Een Wereld aan Literatuur

En dat is 20! Na een korte winterstop gaan we weer lekker door met nieuwe afleveringen. Vandaag bespreken we Wolkbode, geschreven door Kalidasa. Geen Europese literatuur dus, dit keer. Wie was Kalidasa precies? Hoe komen melancholie en hunkering in de Wolkbode samen? Welke blik op natuur hebben we vandaag de dag? En hoe kunnen twee gescheiden werelden weer samengebracht worden? Je hoort het hier! In deze aflevering gebruik ik de vertaling van J.R.A. Loman, uitgegeven bij Athenaeum—Polak &...

Een keer wat anders! In deze aflevering bespreken we 'De wonderbaarlijke avonturen van Baron van Münchhausen', geschreven door Rudolf Erich Raspe. Wie was deze baron? Waarom schreef Raspe deze verhalen? Hoe moeten we deze verhalen lezen? Wat zeggen ze over onze tijd? Vandaag staan deze vragen centraal, om daarmee op zoek te gaan naar het gevaar van een wereld zonder tegenspraak—een wereld die we niet met anderen, maar alleen met onszelf willen delen. Wat hebben complot- en wokedenken gemeen?...

Het is de week van de verschrikkelijke aardbeving in Turkije en Syrië. Aan de hand van 'Candide', geschreven door Voltaire, gaan we op zoek naar een mogelijke houding in deze tijd. Hoe om te gaan met leed dat zo ver van ons vandaan is? Hoe kunnen wij onze bijdrage leveren? Is er nog ruimte voor hoop, in een wereld waar zoveel onkruid de lucht in schiet? In deze aflevering staan we bij deze vragen stil. In deze aflevering gebruik ik de vertaling van Hans van Pinxteren, uitgegeven bij...

Het is weer tijd voor een interview! En deze keer met niemand minder dan de ‘Denker des Vaderlands’: Paul van Tongeren. We gaan in gesprek over de vaak vage grens tussen filosofie en literatuur. Welke literaire middelen gebruiken Nietzsche en Kierkegaard? Kunnen we de werkelijkheid wel in onze beschrijvingen vastgrijpen? Waartoe wil de literatuur ons aanzetten? Wat is het verschil tussen woorden geven aan iets, en een ervaring mededelen? Hoe willen filosofie en literatuur een bepaalde vorm...

De eerste aflevering van het nieuwe jaar! En wat is een betere manier om het jaar te beginnen, dan met 'Kroniek van een aangekondigde dood'? In deze aflevering bespreken we dit wonderlijke verhaal van Márquez. Wat maakt de dood van Santiago Nasar zo noodlottig? Waarom deed niemand iets om zijn dood te verhinderen? Hoe raakt verantwoordelijkheid in een samenleving versplinterd? Durven we in opstand te komen? In deze aflevering staan we bij deze vragen stil! Ik gebruik de vertaling van...

Toch nog een verlate kerstspecial! In deze aflevering bespreken we 'A Christmas Carol' van Charles Dickens. Een wonderlijk verhaal over Scrooge—een verbitterd man, die toch op kerstavond uit de duisternis treedt. Wat doen de geesten precies in dit verhaal? Wat kunnen we van de ontwikkeling van Scrooge leren? Hoe komt kerst in dit verhaal terug? Tijdens deze aflevering blijven we nog even in de kerstsferen, juist omdat we daar zoveel van kunnen leren! Het werk dat ik hier gebruik, is ‘A...

In deze aflevering treden we buiten de grenzen van het Europese continent! We lezen een van de meest fundamentele Chinese teksten: de Daodejing, ook wel bekend als de Tao Te Ching. Wie was de auteur van dit wonderlijke werk? Welke twee delen staan in de Daodejing centraal? Hoe verhoudt het werk zich tot het taoïsme? Wat zegt het werk over de 'Weg'? En hoe brengen we deze 'Weg' in de praktijk? In deze aflevering staan deze en soortgelijke vragen centraal! In deze aflevering gebruik ik 'Tau...

We keren opnieuw terug naar de dood, maar nu richten we ons op de existentiële relevantie van het sterfproces. Wat kunnen we leren van 'De dood van Iwan Iljitsj'? Wat leert de dood ons over het leven? Hoe komen geveinsdheid en onwaarachtigheid samen? Wat wil Tolstoj met deze novelle zeggen? In deze aflevering ga ik op zoek naar antwoorden—om zo op zoek te gaan naar een waarachtig leven. In deze aflevering gebruik ik ‘De dood van Iwan Iljitsj’, geschreven door Leo Tolstoj, vertaal door Tom...

Yes, eindelijk mijn eerste interview! In deze aflevering ga ik in gesprek met Piet Gerbrandy. Classicus, dichter, docent, essayist en vertaler. We hebben het over het wat en waarom van de wereldliteratuur, over de Perpetua-reeks, over Hölderlin, over canonvorming, en nog veel meer. Moet lezen leuk zijn? Waarom behoren bepaalde werken wel, en anderen niet tot de wereldliteratuur? Hoe ontwikkelen we smaak voor literatuur? In deze aflevering gaan we hierover met elkaar in gesprek! Voor een...

Terug naar het oude Griekenland! Dit keer bespreken we een vrouw: Sapfo van Lesbos. Waar komt de term 'lesbisch' vandaan? En wat maakt haar tot een van de grootste dichters uit de Oudheid? Hoe vinden we bij Sapfo dichten als een vorm van 'dichten'? Welk herstel ligt er in de juiste woorden besloten? En hoe verhoudt Sapfo zich tot Arvo Pärt? Je hoort het hier! In deze aflevering gebruik ik Sappho van Lesbos, ‘Eros Ontwortelt Mijn Hart: Gedichten en Fragmenten’, vertaald door Aart Wildeboer...

Abraham was bereid om voor God zijn zoon Isaak op te offeren. Is dat niet absurd? Wat heeft Abraham tot deze bereidheid gebracht? Wat zegt dit over het wezen van het geloof? Vallen ethiek en religie samen? In deze tiende aflevering bespreek ik het wonderlijke en toch ook, zoals Kierkegaard het zelf noemt, verschrikkelijke verhaal van Abraham. In deze aflevering gebruik ik 'Vrees en Beven', geschreven door Johannes de silentio (Søren Kierkegaard), vertaald door Andries Visser bij Uitgeverij...

Vandaag even helemaal wat anders: Beminnen, liefde en seksualiteit. Aan de hand van Ovidius' gewaagde en geestige 'Minnekunst', gaan we op zoek naar de juiste houding ten aanzien van (het bespreekbaar maken van) seksualiteit. Waarom schrijft Ovidius een 'leerdicht' over de liefde? Wat is het verschil tussen beminnen en begeerte? Wat kunnen we van het werk van Ovidius leren? In deze aflevering gaan we op zoek naar een luchtige bespreking van datgene waar nog al te vaak zwaarmoedig over wordt...

In een podcast over wereldliteratuur kan je niet om de Bijbel heen. Weinig boeken hebben meer invloed op ons doen en laten gehad, dan dit boek. Is daarmee ieder Bijbelboek dan ook meteen wereldliteratuur? Dat denk ik niet. Toch staan we in deze aflevering stil bij een Bijbelboek dat onmiskenbaar wél tot de wereldliteratuur behoort: Job. Welke rol speelt lijden in zijn verhaal? Hoe kunnen we aan dit lijden beantwoorden? Bestaat er zoiets als een 'theodicee'? Je hoort het in deze achtste...

Poesjkin is van ongekende invloed geweest op de Russische literatuur én een splijtzwam in de huidige oorlog in Oekraïne. Hoe kunnen we Poesjkins 'De kapiteinsdochter' gebruiken om een blik op deze oorlog te krijgen? Wat maakt Poetins optreden onrechtvaardig en onrechtmatig? Hoe zouden wij zelf met ons geweten omspringen? Deze vragen passeren de revue in deze zevende aflevering! In deze aflevering gebruik ik Alexander Poesjkin, ‘De kapiteinsdochter’, vertaald door A.S. de Leeuw, uitgegeven...

Franz Kafka, je hebt vast wel eens van hem gehoord. En anders ken je de term 'kafkaësk' wel. Maar wat wordt er precies met deze term bedoeld? Aan de hand van 'De gedaanteverwisseling' gaan we op zoek naar een antwoord. Welke sfeer hangt in dit werk? Hoe kunnen we Gregor Samsa opvatten als een toonbeeld van ontmenselijking? Wat zegt dit over de samenleving waar wij vandaag de dag in leven? Je hoort het in deze zesde aflevering van 'Een Wereld aan Literatuur'! In deze aflevering gebruik ik...

Eindelijk, we bespreken een Nederlander. We kennen de naam 'Erasmus' allemaal, maar waar gaat de 'Lof der Zotheid' precies over? Waarom steekt Erasmus een loftompret voor de 'Zotheid' af? Welke boodschap gaat in zijn ironie schuil? Hoe verhoudt dit geschrift zich tot de ontwikkelingen van de Reformatie? Je hoort het hier! Ik gebruik voor deze podcast ‘Lof der Zotheid’, geschreven door Desiderius Erasmus, vertaald door Harm-Jan van Dam, uitgegeven bij Athenaeum—Polak & Van Gennep,...

Het Gilgamesj-epos is een van de oudste overgeleverde literaire werken ter wereld. Toch blijkt dat de thematiek van dit werk ontstellend actueel is: Gilgamesj is op zoek naar onsterfelijkheid. Wat kunnen we van zijn zoektocht leren? Kunnen we streven naar onsterfelijkheid? Is er iets voorbij dit leven? Vragen die in deze aflevering de revue passeren! Ik gebruik de vertaling van het Gilgamesj-epos door Theo de Feyter, uitgegeven bij Ambo te Amsterdam, 2009 (vijfde druk). Deze uitgave vind...

Sokrates, een wonderlijk figuur. Wie was Sokrates precies? Waarom bestond zijn leven uit het ondervragen van mensen? Wat verstond hij onder 'filosoferen'? In deze aflevering gaan we op zoek naar antwoorden aan de hand van de meesterlijke 'Verdedigingsrede van Sokrates', geschreven door Plato. In deze aflevering gebruik ik de ‘Verdedigingsrede van Sokrates’, geschreven door Plato, vertaald door Gerard Wijdeveld, uitgegeven bij Athenaeum—Polak & Van Gennep te Amsterdam, 1974. Voor een...

In deze tweede aflevering bespreek ik het absurde leven van Meursault. Wat is absurditeit? Waarom is Meursault een 'absurde held'? Hoe te leven in een wereld van absurditeit? Is er een leven voorbij het absurde? Je hoort het hier! En oja, word Vriend van de Show via https://vriendvandeshow.nl/eenwereldaanliteratuur! Ik bespreek 'De vreemdeling' van Albert Camus. Ik gebruik de vertaling van Peter Verstegen, uitgegeven door De Bezige Bij te Amsterdam in 2017. Beschikbaar via...

In deze eerste aflevering bespreek ik het tragische lot van Oidipous aan de hand van Sofokles' 'Koning Oidipous'. Wat is een tragedie? Wat maakt het lot van Oidipous tragisch? Wat heeft de tragedie ons te vertellen over onszelf? Je hoort het hier! Ik gebruik de vertaling van Evert Straat, uitgegeven in 1962 door Bert Bakker/Daamen te Den Haag. Voor een goede hedendaagse vertaling, zie 'Vijf tragedies' verschenen bij Athenaeum:...