glimmende folders. Maar ja, dat stond ook in de folders van die 89 andere private-equityaanbieders. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Begin januari vroeg een bekende aan mij of hij Boeing-aandelen moest kopen. De koers was immers lekker gedaald. Die daling kwam omdat er tijdens een vlucht van Alaska Airlines een deurpaneel uit een Boeing 737 Max vloog. Het was voor Boeing het zoveelste kwaliteitsprobleem in een erg lange reeks. De Amerikaanse toezichthouder FAA heeft nu zelfs de productie-uitbreiding van de Boeing 737 Max stopgezet. Diverse klokkenluiders hebben in de loop der jaren geprobeerd de slechte kwaliteitscontroles bij het bedrijf aan de kaak te stellen. Alle kritiek werd door het management rück­sichts­los van tafel geveegd. Dergelijke kwaliteitsproblemen zijn dramatisch voor je imago als betrouwbare vliegtuigbouwer. Intussen krijgt concurrent Airbus alle orders binnen. Zoveel zelfs dat ze niet genoeg kunnen leveren. Een van de belangrijkste verschillen tussen Boeing en Airbus is dat de ceo van Boeing van private-equitybelegger Blackstone komt. Logisch dat met deze achtergrond het bedrijf vooral gericht is op kortetermijnwinstmaximalisatie. Bij Airbus staat een ingenieur aan het roer. Deze verschillen zien we ook in de financials terug. In het afgelopen decennium besteedde Boeing $36 mrd (€33,7 mrd) aan re­search and de­ve­lop­ment, Airbus €90 mrd. Boeing beloonde de aandeelhouders met $60 mrd, Airbus slechts €10 mrd. En als laatste kreeg Boeing-ceo Calhoun $33 mln aan salaris, 50% meer dan het jaar daarvoor. Vreemd, gezien de operationele drama’s. Ter vergelijking, de ceo van Airbus verdient €6 mln per jaar. Deze week bleek dat Calhoun en andere Boeing bazen ook nog eens privétripjes met het bedrijfsvliegtuig hadden gemaakt ter waarde van een half miljoen dollar. De regels voor corporate governance worden hier met voeten getreden. Als aandeelhouder krijg je daar toch tranen van in je ogen. Natuurlijk gaat Boeing niet failliet. De Amerikaanse overheid zal dat niet laten gebeuren. Voormalig president Barack Obama zei ooit eens dat hij wel een gouden horloge verwachtte omdat hij de beste verkoper van de vliegtuigen was. Het geeft aan dat vliegtuigen bouwen en overheidsbemoeienis onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Ik weet alleen niet of dat een gezonde basis is. Bovendien willen klanten niet graag afhankelijk zijn van één leverancier. In de beleggingswereld is er het gezegde ‘never catch a falling knife’. Dat is dus zeker zo met vallende vliegtuigen. De koers van Boeing is dit jaar alweer met 35% gedaald. Ooit zal de koers wel een bodem vinden, de vraag is op welk niveau en wanneer. Het leert ons in ieder geval dat kortetermijnwinstmaximalisatie gepaard gaat met grote risico’s. En er komt een dag dat die risico’s zich uiten en dan kun je maar beter weg zijn en voorlopig weg blijven. En het leert ook dat je slechte corporate governance heel lang kan negeren, maar er komt een dag dat de gevolgen zich aandienen — en dan krijg je een hoge rekening gepresenteerd. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

HODL is een acroniem uit de cryptowereld voor Hold On for Dear Life. Oftewel: hou je belegging vast alsof je leven ervan afhangt. Ik ken een belegger die dat op aandelen toepast. Hij heeft ooit 1000 aandelen ASM gekocht, voor €50 per stuk. Dit belang is nu een kleine €600.000 waard en hij heeft nooit verkocht. Ik vind het knap dat je zo lang op zo’n enorm succesverhaal kan blijven zitten zonder in de verleiding te komen om te verkopen. Een paar jaar geleden had The Wall Street Journal een dergelijk verhaal over een belegger die alleen maar Tesla-aandelen had. Iedere keer als hij wat geld overhad, kocht hij bij. Hij had een simpele baan, ik meen vrachtwagenchauffeur, maar verdiende goed en had weinig kosten. Op het moment van het interview waren deze aandelen $10 mln waard. Na de recente koersdalingen zal hij wat minder blij en overtuigd zijn, maar het blijft een flink vermogen. Wijze woorden over diversificatie zijn aan deze beleggers verspild. Ook de wijsheid dat nog nooit iemand armer is geworden van winst nemen, hebben zij in de wind geslagen. Ze hebben het vertaald in: van winst nemen is nog nooit iemand echt rijk geworden. Deze voorbeelden spreken natuurlijk ontzettend tot de verbeelding. Maar in een onderzoek naar de S&P 500 over de afgelopen 30 jaar bleek dat 40% van de aandelen in deze index een daling van 70% heeft meegemaakt en daar nooit meer van is hersteld. Toch laat de brede index mooie rendementscijfers zien. Dat komt vooral door de toppers. Probleem is alleen dat je niet van tevoren weet welke aandelen dit zijn. Deze twee beleggers hebben geluk gehad. Als je het ze vraagt, zullen ze dat ongetwijfeld ontkennen. Inzicht, meneer Van Zeijl, inzicht. Maar tegenover ieder ASM- en Tesla-succesverhaal is er een begraafplaats vol mislukte en teleurstellende beleggingen. Van de ASM-belegger weet ik dat er ook een aantal teleurstellingen waren, maar daar hoor ik hem nooit over. Een tijdje geleden mocht ik een beleggingstip geven bij tv-programma Bulls & Bears. Dat is overigens geen slimme bezigheid, want bij het geven van een tip heb je alleen maar neerwaarts risico. Gaat het fout, dan heb jij het gedaan. En pakt het goed uit, dan weet niemand het meer. Maar ik adviseerde om je portefeuille simpelweg samen te stellen uit één fonds. Het Cardano-mixfonds neutraal, dat geeft gelijk een maximale spreiding. En dat bleek het beste resultaat te hebben gegeven. Maar ja, het is natuurlijk wel supersaai en u heeft nooit een goed verhaal op een verjaardag over hoe briljant u bent. En voor sommige beleggers is dat zelfs belangrijker dan een goed rendement. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De goudprijs staat op recordhoogte. Alleen dit jaar is hij in euro’s al met 13% gestegen. De gold bugs, de diehard goudfans, zaten er lange tijd op te wachten. Alleen jammer dat beleggers in goudindexfondsen nou net hebben verkocht. We zien al maanden achtereen een flinke uitstroom. Het aantal uitstaande aandelen in de grootste goud-ETF is bijna 11% lager dan een jaar geleden. Mogelijk hebben deze indexbeleggers verkocht omdat je nu weer wat rente op obligaties krijgt. In het verleden was er een prachtige correlatie tussen de goudprijs en de reële obligatierente, oftewel de obligatierente na aftrek van inflatie. Maar deze goudgerande correlatie is al anderhalf jaar compleet zoek. Dat maakt beleggen ook zo moeilijk, zo heb je een perfecte correlatie en zo is die weer weg. De verklaring achter de werking van deze indicator was vrij simpel. Als de rente laag is, mis je weinig rente op beleggingen zoals obligaties. Ik weet dat het DSM-pensioenfonds ooit een deel van zijn obligatieportefeuille heeft ingeruild voor goud, omdat je destijds toch geen rente meer op obligaties kreeg. Een goede beslissing zo bleek achteraf. Een van de belangrijkste oorzaken achter de huidige stijging van de goudprijs is dat steeds meer centrale banken goud kopen. Volgens het IMF was goud in 2018 nog slechts 7% van hun totale balans, nu is dat al ruim 10%. De echte gold bugs beleggen nog liever in goudmijnen dan in het gele metaal zelf. Logisch, als de prijs van goud stijgt, stijgt de winst van deze goudmijnbedrijven automatisch mee. Maar ook deze correlatie is compleet verdwenen. Tot 2011 ging dit verband perfect op. Daarna was de verhouding helemaal zoek. De koersen van goudmijnaandelen zijn met 40% gedaald, terwijl de goudprijs is gestegen. Op zich is dit enorme verschil interessant. Liggen hier beleggingskansen? Misschien, maar dan moeten we eerst weten waarom die goudmijnaandelen het zo slecht hebben gedaan. Het antwoord is eigenlijk heel simpel. Goudmijnbedrijven zijn slecht in winst maken. De winst van de sector is nog hetzelfde als 15 jaar geleden, terwijl de goudprijs dus fors steeg. Dat is vreemd. Als de goudprijs stijgt, dan stijgt de omzet, terwijl de kosten gelijk blijven. Dus de zouden de winsten omhoog moeten gaan. Maar de kosten voor het delven van goud zijn enorm gestegen. Goudmijnaandelen zijn dus een slechte inflatiebescherming. En die inflatiebescherming is nou net een van de belangrijkste redenen waarom beleggers goud kopen. Daarnaast hebben deze bedrijven veel waardevernietigende overnames gedaan, waardoor de schulden flink waren opgelopen. Maar de ergste inflatie lijkt achter de rug. En de schulden zijn afbetaald. Misschien is het tijd voor een revival. En werkt de goudgerande correlatie weer. Aan de goudprijs ligt het in ieder geval niet. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een van de opmerkelijkste berichten deze week was wel het besluit van een Duitse rechter dat een volledig geautomatiseerde supermarkt niet meer op zondag open mag zijn. Gewone supermarkten moeten de zondagsrust respecteren en dus mag ook deze niet open. Robots hebben blijkbaar ook recht op een vrije zondag. Hoe moet dit land omgaan met kunstmatige intelligentie? Dit soort nieuws maakt mij bezorgd over de toekomst van Duitsland. En er zijn genoeg andere redenen. De lijst is lang en divers. Bijvoorbeeld de Duitse treinstakingen. Die zijn eindelijk achter de rug. De vakbonden hebben met succes een kortere werkweek bedongen. Dat is bijzonder, aangezien er ook in Duitsland er een enorm tekort aan treinpersoneel is. Dan lijkt me arbeidstijdsverkorting geen oplossing. Een ander voorbeeld van bijzondere Duitse bureaucratie is de discussie over de levering van Taurus-rakketten aan Oekraïne. Er zouden misschien Duitse soldaten nodig zijn om ze te bedienen. Dat is een onzinargument, maar het gevolg is wel dat ze niet geleverd worden. Ook de sluiting van de Duitse kerncentrales valt in deze categorie missers. Na de ramp met de kerncentrale in het Japanse Fukushima heeft men dat zo afgesproken. Dat in de tussentijd geen goedkoop gas uit Rusland meer komt, maakte voor de besluitvorming kennelijk niets uit. We hebben besloten dat de kerncentrales dichtgaan, dus gaan ze dicht. In het Duits gebruikt men de term neue Erkenntnisse (voortschrijdend inzicht) blijkbaar niet zo veel. In 1998 omschreef The Economist Duitsland als de zieke man van Europa. Het land kwam erbovenop door een medicijn van flinke versobering van de arbeidsvoorwaarden en toenemende vraag naar Duitse industriële producten. Vooral afgelopen decennium profiteerde het van de sterke Chinese vraag naar Duitse machines en auto’s. De Chinese groei is nu aanzienlijk lager en daar heeft de Duitse economie last van. De verwachte economische groei in 2024 is nu zelfs lager dan die in Italië. Dit soort cycli is normaal. Erger is dat de Duitse politiek een fundamenteel probleem aan het creëren is. Vroeger was er het gezegde dat als Duitsland niest, Nederland ziek wordt. Gelukkig hebben we in de loop der jaren flink wat resistentie opgebouwd. Het feit dat de Tweede Kamer serieus nadenkt om de fouten die in de ‘nacht van Omtzigt’ oktober vorig jaar, toen een hausse aan wetsvoorstellen werd goedgekeurd, zijn gemaakt, terug te draaien, stemt mij hoopvol. Voortschrijdend inzicht is toch beter te begrijpen dan neue Erkenntnisse. De economische cycli zullen best wel weer een keer in het voordeel van Duitsland draaien. Maar gezien de genoemde structurele problemen is een dieet met minder bureaucratie en wat meer arbeidszin nodig. En om te voorkomen dat Nederland net zo ziek wordt als Duitsland, zou dat ook voor ons geen slecht idee zijn. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Afgelopen week las ik dat Klaas Knot wel snapt dat bedrijven gebrek aan erkenning voelen. Er ontstond een kleine kortsluiting in mijn hoofd, want een paar weken daarvoor zei hij nog dat ‘laagwaardige’ sectoren zoals de Westlandse tuinbouw eigenlijk niet in Nederland thuishoren. Ik ben een Westlander en daar ben ik trots op. Ik merk dat er steeds vaker een negatief beeld van het Westland wordt geschetst, vanuit Den Haag en Rotterdam en door mensen zoals meneer Knot. Laten we de kassen, die alleen maar ruimte innemen en veel energie verbruiken, en voor overlast zorgende arbeidsmigranten maar snel het land uitgooien. Mag ik een keer een weerwoord geven? Laten we eens beginnen met dat energieverbruik. Het Westland is de gemeente met relatief de meeste aardwarmteprojecten in Nederland. Er zijn nu al zes succesvolle putten. Deze projecten zijn straks goed voor een derde van het totale energieverbruik van de gemeente. Overigens proberen onze aardige buurgemeenten dat ook, maar daar is de succesratio een stuk lager. Een sprankje Westlandse ondernemingsgeest maakt toch vaak het verschil uit. Daarnaast is het Westland een grote energieproducent. 11% van de Nederlandse elektriciteitsopwekking komt van warmtekrachtkoppelingen. Dat zijn van die grote turbines die bij de kassen staan. Je kan een tuinbouwkas ook zien als een elektriciteitscentrale, die zijn restwarmte gebruikt om de kassen te verwarmen. Dat is heel wat milieuvriendelijker dan een gewone energiecentrale die zijn restwarmte in de rivier loost. Bovendien is deze elektriciteitsproductie uitermate flexibel. En dat is hard nodig bij de huidige energieonbalans. Buurgemeenten schetsen graag het beeld dat alle arbeidsmigranten in de grote steden wonen en in het Westland werken. Als je de aantallen van Rotterdam en Den Haag bij elkaar optelt kom je op ongeveer 100.000 arbeidsmigranten uit. Maar er werken er maar 12.000 in de kassen. Waarvan er 4500 in het Westland wonen. Het is makkelijk met het vingertje te wijzen, maar de optelsom van buurgemeenten klopt van geen kanten. Bovendien woon ik in het Westland en werk in Rotterdam, moet daar ook niet voor gecorrigeerd worden? Daarnaast zijn kassen een uitermate efficiënte manier om te telen. Daardoor heb je een extreem hoge productie met relatief weinig milieubelasting. De Nederlandse glastuinbouw is een lichtend voorbeeld voor de rest van de wereld, aldus de wereldberoemde bioloog Sir David Attenborough. Niet voor niets staan drie Westlandse bedrijven in de R&D top 30 van Nederland. Als je de kassen het land uitwerkt, ben je ook het hele ecosysteem kwijt. Op 6 en 7 april stellen de Westlandse tuinders hun kassen weer open. Misschien is het een idee als meneer Knot en de wethouders uit de buurgemeenten eens langskomen voor een bakkie pleur. Dat is koffie op z’n Westlands. Beter dan vrijblijvend te roeptoeteren uit een ivoren toren. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Gezien de parabolische stijging van AI aandelen, vragen sommige beleggers zich af of we niet weer in een bubbel a la 2000 zitten. De vergelijking is logisch. Ook in de internetbubbel van dat jaar gingen koersen extreem hard omhoog en leek er geen einde aan te komen. Er zijn meer overeenkomsten. Er is een nieuwe technologische ontwikkeling. Beleggers zien prachtige toekomstperspectieven van deze technologie en dat maakt ze enthousiast. De hype rond Nvidia is daar een goed voorbeeld van. Sinds de wereld werd verrast met wat OpenAI allemaal kan, zijn de winstverwachtingen van Nvidia verzevenvoudigd. De koers is in dezelfde periode verzesvoudigd. Iedere keer zijn de verwachtingen torenhoog. En iedere keer verslaat Nvidia deze verwachtingen met dubbele cijfers. Maar er zijn ook veel verschillen. Ja, techaandelen zijn duur, maar nog niet zo duur als in 2000. Op de piek in 2002 stond de MSCI Technologie index op 48 keer de verwachte winst. Nu ‘slechts’ op 28 keer. Voordat u te enthousiast wordt, bedenk dat u tien jaar geleden deze aandelen kon kopen tegen slechts elf maal de winst. Een ander verschil is dat er dit keer geen IPO golf is. Ten tijde van de internet bubbel kwamen er honderden bedrijven naar de beurs om geld op te halen voor investeringen in deze nieuwe technologie. Kent u Newconomy van Maurice de Hond of WorldOnline nog? Die golf met beursintroducties zien we nu niet. De financiële positie van de grote tech bedrijven is nu stukken beter. De meeste hebben flink wat cash op de balans staan. Hoewel dat slinkt: de ‘Magnificant Seven’ zaten een paar jaar geleden nog op een geldberg van $349 mrd. Nu is dat nog ‘maar‘ $145 mrd. OpenAI-ceo Sam Altman stelt dat er maar liefst $7.000 mrd nodig is. Nou vraag ik me altijd af hoe zo iemand aan deze schattingen komt en waarom hij dat zegt, maar het piketpaaltje is gezet. Als u wilt investeren in kunstmatige intelligentie is dit wel een belangrijk punt. Iemand moet al deze investeringen ophoesten. De grootste klanten van Nvidia zijn Microsoft, Meta, Amazon en Alphabet, samen goed voor 40% van Nvidia’s omzet. Eén ding is zeker, Nvidia verdient eraan. Het is de vraag of deze techreuzen uiteindelijk ook voldoende rendement op deze gigantische investeringen gaan maken. In de internetbubbel waren de hoofdspelers de zogenaamde ‘Four Horsemen’, Microsoft, Cisco, Intel en Dell. Wie zijn klassiekers kent weet dat de Four Horsemen symbool staan voor vier rampen. Dat hebben beleggers wel gemerkt. De naam Magnificant Seven komt uit een Westernfilm. Daar overleefden er uiteindelijk maar drie van de zeven het vuurgevecht. Ik denk dat Nvidia daar wel bij hoort, maar wie zijn dan de andere twee? Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds afgelopen week ben ik een klimaatslachtoffer. Misschien een te serieus onderwerp om grappen over te maken, maar waar is het wel. Ik ben in mijn vrije tijd samen met mijn jongste zoon skileraar in Oostenrijk. Het was echter zo warm dat het lesafzeggingen regende. Dus in plaats van Corné de skileraar was ik Koos Werkeloos. Nu was er net een dik pak sneeuw gevallen en de zon scheen iedere dag, dus er zijn ergere dingen in het leven. Ik ken nog een klimaatslachtoffer, Warren Buffett. Zijn Berkshire Hathaway werd afgelopen jaren op diverse plekken keihard door Moeder Natuur geraakt. Zijn elektriciteitsbedrijf PacifiCorp moet miljarden ophoesten vanwege de mogelijke rol die hun apparatuur heeft gehad bij meerdere bosbranden na blikseminslagen. De winst van Berkshire Energy daalde met ruim 40% door deze voorzieningen. Daarnaast zijn er in de afgelopen jaren steeds meer orkanen. Dat raakt de schadeverzekeringstak van Berkshire Hathaway. In dit segment had Buffett nou net een meevaller. Omdat zijn klanten beseffen dat er steeds meer orkanen komen, konden de verzekeringspremies flink omhoog. Maar 2023 was juist een opvallend mild orkaanjaar. Dus minder schade en meer premies. Gezien de trend is 2023 duidelijk een uitzondering. Ook daar is Buffett dus een klimaatslachtoffer. Ondanks deze natuurrampen koopt Buffett steeds meer aandelen in het oliebedrijf Occidental Petroleum. Tegenwoordig goed voor maar liefst 4,4% van zijn beleggingsportefeuille. Als je olieaandelen koopt en tegelijkertijd geraakt wordt door schade van natuurrampen, dan ben je de veroorzaker van je eigen ellende. Kortzichtig zult u zeggen? Ik ken meneer Buffett niet persoonlijk, maar ik denk dat hij deze factoren scheidt. Of hij nou olieaandelen koopt of niet, dat heeft geen oorzakelijk verband met de milieuschade die hij oploopt. Als Buffett ze niet koopt, koopt iemand anders die aandelen. De wereld wordt daar niet beter of slechter van. Hij bezit ruim een kwart van alle aandelen. Daarmee zou hij ook zijn stemrecht kunnen gebruiken om Occidental duurzamer te maken. Maar ook dan blijft hij de milieuschade houden. Als er in China of India vraag naar olie is, zal er olieaanbod van andere oliemaatschappijen komen. En dan kun je voor het hoofkantoor van Berkshire op de snelweg gaan protesteren of tomatensoep naar een schilderij gooien, maar daar verander je de wereld niet mee. Het enige resultaat van deze acties is nog meer verdeeldheid in de maatschappij. Misschien zijn daarom de grote winnaars in recente verkiezingen juist die partijen geweest die bescherming van het milieu niet hoog in het vaandel hebben staan. Hoe krijg je de wereld dan wel beter? Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Verder heb ik geen oplossing. Hoewel ik als Koos Werkeloos toch alle tijd heb gehad om daarover na te denken. Wereldproblemen oplossen is niet makkelijk, al denken sommige snelwegplakkers van wel. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De finale van de Slimste Mens is alweer even voorbij. Ik vraag me weleens af: zouden die slimme winnaars nou ook goede beleggers zijn? Een recent onderzoek onder de beleggingsclub van Mensa geeft hier inzicht in. Mensa is een organisatie opgericht in 1946, waarvan je lid kunt worden als je IQ tot de top 2% van de bevolking behoort. Een hoger IQ zou in veel aspecten van het leven een voordeel zijn. Onderzoekster Eleanor Laise bekeek de prestaties van de Mensa-beleggingsclub over een periode van vijftien jaar, van 1986 tot 2001. Wanneer deze super intelligente mensen geld beleggen, zou je buitengewone resultaten verwachten, toch? Maar wat blijkt? De investeringsclub behaalde een schamele 2,5% per jaar terwijl de S&P 500 15,3% per jaar steeg. Dat is simpelweg een dramatisch verschil. Maar interessanter is de vraag: waarom doen de Mensa-beleggers het zoveel slechter? Ook daar heeft mevrouw Laise onderzoek naar gedaan. De slimste jongetjes en meisjes van de klas bleken geen samenhangende beleggingsstrategie te hebben. Ieder kwartaal pasten ze hun strategie weer aan. Ze probeerden de markt te timen, gingen mee in de laatste beleggingshypes, waren te zelfverzekerd, misten discipline en hadden geen langetermijnvisie. Kort gezegd: alles waar gewone beleggers ook tegenaan lopen. Warren Buffett zei al eens, je hebt niets aan een bovenmatig hoog IQ. Waar je wel wat aan hebt, is emotionele stabiliteit en vrede met de gevolgen van je beleggingsbeslissingen. Beleggen is een eenvoudig spel, maar het is niet gemakkelijk. Voortdurend word je gebombardeerd met meningen en visies van anderen, zeker als je een beetje op sociale media zit. Dat brengt je aan het twijfelen – daar gaat je emotionele stabiliteit. Omdat je nooit zeker weet waar de koersen zich naartoe bewegen, zijn veel mensen onzeker. Nu beleg ik niet in crypto’s, maar ik analyseer weleens wat en zet dat op X. Als je over crypto’s tweet, weet je van tevoren zeker dat je overspoeld zult worden met visies en meningen van mensen die het denken beter te weten. Dat klopt overigens; ik heb weinig verstand van de techniek achter de digitale valuta. De boodschap van de reacties komt vaak op hetzelfde neer: iedereen had de koersbewegingen kunnen zien aankomen. Ik heb eens de moeite genomen om bij al deze commentatoren te kijken of ze een beweging van tevoren ook hadden voorspeld. Letterlijk niemand, maar dan ook helemaal niemand, had van tevoren iets over de aankomende schommeling gezegd. Ergo: veel lawaai, weinig inhoud. Ook voor beleggers met een grote mond is beleggen moeilijk. ‘Smart money’ heeft dus niets met IQ te maken, maar vooral met boerenslimheid. Als u té slim bent, zit dat alleen maar in de weg. Een beetje emotionele stabiliteit à la Buffett, daar heb je veel meer aan. Maar ja, dat ligt ook niet zomaar op straat. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De laatste tijd valt me op dat er in diverse media wat meer aandacht komt voor dividend. Een aantal voorbeelden: The Wall Street Journal publiceerde het stuk ‘Can dividend investing rise from the dead?’; The Economist kopte onlangs: ‘Dividends are back’. Er mag dan wat meer media-aandacht zijn, bij beleggers is die aandacht er niet, helemaal niet zelfs. Dividend wordt steeds minder belangrijk. Als we kijken naar de data sinds 1926, blijkt dat 32% van het totale rendement bestaat uit dividend. De afgelopen tien jaar is dat slechts 17%. Een van de verklaringen van het verschil ligt in de populariteit van aandeleninkoopprogramma’s. De voordelen hiervan zijn duidelijk. Aandelen inkopen is een flexibele manier om geld aan aandeelhouders terug te geven. Die programma’s zijn makkelijk aan te passen als het wat minder gaat. Als je als bedrijf het dividend aanpast, geeft dat een sterk negatief signaal. Als een inkoopprogramma wordt afgeschaald, zijn beleggers er niet blij mee, maar zijn de koerseffecten over het algemeen beperkt. Beleggers willen dus geen dividend meer, maar willen tegenwoordig vooral groei. En groei vind je in kunstmatige intelligentie (AI). Dat is fijn, maar al die groei moet uiteindelijk wel leiden tot een gezonde onderliggende inkomstenstroom. Het is de vraag of beleggers niet een beetje te enthousiast zijn over al die AI-groei. Er zijn toch wel wat vergelijkingen te trekken met de internetbubbel van 2000. Ook toen dacht men dat iedereen internet zou gaan gebruiken. Dat is weliswaar uitgekomen, maar 90% van de internetbedrijven zijn uiteindelijk wel failliet gegaan of in de vergetelheid geraakt. Eén van de uitzonderingen was Amazon. Daar zijn die prachtige vergezichten wel uitgekomen. Zelfs meer dan dat. Het bleek vooral succesvol in het faciliteren van webshops en het aanbieden van de serverruimte die ze toch overhadden. Het is tegenwoordig goed voor $250 mrd omzet. Daar hadden beleggers destijds niet van durven dromen. Stel, u heeft dat aandeel per ongeluk op de top van de markt gekocht, in december 1999. Ondanks deze ‘miskoop’ heeft u toch nog een mooie 15,8% rendement per jaar gemaakt. Over zo’n lange periode betekent dit dat uw vermogen dan 35 keer zo groot is geworden. Dat klinkt prachtig, zeker achteraf. Maar bedenk wel dat de koers tussentijds met 94,4% daalde. Weinig beleggers kunnen tegen zo’n daling. Ik weet er één: Jeff Bezos. En hij is dan ook een van de rijkste mensen ter wereld geworden. Al die mooie AI-vergezichten zijn leuk, maar uiteindelijk moeten ze wel realiteit worden. Ik heb dan toch een voorkeur voor een mooie stabiele dividendstroom. Of, zoals Rockefeller ooit zei: ‘Do you know the only thing that gives me pleasure? It's to see my dividends coming in’. Mmm, als je dat zo leest klinkt meneer Rockefeller eigenlijk wel heel zielig. Een beetje arm zelfs. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Drieënhalf jaar geleden heb ik zonnepanelen op mijn dak laten leggen. Nu de salderingsregeling intact blijft, zult u wel denken dat de vlag uitgaat in huize Van Zeijl. Nou nee, het is namelijk een veeg teken voor ons land. Het geeft aan hoe de politieke besluitvorming er in de komende jaren uit gaat zien. Subsidies zijn goed om een bepaalde ontwikkeling op gang te krijgen. Dat is duidelijk gelukt. Geef een Nederlander een financieel voordeel en hij is er als de kippen bij om er gebruik van te maken. Maar genoeg is genoeg, dus moet je ook weer stoppen met subsidies. Een uitfasering van zeven jaar is uitermate ruim. Waarom is het eigenlijk een probleem? Ik las in de Volkskrant een prachtige metafoor. De stroommarkt is als de aardbeienmarkt. In de zomer heeft iedereen met een volkstuintje aardbeien in overvloed. Onder de aardbeiensalderingsregeling kun je die allemaal bij de groenteboer inleveren. En in de winter, als niemand aardbeien heeft, kun je ze daar ook weer ophalen, tegen dezelfde prijs. Zo gaat het nu ook met zonnestroom. Dat was één van de redenen om deze regeling te laten bestaan. ‘Een overheid die de spelregels verandert tijdens het spel, dat is gewoon niet eerlijk’, aldus meneer Kops van de PVV. Nou, meneer Kops, iedereen die zonnepanelen op zijn dak legde, wist dat de salderingsregeling op een gegeven moment zou verdwijnen. Dat het financieel niet leuk is, is een ander ding. Eén van de grote nadelen is dat er nu geen stimulans is om efficiënt met dat overschot om te gaan. Ik ga nu natuurlijk geen accupakket kopen om die zonne-energie op te slaan. Het kost de overheid ook een hoop geld door het gemis aan energiebelasting. Demissionair klimaatminister Jetten rekende uit dat dit grapje €2,8 mrd tot en met 2030 zou gaan kosten. Waar gaat dat geld vandaan komen? Bezuinigen op de zorg, op het onderwijs, op het openbaar vervoer? Ik ben benieuwd waar de populistische partijen voor kiezen. Bovendien is deze subsidie ook niet meer nodig. Door de enorme toename is de prijs sterk gedaald, waardoor zonnepanelen een terugverdientijd van slechts zeven jaar hebben. De prijs wordt bepaald door vraag en aanbod. Als je het marktmechanisme uitschakelt, krijg je uitwassen. Dat zagen we eerder met de subsidies voor hybride SUV’s. Die auto’s werden tweedehands vooral aan het buitenland verkocht. Daar gaat je milieuwinst. Het leert ons hoe de toekomst er uit ziet onder een populistisch regime. Allemaal gratis bier en leuke dingen voor de mensen. Maar gratis bier bestaat niet, iemand moet er voor opdraaien. Ik stel voor dat de kiezers die op deze populistische partijen hebben gestemd dit rondje van 2,8 miljard gaan betalen. Want als er gratis bier wordt uitgedeeld, wil ik ook dat het écht gratis voor mij is. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week mocht ik namens Cardano de Asset Allocation Award van Alpha Research in ontvangst nemen in de categorie Fixed Income. Dat was voor het tweede jaar op rij. De concurrentie was een sterk internationaal veld van ruim 60 deelnemers, waaronder ook de grote jongens zoals JPMorgan, UBS en BlackRock. Daarom zijn we er ook supertrots op. Asset allocation, oftewel het bepalen in welke beleggingscategorie je het beste kunt beleggen, is wat ik doe in het dagelijkse leven. We wilden natuurlijk wel weten waarom we de prijs hadden gewonnen. Want van je fouten kun je leren, maar als je wat van je successen kunt opsteken, is dat mooi meegenomen. Volgens de jury kwam dat vooral omdat veel concurrenten begin 2023 onderwogen in highyieldobligaties zaten. Dat zaten wij ook, maar deze positie hebben we op tijd gesloten. Begin 2023 wist iedereen zeker dat we in een recessie zouden komen. Dan moet je niet in risicovolle highyieldobligaties beleggen. Dat zijn immers de bedrijven die in een recessie het eerst in de problemen komen. Die recessie kwam er echter niet, en dus deden highyieldobligaties het prima. Daar hadden wij dus geen last meer van. Maar de belangrijkste verklaring was onze overweging in emerging markets debt. 2023 werd vooral door de houding van de centrale banken in de opkomende markten een bijzonder jaar. Die centrale banken zijn gewend om met hoge inflatie om te gaan. Als zij te hard stijgt, weten zij als geen ander dat je als de wiedeweerga de beleidsrente moet verhogen. Dat zijn ze daar gewend en dus deden verhoogden ze daar veel eerder dan de ECB of de Fed. Die dachten dat die inflatieschok tijdelijk zou zijn. Daar kregen ze uiteindelijk wel gelijk in. Alleen kwamen er nog een paar schokken overheen en voor je het wist zat je in een mini loon-prij spiraal. Hoewel, mini, de Duitse vakbond voor de bouwindustrie heeft net een looneis van 21% neergelegd. Dat noem ik geen mini meer. Omdat de centrale banken in de emerging markets veel eerder de inflatie bestreden met renteverhogingen, konden ze ook weer snel verlagen. En dat is natuurlijk goed voor obligaties. Als de korte rente, waar centrale banken over gaan, daalt, trekt dat ook de lange obligatierente mee naar beneden. Daarom deden deze obligaties het beter dan de rest. Vooral in Oost-Europa en in Zuid Amerika zagen we dat fenomeen. Toch bijzonder dat landen als Polen, Hongarije, Brazilië en Colombia vooruitlopen op de centrale banken in de westerse wereld. Misschien een idee dat Jerome Powell van de Fed en Christine Lagarde van de ECB proberen te leren van de successen van deze centrale bankiers. Want dat is toch fijner dan leren van je eigen fouten. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een van de grootste hits van Taylor Swift is Cruel Summer. Nu was de afgelopen zomer allesbehalve cruel voor haar. Haar ster rees tot grote hoogten. Ze is de verwezenlijking van de All American Girl. Al haar concerten waren uitverkocht, en zelfs de bioscoopversie daarvan was een hit. Ik vind het bijzonder dat mensen naar de bioscoop gaan om een concert te zien. Bij elkaar heeft ze daarmee al ruim $1 mrd verdiend. Ze heeft een enorme schare fans, de Swifties, en aangezien ze erg anti-Trump is, sluit ik niet uit dat haar opmerkingen nog invloed gaan krijgen op de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november. 18% van de kiezers zegt de kandidaat te steunen die Taylor Swift ook steunt. Als kiezer zou ik ook naar de verkiezingsprogramma’s en de geloofwaardigheid van de kandidaten kijken. Maar wat mevrouw Swift zegt geeft blijkbaar meer doorslag. Ongetwijfeld zullen aan de andere kant de Trump-fans niet meer naar haar concerten gaan. Maar, terug naar de economie. Dit enorme succes geeft aan hoeveel de gemiddelde Amerikaanse consument snakt naar entertainment, na corona. De dienstensector loopt prima. De restaurants zijn vol. De inkoopmanagersindices voor de dienstensector laten een veel zonniger beeld zien dan die in de productiesector. Een van de redenen voor dit verschil is dat de consumenten wel even genoeg spullen hebben gekocht. Ze gaan dus van dingen kopen naar plezier. Daarom zie je nu ook de autoverkopen terugvallen. Dat was ook terug te zien in de inflatiecijfers van afgelopen tijd. Sommige producten worden zelfs goedkoper, zoals tweedehands auto’s. Hertz verkoopt zijn voorraad Tesla’s bijvoorbeeld met grote korting. Een Tesla van 2 jaar oud kun je nu voor $18.000 kopen. Niet voor niets moet Hertz een kwart miljard afschrijven op zijn autovloot. De goedereninflatie staat dus onder druk. Maar de diensteninflatie is er nog volop. Even terug naar Taylor Swift. Ik kwam een oude advertentie tegen uit 2007. Toen kostte een kaartje nog $20. Oké, toen was ze ook nog niet zo bekend. Binnenkort treedt ze in Nederland op. De kaartjes kosten nu €220. Ik sla even over. Als meer concertbezoekers dat doen, daalt de vraag vanzelf en normaliseren de prijzen weer. Of zoals het gezegde onder economen luidt: het beste recept tegen hoge inflatie is hoge inflatie, want uiteindelijk zorgt dat voor vraaguitval. Je hoeft niet naar dat concert. Hoewel veel Swifties daar ongetwijfeld anders over denken. Al met al zal deze All American Girl in 2024 weer een enorme invloed op de Amerikaanse economie en maatschappij hebben. En dat alleen omdat ze een paar leuke liedjes zingt. Misschien gaat het toch nog een wrede zomer voor Trump worden. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De ESB heeft het onderzocht: de consument profiteert niet maximaal van olieprijsdalingen, zo schreef het economenblad eerder deze week. Als de olieprijs stijgt, dan gaat de prijs aan de pomp snel omhoog, maar bij een daling gaat hij maar langzaam naar beneden. Ophef alom. Het ESB-artikel spreekt over pomphouders, dus we kunnen Shell niet de schuld geven. Dat is nou weer jammer. Het is natuurlijk veel makkelijker om boos te worden op een grote oliemaatschappij dan op de pomphouder op de hoek. Ik gun hen die paar centen per liter, want ze gaan het nog moeilijk genoeg krijgen met al die elektrische auto’s. Het feit dat dit met chocoladeletters op de voorpagina van de populaire kranten stond, geeft aan hoe gevoelig de benzineprijs bij de consument ligt. Niet voor niets komt nog regelmatig de boosheid over het kwartje van Kok bovendrijven. Wist u dat deze ‘tijdelijke’ belastingverhoging in 1991 werd doorgevoerd? In de Verenigde Staten is de gevoeligheid nog groter. Consumenten zijn allergisch voor inflatie en de benzineprijs is een poster child van inflatie. Het staat immers op grote borden langs de weg en je moet regelmatig tanken. Dat is gelijk een van de verklaringen waarom de Amerikanen het weer wat zonniger inzien. De inflatie daalt, de benzineprijs daalt, dus wordt de consument wat blijer. Afgelopen zomer stond het vertrouwen nog op een dieptepunt; alleen begin 1980 was het nog lager. In beide gevallen was het dal tijdens de inflatiepiek. Het maakt overigens nogal wat uit voor welke partij je stemt. De economische situatie is volgens de Republikeinen dramatisch, en die ontstond direct toen Joe Biden tot president werd verkozen. Bij de Democraten was precies omgekeerd. En we hebben het over dezelfde economie. Toch bijzonder, dat je oordeel afhangt van de politieke bril die je ophebt. Naast de lagere inflatie is er nog een andere reden voor het toenemende optimisme onder consumenten: het zogeheten wealth effect. Als je aandelenportefeuille sterk stijgt, voel je je rijker en geef je meer uit. Die beleggingen zijn nu goed voor maar liefst 25% van het totale vermogen van consumenten. Dat is bijna een record. En op zich ook zorgwekkend. Stel dat de aandelenmarkt ooit een keer daalt. Voor Biden komt het allemaal mooi uit. Sowieso is de economische groei onder hem stukken hoger dan onder zijn voorganger Donald Trump, ook als je de covidcrisis niet meerekent. Dat is bijzonder, zeker gezien de enorme stijging van de rente waar Biden mee te maken had. Trump weet daar uitstekend de aandacht van af te leiden, dus wordt Biden daar in de peilingen niet voor beloond. Maar gelukkig voor hem wordt dat vertrouwen dus nu wat beter. En dat gevoel wordt door de harde feiten van benzineprijzen en aandelenkoersen ondersteund. Gezien de sterke fluctuaties in deze prijzen is die steun wel wat onstabiel. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week verhoogde zakenbank UBS zijn eindejaarsdoel voor de S&P 500. De achterliggende analyse is dat de winsten goed blijven liggen en de hoge waarderingen verder zullen stijgen omdat centrale banken de rente gaan verlagen. De UBS-strategen erkennen wel dat aandelen nu al een beetje duur zijn, maar tekenen daarbij aan dat ze nog niet op ‘nose bleed levels’ zitten Oftewel: die strategen moeten, voordat ze van mening veranderen, eerst een flinke tik op de neus van Mr Market krijgen. Nu denken veel beleggers dat centrale banken het beleggingsjaar gaan bepalen. Uit de recentste enquête van Bank of America onder grote beleggers blijkt dat maar liefst 52% daarvan denkt dat de centrale banken de grote stimulans van de aandelenmarkt in 2024 gaan worden. Ik vind dat vreemd, want dat hebben we net al in het afgelopen kwartaal gezien. In oktober ging de markt uit van een Fed-rente eind 2024 van 4,8%. Nu is deze renteverwachting bijgesteld naar 3,9%. Er zijn dus al zes renteverlagingen ingeprijsd, terwijl de Fed dit jaar slechts negen keer vergadert. Aan die extreme daling ligt een combinatie ten grondslag van meevallende inflatiecijfers en een Fed-voorzitter die tijdens de decembervergadering onverwacht over renteverlagingen begon. We weten nog altijd niet waarom hij opeens zo’n draai maakte. Let wel, zes verlagingen is net zo veel als in 2008. Maar toen stond de economie op het randje van de afgrond. De geldmarkt gaat dus van een recessie uit, anders heb je geen zes renteverlagingen nodig. Maar ik denk dat de Fed heel wat voorzichtiger gaat zijn. Nu denk ik dat al een tijdje en heb ik voorlopig het gelijk aan mijn zijde, maar blijft dat ook zo? Oftewel: hoe zou ik in 2024 ongelijk kunnen krijgen? Ik kan een scenario bedenken waarbij de Fed ergens in het tweede kwartaal de eerste verlaging doorvoert. De markt zal daarin een bevestiging zien dat er nog veel meer en veel snellere verlagingen komen. Een dergelijk scenario hebben we al gezien bij de centrale banken in de emerging markets, met name in Oost Europa en Zuid-Amerika. Die waren sneller met hun renteverhogingen dan de Fed en de ECB en nu ook sneller met verlagen. En bij deze verlagingen zie je dat de markten nog enthousiaster anticiperen op nog meer van dergelijke stappen. In de afgelopen dagen gooide Fed-gouverneur Christopher Waller al wat koud water op deze oververhitte verwachtingen. Hij vond drie renteverlagingen wel genoeg. En alleen als de inflatie daadwerkelijk daalt, zal er worden verlaagd. 2024 wordt inderdaad een jaar waarin de centrale banken de stemming bepalen. Maar gezien het grote enthousiasme waarmee de markt op een sterke daling in de rentes rekent, eindigt dat waarschijnlijk weer in een teleurstelling. Nou ja, beter dan een bloedneus. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je in een groepje beleggers vertelt dat je in emerging markets investeert, dan ben je toch wel een beetje de sukkel. Wie belegt nou nog in opkomende markten? De koersen daalden er afgelopen jaar met iets meer dan 3% en bleven daarmee ver achter bij de rest van de wereld. En dit jaar, hoe jong het ook nog is, werd alweer een flink deel ingeleverd. De belangrijkste koersverkruimelaar is de daling van Chinese aandelen. Een paar jaar geleden was dat land nog goed voor bijna 40% van de totale MSCI Emerging Markets Index. De koersen gingen er zo enorm hard omlaag dat de weging nu nog maar 23% is. Concurrent India zit China op de hielen met een weging van 17%. Taiwan volgt met 16%, Zuid-Korea met 13% en Brazilië met 6%. Die landen deden het allemaal prima, het was China dat de boel naar beneden trok. Vanwege die slechte performance gooien veel beleggers de handdoek in de ring. We zien de laatste tijd een enorme uitstroom uit emerging markets-beleggingsfondsen. Een jaar geleden werd daar nog juist veel geld ingestopt, omdat Chinese aandelen sterk zouden gaan profiteren van de heropening van de economie na de strenge coronalockdowns. Dat leert eens te meer dat de gemiddelde belegger graag aandelen koopt die gestegen zijn en verkoopt als de koersen gedaald zijn. Laat ik een tip geven; als je rijk wilt worden met beleggen moet je juist laag kopen en hoog verkopen. Niet andersom. Waarom doen die Chinese aandelen het dan zo slecht? Als eerste dus omdat het economisch herstel in de periode na corona er niet kwam. Maar ook de steeds toenemende spanningen tussen de Verenigde Staten en China vormen een oorzaak voor de dramatische underperformance. Het heeft veel Amerikaanse beleggers wat schuw gemaakt voor Chinese aandelen. Wat als de spanningen echt uit de hand lopen, wil je dan als Amerikaan nog wel in Chinese aandelen beleggen? Wordt dat niet als een soort landverraad gezien? Zeker als Donald Trump straks weer president is. Dan komen die gevluchte Amerikaanse beleggers waarschijnlijk helemaal niet meer terug. Ik weet dat het misschien een beetje overdreven klinkt, maar ja, alles is overdreven in de politiek vandaag de dag. Daarom is de stembusgang in Taiwan van komend weekend zo belangrijk. Het voornaamste punt in die verkiezingen is de relatie met China. Sommige kandidaten willen meer afstand, andere willen juist meer toenadering, om een oorlog te voorkomen. Je weet niet hoe China gaat reageren op de verkiezingsuitslagen. Genoeg risico in de emerging markets dus. Een schrale troost is dat China beurstechnisch steeds meer een lichtgewicht wordt. Je zou soms hopen dat dat geopolitiek gezien ook zo was. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ieder jaar is het weer een feest om de enquête onder de Nederlandse beleggingsexperts te houden. Dit keer deden er maar liefst 117 aan mee. De grote vraag is, wat heeft het beleggingsjaar 2024 in petto? Ik heb er zo mijn eigen ideeën over, maar zijn die conform de consensus of juist niet? Eerst een terugblik op 2023. Men was toen erg terughoudend. De experts dachten dat de AEX-index dat jaar op 726 punten zou eindigen. Er zou een recessie komen in zowel de US als in Europa. Logischerwijs zouden de winsten dan onder druk komen te staan. Daardoor verwachtte men vooral in het eerste halfjaar lagere koersen. Die recessie kwam er niet, nou ja, heel lichtjes in Europa en de dalende koersen kwamen er al helemaal niet. De verwachtingen waren dus veel te somber. Qua aandelenkeuzes zaten de experts juist erg goed. Het lijstje met verwachte toppers dat bestond uit ASML, Philips, ING, Adyen en ASM, liet een stijging van maar liefst 40% zien. Vooral Philips was een gewaagde keuze, maar leverde toch een koersstijging van 57% op. De floppers daarentegen gingen met slechts 18% omhoog. Dat waren bedrijven als Unibail, Arcelor, Exor en Randstad. De beste expert had Besi als topper en Prosus als flopper gekozen. Een combinatie die goed was voor een plus van 150%. Voor 2024 zet men weer heel voorzichtig in. De gemiddelde verwachting voor waar de AEx eindigt is 804 punten, een plus van slechts een paar procent. De mediaan, het getal waarbij de helft van de verwachtingen erboven ligt en de helft er onder, is 825. Dus ook voor 2024 weer veel terughoudendheid. De redenen zijn divers. Er komt een enorme golf met verkiezingen aan. De eerste zijn in Taiwan, volgende week al. Bovendien hangen er voortdurend donkere wolken van mogelijke geopolitieke spanningen boven de markt. Ook de extreme rentedaling in de afgelopen twee maanden vond men een beetje teveel van het goede. Die rente kan komende tijd wel weer omhoog. Bij de aandelenkeuzes van 2024 staat ASML voor de zoveelste keer bovenaan. Daarna volgen DSM, NN en Adyen. Deze zijn in 2023 achtergebleven. Bij de 2024 flopaandelen staat Philips met kop en schouders bovenaan. De experts denken dat het aandeel veel te hard is opgelopen, terwijl de problemen nog niet zijn opgelost. Na Philips volgt Besi. Dit aandeel is in 2023 al 141% gestegen. Een beetje overdone, vinden de experts. En na Besi volgen ArcelorMittal, Randstad, IMCD en Heineken. De conclusie is simpel, ook 2024 wordt weer een aandelenjaar van niks tot weinig. Maar ja, dat dachten de experts over 2023 ook. Dat bleek achteraf erg mee te vallen. Persoonlijk denk ik dat ze dit jaar wel gelijk krijgen. Maar dat dacht ik vorig jaar ook, dus... Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een van de meest bijzondere grafieken die ik de afgelopen tijd op Twitter (ik weiger het X te noemen) voorbij heb zien komen, is de vergelijking van de beurswaarde van de Magnificent Seven en de beurswaarde van het Verenigd Koninkrijk, China, Frankrijk en Japan. De zeven bedrijven zijn nu meer waard dan vier hele landen bij elkaar, en het zijn niet eens kleine landen. Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia en Tesla zijn samen zo groot dat ze ruim 17% van de totale wereldwijde aandelenindex (de MSCI ACWI) uitmaken. De overige 2939 bedrijven zijn goed voor 83%. Dus van iedere €100 die er in een wereldwijd indexfonds gaan, wordt er €17 belegd in deze zeven bedrijven. Hoezo, maximale spreiding in een wereldaandelenindex? Bloomberg heeft tegenwoordig zelfs een Magnificent Seven-index. Deze index is dit jaar met 112% gestegen. Nvidia, waar een jaar geleden nog bijna niemand over sprak, steekt daarbij met kop en schouders boven de anderen uit: +234%. Dit soort cijfers tarten iedere fantasie en beleggers zouden weleens last van hoogtevrees kunnen krijgen. Maar een echte belegger kijkt niet alleen naar prijzen, maar ook naar wat je ervoor terugkrijgt. De onderliggende winsten zijn ook flink gestegen. De gemiddelde winst per aandeel van het groepje ging dit jaar met 89% omhoog. Oké, ook hier neemt Nvidia een groot deel voor zijn rekening. Dit is dan ook het enige bedrijf dat echt megawinsten maakt door de AI-hype. Nvidia levert de gereedschappen, de chips. Tijdens de goldrushes waren het ook de verkopers van pikhouwelen, schoppen en goudpannen die het meest en het makkelijkst geld verdienden. Zonder de Nvidia-superwinsten waren de winsten van de Magnificent Seven ‘maar’ 42% hoger. Prachtig hoor, maar het staat niet in verhouding tot de koersstijging. Grofweg de helft van die magnifieke koerswinst komt van hogere winsten en de andere helft van hogere waarderingen. En hogere waarderingen komen en gaan als eb en vloed. Als we wat dieper in die mooie winsten duiken, blijkt dat ze vooral gedreven worden door een flink winstherstel bij Amazon en Meta. Bij de grootste twee, Apple en Microsoft, gaan de winsten nauwelijks omhoog. Bij Tesla gaat de winst zelfs flink naar beneden. Tesla heeft een sterke prijsconcurrentie in de elektrische auto-industrie aangewakkerd en heeft daar nu zelf veel last van. Bovendien hangt bij de bedrijven die groot zijn in sociale media, nog altijd de donkere wolk van strengere regelgeving boven hun bedrijfsmodel. Nee, 2023 was een prachtig jaar voor een belegging in de Magnificent Seven, maar besef dat een groot deel van uw koerswinsten zijn gebaseerd op hogere waarderingen in de hoop dat deze bedrijven superwinsten gaan maken met AI. Zoals u weet is hoop geen strategie en zeker geen beleggingsstrategie. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Veel beleggers zitten met blosjes op de wangen. Alles, maar dan ook alles doet het goed: aandelen, obligaties, goud, crypto’s en zelfs onroerendgoedaandelen. Die rally is begin november gestart (zie ook mijn column Novembermaand koopjesmaand). Een echte alles-rally. De oorzaak van deze stijging is een mix van veel optimisme over wat kunstmatige intelligentie (AI) gaat brengen, een aantal meevallende inflatiecijfers en een voorzitter van de Federal Reserve die tijdens de laatste rentevergadering nog wat extra olie op het vuur gooide. Zelf zetten de Fed-leden drie verlagingen in de zogeheten dot plot. In die puntenwolk staan al hun renteverwachtingen met stippen ingetekend. De Fed gaat dus de rente verlagen zonder dat er een economische noodzaak is. Gewoon voor de zekerheid, net zoals in 1995 en in 1998. Dat klinkt ook logisch met een werkloosheid van slechts 3,7%, een loongroei van 4% en dalende inflatie. De Fed zegt dan wel drie verlagingen, maar de markt hoort zes. Tenminste, die zitten momenteel in de markten ingeprijsd voor heel 2024. Als je zes renteverlagingen verwacht, ga je uit van een flinke recessie. Mr. Market verwacht blijkbaar dat de Fed flink moet ingrijpen om te veel economische schade te voorkomen. De enorme rentedaling op de obligatiemarkt geeft dat ook aan. Een daling van ruim 1% in slechts twee maanden tijd komt vrijwel nooit voor. Alleen tijdens crises, zoals die in 2020 of de grote financiële crisis van 2008. Nu is de rentedaling er wel, maar de crisis niet. De extreme beweging is ook te verklaren door de hedgefondsen. Die gokten eind oktober nog op een rentestijging. En nu op een rentedaling. Deze partijen hebben daarom massaal obligaties gekocht en dat zorgt voor hogere koersen en dus een lagere rente. Aandelenbeleggers zijn optimistisch, maar op heel andere gronden. Natuurlijk vinden die een rentedaling wel fijn. Vandaar dat ze nu maar liefst twintig maal de verwachte winsten voor Amerikaanse aandelen betalen. Twee maanden geleden was dat nog zeventien. Maar in tegenstelling tot de obligatiebeleggers verwachten zij juist wel een heel goede economie. De komende twaalf maanden gaan de Amerikaanse bedrijfswinsten met 11,4% stijgen. Dat is in historisch perspectief veel. Gemiddeld ligt de verwachte stijging net iets onder de 10%. Voor een dergelijke winsttoename moet de economie wel een beetje flink groeien. Het is niet voor niets dat ze massaal geld in aandelen stoppen. De instroom in S&P 500-indexfondsen was niet vaak zo groot. Het lijkt dus erg op een Goudlokje-scenario. Beleggers geloven graag in sprookjes. Alles lijkt perfect. Totdat de grote boze wolf langskomt. De alles-rally is eigenlijk een alles-is-perfect-rally. En als alles perfect moet zijn, is de kans op tegenvallers het grootst. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.