Drang naar samenhang

Het lijkt soms net alsof we er binnen onze samenleving steeds extremere opvattingen op na houden en elkaar niet meer vinden. Dat maakt het moeilijk om de complexe uitdagingen waar we als samenleving voor staan het hoofd te bieden. In deze aflevering bespreken we de politieke polarisatie rondom klimaatverandering. Het lijkt voor de hand liggen dat mensen aan de linkerkant van het politieke spectrum meer met klimaatverandering bezig zijn dan mensen aan de rechterkant van het politieke spectrum. Maar zijn er interventies die politiek links, rechts of misschien wel allebei kunnen stimuleren om klimaatbeleid te steunen? En als dat zo is, kunnen diezelfde interventies dan ook pro-klimaat gedrag bevorderen? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bron Berkebile-Weinberg, M., Goldwert, D., Doell, K. C., Van Bavel, J. J., & Vlasceanu, M. (2024, April 16). The Differential Impact of Climate Interventions along the Political Divide in 60 Countries. https://doi.org/10.31234/osf.io/jv6br Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We doen het bijna allemaal wel eens, vloeken of het gebruiken van een ander woord dat taboe is. Als we hard ons hoofd stoten, als onze favoriete club een tegendoelpunt krijgt, als we alleen zijn, maar ook in gezelschap. Maar waarom doen we dat? Welk effect heeft vloeken op ons? En wat maakt vloeken zo krachtig? Waarschuwing: deze aflevering bevat grof taalgebruik. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek geschreven en gespeeld door Rolf Zwaan Bronnen Lev-Ari, S., & McKay, R. (2023). The sound of swearing: Are there universal patterns in profanity? Psychonomic Bulletin and Review, 30, 1103-1114. Pinker, S. (2007). The Stuff of Thought : Language as a Window Into Human Nature. New York, NY: Viking. Stapleton, K., Beers Fägersten, K., Stephens, R., & Loveday, C. (2022). The power of swearing: What we know and what we don’t. Lingua, 277. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2022.103406 Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Elke etnische of nationale groep mensen heeft ze, nationale mythen. Dat zijn verhalen waarin de oude oorsprong en de gemeenschappelijke geschiedenis van een volk worden benadrukt. Nationale mythen kunnen worden ingezet om bijvoorbeeld nationalisme te bevorderen en het uitbreiden van nationaal grondgebied te rechtvaardigen. Maar hoe kan het dat verhalen over gebeurtenissen van eeuwen geleden vandaag de dag zoveel invloed hebben? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bron Sijilmassi, A., Safra, L., & Baumard, N. (preprint). ‘Our roots run deep’: Historical myths as culturally evolved technologies for coalitional recruitment. To appear in Behavioral and Brain Sciences. https://doi.org/10.1017/S0140525X24000013 Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is algemeen bekend dat mensen vaak geen échte herinneringen hebben aan gebeurtenissen die plaatsvonden voor hun derde levensjaar. Dit gebrek aan herinneringen aan onze vroegste kindertijd wordt infantiele amnesie genoemd en vind je ook terug bij andere zoogdieren. Wat is de functie van infantiele amnesie? En is het wel echt zo dat we geen vroege herinneringen hebben aangemaakt? Of zijn ze er wel, maar zitten in ons brein verstopt? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bron Reardon, S. (2024). The fading memories of youth. Science, 383(6688), 1172-1175. https://www.science.org/doi/epdf/10.1126/science.adp1755 Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Deze week een bijzondere en korte aflevering waarin we aankondigen welke verandering we vanaf volgende week gaan doorvoeren. Daarnaast staan we stil bij een aantal dagelijkse situaties waarin we zelf drang naar samenhang hadden of deze observeerden bij anderen. En we beloven dat er volgende week weer een ‘gewone’ aflevering is van 37 minuten ;) Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Als leerlingen en studenten ChatGPT gebruiken om teksten te genereren, zijn zij dan de auteur van deze teksten? Of is ChatGPT de auteur? In deze aflevering duiken we in deze interessante vraag. Om die te kunnen beantwoorden zetten we een filosofische pet op en staan we stil bij wat schrijven nu eigenlijk is en wat het betekent om een auteur te zijn. Tot slot bespreken we de implicaties voor het onderwijs van het (gebrek aan) auteurschap van ChatGPT. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bron Woudenberg, R. van, Ranalli, C., & Bracker, D. (2024). Authorship and ChatGPT: A Conservative View. Philosophy & Technology, 37(34), https://doi.org/10/1007/s13347-024-00715-1 Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. In de vorige aflevering hebben we het gehad over verschillende psychologische mechanismen die polarisatie in de hand kunnen werken. Deze mechanismen werken natuurlijk altijd in een communicatieve context en die staat vandaag centraal. Welke kenmerken van de zender, boodschap en de kanalen van communicatie kunnen polarisatie versterken (of verminderen)? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bronnen Jost, J.T., Baldassarri, D.S., & Druckman, J.N. (2022). Cognitive–motivational mechanisms of political polarization in social-communicative contexts. Nature Reviews Psychology, 1, 560–576. Deense video All that we share Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. Een interessante vraag is daarom, welke psychologische mechanismen werken polarisatie in de hand? En kun je die ook inzetten om polarisatie te verminderen? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bronnen Jost, J.T., Baldassarri, D.S., & Druckman, J.N. (2022). Cognitive–motivational mechanisms of political polarization in social-communicative contexts. Nature Reviews Psychology, 1, 560–576. NOS-artikel onderzoek CBS Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Je kunt geen nieuwssite of social media-kanaal openen, geen American football wedstrijd kijken of daar is ze, Taylor Swift. Nu zelfs de academische wereld gegrepen lijkt te zijn door deze Amerikaanse singer-songwriter, kunnen ook wij niet meer om haar heen. In deze aflevering bespreken we hoe wetenschappers vanuit verschillende disciplines onderzoek doen naar Taylor Swift en gaan we in op de complotverhalen die de ronde doen over de zangeres. Met als belangrijkste vraag, gaat zij bepalen wie de nieuwe president van de VS wordt? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Bronnen Avdeeff, M. (9 februari 2024). Taylor Swift-NFL conspiracy theories are the result of two sets of hardcore fans colliding. The Conversation. Kheraj, A. (9 november 2022). The curate’s Easter egg: how Taylor Swift turned pop into a multiplayer puzzle. The Guardian. Levy, N. (2023). Conspiracy theories as serious play. Pazzanese, C. (2 augustus 2023). So what exactly makes Taylor Swift so great? The Harvard Gazette. Walker, J. (9 februari 2024). Taylor Swift is just the latest subject in a long history of pop conspiracy theories. The Atlantic. Zwaan, R.A. (2021). Drang naar samenhang: de psychologie van het begrijpen. Amsterdam: Boom. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Niet de weg op gaan als er een sneeuwstorm wordt verwacht, voldoende groente en fruit eten en gele en blauwe verf met elkaar mengen als je groen wil hebben. Allemaal kwesties van gezond verstand. En hoewel we niet precies de vinger kunnen leggen op wat iets nu precies ‘gezond verstand’ maakt, gaat het wel om zaken waar iedereen met gezond verstand het mee eens is. Toch? In deze aflevering bespreken we interessant onderzoek naar ons gezonde verstand. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bronnen Whiting M.E., & Watts, D.J. (2024). A framework for quantifying individual and collective common sense. PNAS, 121(4), e2309535121. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Niet de weg op gaan als er een sneeuwstorm wordt verwacht, voldoende groente en fruit eten en gele en blauwe verf met elkaar mengen als je groen wil hebben. Allemaal kwesties van gezond verstand. En hoewel we niet precies de vinger kunnen leggen op wat iets nu precies ‘gezond verstand’ maakt, gaat het wel om zaken waar iedereen met gezond verstand het mee eens is. Toch? In deze aflevering bespreken we interessant onderzoek naar ons gezonde verstand. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bronnen Whiting M.E., & Watts, D.J. (2024). A framework for quantifying individual and collective common sense. PNAS, 121(4), e2309535121. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is feest, want dit is onze 100e aflevering! We staan uiteraard uitgebreid stil bij deze mijlpaal (want dat is wat mensen doen bij mijlpalen), eten een tompouce om de feestvreugde te verhogen (maar hoe eet je die eigenlijk?), bespreken hoe kleur de aantrekkelijkheid van eten bepaald (want onze tompouce is nogal zwart) en gaan tot slot in op burgerwetenschap (waarvan de nationale vogeltelling een mooi voorbeeld is). Kortom, een beetje chaotisch feestje, maar wel gezellig. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bron Bannert, M.M., & Bartels, A. (2013). Decoding the Yellow of a Gray Banana. Current Biology, 23, 2268-2272 Jerónimo, R., Rocha, M.L., & Simão, C. (sept. 2019). The Snow White Effect: How Food Colour Saturation Impacts Food Likeability and Perceived Weight. Instituto universitário de Lisboa. Blogpost: The Science of Milestone Birthdays Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is feest, want dit is onze 100e aflevering! We staan uiteraard uitgebreid stil bij deze mijlpaal (want dat is wat mensen doen bij mijlpalen), eten een tompouce om de feestvreugde te verhogen (maar hoe eet je die eigenlijk?), bespreken hoe kleur de aantrekkelijkheid van eten bepaald (want onze tompouce is nogal zwart) en gaan tot slot in op burgerwetenschap (waarvan de nationale vogeltelling een mooi voorbeeld is). Kortom, een beetje chaotisch feestje, maar wel gezellig. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bron Bannert, M.M., & Bartels, A. (2013). Decoding the Yellow of a Gray Banana. Current Biology, 23, 2268-2272 Jerónimo, R., Rocha, M.L., & Simão, C. (sept. 2019). The Snow White Effect: How Food Colour Saturation Impacts Food Likeability and Perceived Weight. Instituto universitário de Lisboa. Blogpost: The Science of Milestone Birthdays Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Terwijl de wetenschap de vraag probeert te beantwoorden of de mens met uitsterven wordt bedreigd, bespreken wij alvast vanuit een meer filosofisch perspectief of het uitsterven van de mens eigenlijk erg zou zijn. Hier zijn binnen de filosofie verschillende ideeën over die de revu zullen passeren. Ook bespreken we hoe er binnen de psychologie onderzoek naar dit onderwerp wordt gedaan. Toegegeven, het is niet het gezelligste onderwerp dat we ooit hebben behandeld, maar wel zeer interessant en aan het eind van de uitzending wordt er aardig gelachen. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bronnen Coleman, M. B., Caviola, L., Lewis, J., & Goodwin, G. (21 oktober 2023). How important is the end of humanity? Lay people prioritize extinction prevention but not above all other societal issues. https://doi.org/10.31234/osf.io/qn7k5 Lambeets, K. (11 januari 2024). Universiteit past nieuwe campagne aan na kritiek van wetenschappers. VOX. https://www.voxweb.nl/nieuws/universiteit-past-nieuwe-campagne-aan-na-kritiek-van-wetenschappers Torres, É.P. (2023, February 20). The ethics of human extinction. Aeon. https://aeon.co/essays/what-are-the-moral-implications-of-humanity-going-extinct Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Terwijl de wetenschap de vraag probeert te beantwoorden of de mens met uitsterven wordt bedreigd, bespreken wij alvast vanuit een meer filosofisch perspectief of het uitsterven van de mens eigenlijk erg zou zijn. Hier zijn binnen de filosofie verschillende ideeën over die de revu zullen passeren. Ook bespreken we hoe er binnen de psychologie onderzoek naar dit onderwerp wordt gedaan. Toegegeven, het is niet het gezelligste onderwerp dat we ooit hebben behandeld, maar wel zeer interessant en aan het eind van de uitzending wordt er aardig gelachen. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bronnen Coleman, M. B., Caviola, L., Lewis, J., & Goodwin, G. (21 oktober 2023). How important is the end of humanity? Lay people prioritize extinction prevention but not above all other societal issues. https://doi.org/10.31234/osf.io/qn7k5 Lambeets, K. (11 januari 2024). Universiteit past nieuwe campagne aan na kritiek van wetenschappers. VOX. https://www.voxweb.nl/nieuws/universiteit-past-nieuwe-campagne-aan-na-kritiek-van-wetenschappers Torres, É.P. (2023, February 20). The ethics of human extinction. Aeon. https://aeon.co/essays/what-are-the-moral-implications-of-humanity-going-extinct Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

(Dit is een herhaling van aflevering 37. Aan het begin legt Anita uit waarom zij deze week gedwongen was met vreemden te praten en waarom we nu een herhaling hebben. Volgende week is er weer een nieuwe aflevering.) Een praatje maken met een vreemde in de bus, supermarkt of op straat. We doen het maar weinig, terwijl veel mensen het wel leuk vinden om door een ander aangesproken te worden. Ook zitten er allerlei voordelen aan praten met vreemden. Wat zijn deze voordelen? En wat houdt ons tegen om een praatje aan te knopen met een onbekende? Aan de hand van recent psychologisch onderzoek proberen we deze vragen te beantwoorden. Bronnen Atir, S., Wald, K.A., & Epley, N. (2022). Talking with strangers is surprisingly informative. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(34), https://doi.org/10.1073/pnas.2206992119 Onderzoek Quest: https://www.quest.nl/mens/psychologie/a40817023/praten-met-een-vreemdeling-dat-vinden-we-hartstikke-ongemakkelijk/ Oostenrijkse begroetingen: https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1047647/umfrage/umfrage-zur-haeufigsten-gruss-und-verabschiedungsform-in-oesterreich-nach-geschlecht/#professional Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Een nieuw jaar is aangebroken, maar helaas niet ingeluid zonder problemen. In verschillende steden zijn hulpverleners het slachtoffer geworden van vuurwerk. Soms hadden groepen zich - volgens de politie - zelfs voorbereid op geweld tegen hulpverleners. Dat roept de vraag op of mensen zich in groepen meer hufterig gedragen dan wanneer zij alleen zijn. Zo ja, hoe komt dat? En kunnen we er ook voor zorgen dat mensen zich in groepen juist beter gaan gedragen (dan individueel)? Deze vragen staan centraal in deze aflevering van Drang naar Samenhang. Daarnaast geeft Rolf belangrijke inside information over welke (ham)burgers je niet moet bestellen in Oostenrijk en hebben we het over een alternatieve betekenis van het woord “neut”. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek geschreven en gespeeld door Rolf Zwaan Bronnen Bauer, M., Cahlíková, J., Katreniak, D.C., Chytilová, J., Cingl, L., Želinský, T., (2023). Nastiness in groups. Journal of the European Economic Association, jvad072, https://doi.org/10.1093/jeea/jvad072 Le Bon, G. (1895). The Crowd. New York, NY: Viking. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Toegegeven, je komt er niet echt van in de kerstsfeer, maar Winter Sleep (2014) is wel een indrukwekkende film met schitterende winterse beelden. In deze ruim 3 uur durende film staat de dialoog centraal. In deze aflevering bespreken we kort de indruk die de film op ons heeft achtergelaten toen we deze bijna 10 jaar geleden voor het eerst bekeken en daarna uitgebreid waarom we ook nu weer zo van Winter Sleep hebben genoten. Met deze winterfilm sluiten we het jaar 2023 af. Een jaar waarin we ruim 40 afleveringen hebben gemaakt. En in 2024 gaan we vrolijk verder. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Blogpost van Rolf over de film Winter Sleep. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Toegegeven, je komt er niet echt van in de kerstsfeer, maar Winter Sleep (2014) is wel een indrukwekkende film met schitterende winterse beelden. In deze ruim 3 uur durende film staat de dialoog centraal. In deze aflevering bespreken we kort de indruk die de film op ons heeft achtergelaten toen we deze bijna 10 jaar geleden voor het eerst bekeken en daarna uitgebreid waarom we ook nu weer zo van Winter Sleep hebben genoten. Met deze winterfilm sluiten we het jaar 2023 af. Een jaar waarin we ruim 40 afleveringen hebben gemaakt. En in 2024 gaan we vrolijk verder. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Blogpost van Rolf over de film Winter Sleep. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We merken zelf dat we steeds meer moeite moeten doen om onze aandacht bij het lezen van een boek of het kijken van een film te kunnen houden. Ook gebeurt het regelmatig dat we een voetbalwedstrijd kijken met de laptop erbij. Het blijkt dat we lang niet de enigen zijn van wie de aandachtsspanne af is genomen of die denken te kunnen multitasken. In deze aflevering staan we stil bij deze observaties. We proberen te achterhalen wat er met onze aandacht aan de hand is. Ook bespreken we wetenschappelijk onderzoek naar multitasken. Tot slot kondigen we voor volgende week een winterfilm aan. Welke dat is, hoor je aan het eind van de aflevering (als je je aandacht erbij kan houden tenminste). Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Bronnen Artikel NPO kennis Artikel RTLnieuws Artikel Verywell Mind Artikel Volkskrant Blogpost van Rolf over de film Winter Sleep. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.