Courageous teaming

Een poos geleden belde Ewout om even te sparren over de podcast van Courageous teaming. In drie jaar maakte het team 61 podcasts die 3194 keer langer dan een minuut werden gestreamd. Hoe nu verder? Ik onderbrak hem nogal abrupt in zijn verhaal en waagde een antwoord te geven op de vraag die hij nog moest stellen: bij twijfel stoppen. Dus gaat u aanstonds de laatste aflevering beluisteren, in de oude vertrouwde setting, met Ewout, André en Patrick. Hoor hoe ze lekker ontspannen, bij wijze van spreken met de voeten op tafel, terugkijken op een sterk staaltje zoeken naar zelfreflectie in audio. Over kiezen van moed gesproken. Daarbij: de prestatie mag van mij met een strik eromheen het archief in onder de noemer ‘tijdsbeeld bedrijfsleven 2020-2023’. En toch. De laatste podcast dateert van eind augustus. Ik betrap me erop dat ik ze gemist heb, die zoekende mannen die zich kwetsbaar tonen en zo gretig zijn om de waarheid op te duikelen. Voor mij eigenlijk geen twijfel, ze hadden gewoon door kunnen gaan. U kunt ze gerust gaan spammen en stalken, maar als je goed luistert naar de belofte, helpt een beetje geduld misschien ook.

André en Ewout kwamen hem tegen op de School of Life en strikten hem voor deze nieuwe podcast. Erik de Haan is directeur van het Ashridge’s Centre for Executive Coaching in Engeland en tevens verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij geldt als wetenschappelijk expert op het gebied van coachen van leiders, teams en organisaties en publiceert daar met gezag over. Teamcoaching, zo vertelt hij, is een relatief jong vakgebied (vanaf 2003) maar blijkt ook lastig te onderzoeken en samen te vatten. Maar samen komen ze verrassend snel tot de kern en die heeft alles te maken met de mogelijkheid tot reflectie. Teams die de kunst van reflectie verstaan, komen sneller tot innovatie en aansprekende productie. De Haan komt met een hoogst interessant voorbeeld: de legerleiding in de Oekraïne….

Arend Ardon van The Change Studio houdt Ewout en André in deze podcast een mooi voorbeeld van het fenomeen onderstroom voor. Er is een feestje waar niemand de afwezigheid van tante Marie ter sprake durft te brengen. Behalve ome Karel die daarvoor de fijngevoeligheid mist. Hij krijgt geen respons en het feestje blijft gezellig. Als je zo’n onderstroom in een overleg of groter – in een organisatie - mist, dan heb je een vet probleem. Dus, zegt Ardon: ga op zoek naar de bron van de weerstand, maak die bespreekbaar. Want alles wat je wegdrukt, komt terug. Maar had Ewout niet begrepen dat alles wat aandacht krijgt juist groeit? ‘Ingewikkeld hè’, zegt Ardon, ‘dat spreekt mijn verhaal tegen, maar niet als het om de onderstroom gaat.’ U begrijpt het, de mannen betreden de diepte. Gaat u mee?

André en (vooral) Ewout hebben al vaker interessante vergelijkingen gemaakt tussen topsport en leiding geven. In deze podcast gaan ze hierover nog meer de diepte in. Met dank aan sport- en prestatiepsycholoog Rico Schuijers die ze interviewen. Welk gesprek voer je met jezelf voordat je een prestatie van formaat moet leveren? ‘Ik mag geen fouten maken’ zal je niet echt helpen. Schuijers geeft op een heldere manier inzicht in hoe je je mindset kunt veranderen of je gedachten kunt parkeren. Wat kun je doen in geval van spanning of wanneer je gegijzeld wordt door je emoties? ‘Als het hart het overneemt, houdt het helder denken op’, zegt Rico Schuijers. Dus: ‘Eerst ademen en dan de rest.’ Een podcast om ergens te parkeren en later nog eens te beluisteren.

Al zo’n veertig jaar verdien ik mijn brood en wijn met lezen en schrijven, maar het woord tussentaal is me nooit ter ore gekomen. Hulde voor woordschepper Marijke Spanjersberg die het in deze podcast van Courageous teaming uit de doeken doet. Veel kwesties en problemen in ons dagelijks leven ontstaan in taal, dus lijkt het logisch om taal ook in te zetten om deze weer recht te zetten of op te lossen. Om elkaar te helpen, het collectief te versterken of om – een hele mooie – een probleem zachter te maken. Een gesprek over Ajax, spelregels, stille mensen en de leugen van een woord dat we niet tot de tussentaal mogen rekenen: eigenaarschap.

Ewout Boogaard, u kent hem inmiddels, is specialist samenwerking. Patrick en André interviewen hem in deze podcast over zijn specialisme. Natuurlijk, samenwerking is een hoop gedoe, mind you, maar waarom moet dat eigenlijk en hoe kun je ervoor zorgen dat mensen door samenwerking boven zichzelf uitstijgen? Volgens Ewout zouden samenwerkingen veel vaker voortijdig gestopt moeten worden. Is het beter elkaar uit het lijden te verlossen. Samenwerking, legt hij uit, is per definitie paradoxaal; is een oplossing voor complexiteit want als je het alleen zou kunnen waarom zou je dan gaan samenwerken? Dus hebben we elkaar nodig, toch is in een team functioneren niet per se eenvoudig. Dat kan spanning oproepen en precies in die consternatie ziet Ewout goud blinken.

Op de valreep van het jaar nog een boodschap van Riks Ytsma voor werkgevers en ondernemers: vraag af en toe eens aan je collega’s en werknemers of zij grensoverschrijdend gedrag ervaren in hun werkomgeving. Dus: niet wachten op een melding bij commissie of consulent maar zelf op zoek gaan. Ytsma, te gast in de nieuwe podcast van Ewout en André, is een autoriteit op het gebied van sociale veiligheid en grensoverschrijdend gedrag. ‘Ben ik nou degene die zo slim is of ben jij nou zo dom’, riep Louis van Gaal op een persconferentie tegen journalist Ted van Leeuwen. Kan dat? Valt het gedrag van Matthijs van Nieuwkerk te relativeren als je de torenhoge druk in ogenschouw neemt? Samen betreden ze het schemergebied van wat nog betamelijk is in de omgang en wat beslist niet. Wat is grijs, wat is zwart? Een zeer relevante vraag als je weet dat één op de twee vrouwen en één op de vijf mannen zich seksueel geïntimideerd voelt op de werkvloer.

Rob-Jan Venhuizen stapte uit zijn comfortzone en ging naar Roemenië om daar CEO van een chemische fabriek te worden. Begin dit jaar maakten André en Ewout een podcast over hem en komen nu bij hem terug om te zien hoe het gaat. De kunstmestfabriek ligt grotendeels plat, de energiecrisis raakt ook Roemenië keihard, maar Venhuizen spreekt vooral over verrassing, verwondering en dankbaarheid. Sinds kort is hij verhuisd van een groot kantoor naar een glazen hok bij de trap, waar iedereen gemakkelijk binnenvalt met vragen of om een praatje te maken. Dat helpt, want communicatie blijkt van eminent belang in een nieuwe wereld. Soms moeten grote woorden en gebaren met handen en voeten aan de man worden gebracht; ze maken de CEO dankbaar; zo maakt hij werkelijk contact.

En zo kon het gebeuren dat opeens heel Nederland de mond vol had over leiderschap. Meer bepaald over dat van programmamaker Matthijs van Nieuwkerk. Hij maakte topprogramma’s met zijn redactie, maar op het slagveld dat hij en zijn eindredacteuren achter liet, likken collega’s tot op de dag van vandaag hun diepe wonden. Hoe voorkom je dat de organisatie zo uit de hand kan lopen? Ewout, André en Patrick geven er in deze podcast duiding aan. Over leiderschap, persoonsverheerlijking, druk, verbale kwaliteiten, veranderende normen en reflectie.

Er zijn van die dagen dat je de narigheid van je werk mee naar huis neemt. U herkent het vast. Je komt er niet vanaf en je voelt hoe die onder je huid gaat zitten. André krijgt het er niet uitgelopen, Ewouts marteltuig voor atleten in de garage maakt zijn nek niet los. Werk voor de fysio derhalve maar in deze podcast proberen de mannen met hulp van Patrick te begrijpen wat er precies aan de hand is. Als je niet fit of schoon bent, kun je niet optimaal functioneren, maak je dingen sneller persoonlijk met alle gevolgen van dien. Er zijn uiteraard legio oplossingen om weer ‘mentaal blanco’ te worden - bedenk er zelf tien - maar de juiste taal kiezen is wel een hele mooie.

Wie zijn nou knettergoeie leiders of coaches? En vooral: waarom? Ewout en André delen in deze podcast niet alleen prijzen uit maar proberen vooral te duiden waarom ze tophandballer Luc Steijns en dr. Marijke Spanjersberg, specialist in het systeemdenken, zo hoog hebben zitten. Een tipje van de sluier over de laatste: ze is het tegenovergestelde van Louis van Gaal. Over vrijheid, de waarheid en zichtbaarheid.

Het gras is blauw, zegt de een. Nee, het gras is geel, werpt de ander tegen. Als ze volharden in hun standpunten dan komen ze nergens. Als ze ook maar een beetje naar elkaar luisteren, komen ze wellicht tot de conclusie dat het gras groen is. Maar wat is daarvoor nodig? Daar discussiëren Ewout en André over in deze podcast. Af en toe worden ze op aarde gezet door Patrick die er ook niet voor terugdeinst om ze met hun eigen woorden om de oren te slaan. Het is ook geen sinecure: anders kijken en van perspectief wisselen. Wat te doen? Observeer alle talen die er gesproken worden aan tafel, doorzie wat er aan de hand is, erken dat je onderdeel bent van het spel. Luister lezer wat ze zeggen. Ze zeggen: wees mild!

Goed, je werkt dus op kantoor en op een dag komen er coaches die je naar buiten jagen, je vragen om via een trap naar een kraaiennest in een paal te klimmen om vandaaruit een akelige sprong te maken naar een belendend plateau. En als je dat allemaal hebt overleefd, mag je er gewag van maken in een boekje. Halleluja. Met een team van liefst zeven coaches gingen Ewout, André en Patrick hiermee aan de slag in IJmuiden, onder de rook van Tata en toegejuicht door lokale meeuwen. Van de opmerkelijke resultaten zijn de coaches nog bij aan het komen in deze podcast. Er was een knettergoede sfeer, ze zagen de mens in al zijn kwetsbaarheid de grenzen opzoeken en daarin gedijde dus vooral de verbinding die almaar groter werd. Collega’s blijken bereid elkaar te helpen, te ondersteunen in hoe je om kunt gaan met de spanning. Het moeten lezenswaardige boekjes zijn geworden.

Wat is de zin van schrijven? Dat hoef je een schrijver en schrijfdocent als ik natuurlijk niet te vragen. Het is een mooie manier om je gedachten, verlangens, twijfels, herinneringen en voornemens tastbaar te maken, inderdaad te verzilveren, zoals Ewout dat noemt. Hij en André maken er werk van in hun coaching praktijk, sterker nog, ze dwingen ook zichzelf om met enige regelmaat de pen op te nemen. In deze podcast, informeler dan u van ze gewend bent, proberen ze aan de hand van schriften de waarde van het schrijven te onthullen. En raad eens wat? Vijf regels per dag doen al heel veel.

Er is dus die collega die over de tong gaat. Zijn nabijheid is niet te harden omdat hij permanent een penetrante zweetlucht met zich meedraagt. Ze mijden hem, de arbeidsrelatie raakt lichtelijk verstoord, ze praten erover als hij er niet bij is. Uiteindelijk krijgt de leidinggevende de kwestie op zijn bord. Wat te doen, hoe te handelen? André, Ewout en Patrick bespreken in deze podcast hoe je constructief kunt blijven als je over elkaar spreekt. Oftewel, hoe zorg je ervoor dat de lijntjes groen blijven. Maar, zoals Kermit al zong: ‘It’s not easy being green’.

Ze ontmoetten hem nog maar een paar weken geleden en nu is hij al te gast in de podcast van Courageous Teaming. De toon is zachter en weinig uitgelaten. Zo klinkt respect. Hij heet Dominique Grosjean en is een collega van Patrick, André en Ewout. Aan school had hij een broertje dood, bij Defensie kreeg hij een duw in de rug, al kwam hij niet ongeschonden terug uit Bosnië, Irak en Afghanistan. Hij werd er ook niet per se een aangenamer mens van. De omslag diende zich aan toen hij het lichaam van soldaat Timo Smeehuijzen begeleidde; Timo verloor het leven door een bermbom bij Tarin Kowt, Afghanistan. Dominique werd vader van Jenna, een meisje met een zeer zeldzame ziekte. Het is hartverscheurend als hij vertelt met welk engelengeduld hij met haar communiceert. Al die confrontaties maakten van Dominique een rijk man met een goed verhaal, die zijn bijzondere inzichten deelt met, nou ja, ook met jullie luisteraars dus.

Zie hier een mooie hersenkraker: hoe je over iemand denkt, bepaalt wat je ziet bij de ander. Het viel Ewout en André weer eens op tijdens een van hun rondes. Een leidinggevende die over iedereen uit de losse pols een karakterschets kon geven, het zij positief, hetzij negatief. De vraag die Ewout, André en Patrick proberen te beantwoorden is: hoe doorbreek je vooroordelen. Hoe kom je af van een negatief beeld van een medewerker om er weer een florerende relatie mee te hebben. En verdomd, ze hebben een gouden tip.

Courageous teamspelers André en Ewout excelleren op basis van gelijkwaardigheid. En toch voelen ze zich beiden comfortabel als ze het stuur in handen hebben. Maar hoe gaat dat als een van hen tijdens een klus de regie opeist of overneemt? "Ik vind het heel vervelend als er iemand onderweg opeens aan mijn stuur trekt", stelt anchorman Patrick. Wij wisselen gaande de rit soms van stuur, verklapt Ewout. En dat is soms een dingetje. Luister zelf, zet de (auto)radio maar aan.

De ‘jonge goden’ André en Ewout en hun kameraad Matty doen mee aan de marathon van Rotterdam. Een buiging is hier allicht op zijn plaats. Met enige verbazing verneemt André de bepaald scherpe tijd die Ewout in gedachten heeft. Helaas, de mannen halen de Coolsingel maar gaan helemaal naar de knoppen. In tegenstelling tot beide vrouwen in het gezelschap die met veel plezier en een fijn gevoel de finish halen. In deze podcast gaat het over voorbereiding en doelen. Patrick, André en Ewout over ambitiedoelen, leerdoelen, procesdoelen, samenwerkdoelen, resultaatdoelen, prestatiedoelen. Oh ja, en wensen.

André en Ewout nodigen anchorman Patrick, uiteraard ook coach, uit om samen met hen een klus te doen. Is het behalve met nieuwsgierigheid ook enige jaloezie dat André constateert dat Patrick verrassend weinig voorbereiding nodig heeft om de klus te klaren? Sterker nog, hij kreeg er applaus voor. Het brengt de mannen tot de vraag: Wat is een goede voorbereiding? Patrick, de nuchterheid zelve, onthult zijn geheim en relativeert zijn succes: als je een groep in gesprek kunt krijgen moet het al raar lopen wil er niets gebeuren.