Stichting Filosofie en Meditatie

In verschillende spirituele tradities, waaronder die van de Perzische dichter Rumi en de zenmeester Dogen, nam de keuken een hele speciale plaats in. Ook in de retraitecentra van de Stichting Filosofie en Meditatie is de keuken een bijzondere plek. Hier wordt hij wel de 'Tempel der Herinneringen' genoemd. We kregen de vraag: 'waarom de Tempel der Herinneringen?' Smaak en geur vormen je oudste herinneringen en in de keuken komen deze herinneringen weer tot leven en je creëert er ook weer nieuwe herinneringen. In deze podcast wordt dieper ingegaan op de bijzondere plaats van de keuken in retraitecentra.

De Bhagavad Gita zit vol met kennis die je in je leven kan gebruiken. Echter, er zijn ook de vragen van Arjuna. Als je kijkt naar de vragen van Arjuna in het eerste deel van de Gita (de eerste zes hoofdstukken) dan zie je dat het niet alleen gaat over het geven van kennis, maar vooral om het wegnemen van twijfel die bij Arjuna zit. Antwoorden moeten in overeenstemming zijn met de staat en situatie van degene die vraagt. Antwoorden onderzoeken, zonder rekening te houden met de staat en situatie van de vraagsteller, is bij spiritueel onderzoek niet erg zinvol. Over hoe dit in de Bhagavad Gita is verwoord, gaat deze podcast.

In deze podcast wordt het nieuwe boek van Mehdi Jiwa 'Gouden Regels om te Leven' gepresenteerd. Gouden Regels zijn eigenlijk de 'verdwijnpunten' waarin vidya's in oplossen. Vidya's is kennis die niet direct in de woorden te vinden is. Je kan 'achter' de woorden komen, door niet te streven naar antwoorden en verklaringen, maar door te blijven 'dobberen' op je vragen en te leren je vragen te leven i.p.v. naar antwoorden te zoeken. Toch verdwijnen de vidya's op een gegeven moment. Ze verdwijnen in een soort 'verdwijnpunten' die we Gouden Regels kunnen noemen. Gouden Regels zijn tijdloos, cultuurloos en van alle mensen. Je moet ze leven en ze vormen het fundament van je leven.

Iedereen kent langzamerhand wel het begrip yoga en velen doen aan yoga. Maar wat betekent yoga eigenlijk? Er zijn verschillende definities en er de moderne zijn vooral gericht op innerlijke balans en gezondheid. Yoga is 'goed' voor je. De Bhagavad Gita hanteert een andere definitie die niet primair gericht is op je eigen welzijn. Yoga is een centraal thema in de Bhagavad Gita, maar werkt hem niet uit als systeem. De Bhagavad Gita nodigt je uit om een yogi te worden. De Bhagavad Gita hanteert een eigen, unieke definitie van het begrip yoga. Wat is de relatie tussen yoga en het worden van yogi? Daar gaat deze podcast dieper op in.

Tegenwoordig kunnen we heel veel spirituele geschriften uit Oost en West bestuderen. Er zijn zoveel teksten dat je gemakkelijk kan verdwalen. Hoe moet je deze geschriften u bestuderen? Meestal benaderen we de teksten als leerboeken en proberen de kennis te ontdekken die in te tekst te vinden is. Dat is natuurlijk prima, maar er is meer te ontdekken. In een oud Indiaas geschrift, de Yoga Vasishtha, zitten heel veel mythologische verhalen en onderricht, maar als je de zes boeken als geheel bekijkt, zie ook dat er een ontwikkeling is van de vragen. De jonge prins Râma stelt vragen, maar zij veranderen van karakter tijdens het werk. Daar gaat deze podcast over.

Meditatie wordt veel gebruikt om rust en stilte te creëren in je geest. Het helpt je om je energiehuishouding op orde te krijgen en te houden. Maar meditatie heeft nog veel meer te bieden: het kan goed gebruikt worden in het onderwijs, niet alleen voor stress coping, maar ook om echt te luisteren naar je zelf en vandaar uit je keuzes te maken en je minder te laten beïnvloeden door wat anderen denken en zeggen. Ook binnen de psychologie kan het goede functie vervullen, zeker als het gaat om met traumata om te gaan. Verder heeft het veel te bieden bij de coaching van mensen en bij loopbaanontwikkeling. En we mogen niet vergeten de rol van meditatie in de preventieve geneeskunde. Over deze toepassingen gaat deze podcast.

Er zijn verschillende vormen van meditatie: de concentratiemeditatie, de inzichtmeditatie en de hartmeditatie. Hoewel drie verschillende vormen, is er maar één meditatie. De drie vormen benadrukken verschillende aspecten van de meditatie, maar uiteindelijk gaat het over één meditatie. De concentratiemethoden zijn bij steeds meer mensen bekend en worden breed gebruikt voor het verstillen van je gedachten en gevoelens, het verbeteren van je energie en het kunnen omgaan met stress. De andere twee methoden zijn minder bekend, maar hebben een groot potentieel. Ze verdienen een plaats in onze maatschappij en kunnen helpen dat we dieper gaan kijken en luisteren en voorzichtig zijn met te snelle conclusies en meningen. Ze nodigen uit om op een andere manier naar de wereld te gaan kijken. Deze podcast gaat over deze drie vormen van meditatie en hoe ze te gebruiken.

De Bhagavad Gita inspireert nog steeds heel veel mensen uit Oost en West. Het is één van de meest populaire spirituele geschriften. Maar er staan passages in die veel vragen oproepen. M.n. het beeld dat over de vrouw en over de kasten wordt geschetst in het eerste hoofdstuk. Dat is niet meer van onze tijd. Maar waarom staat dit stuk in de Bhagavad Gita? Misschien gaat het er niet om wat er letterlijk staat, maar heeft het een andere reden. Daar gaat deze podcast over.

Wij zijn één van de eerste generaties die toegang hebben tot spirituele geschriften uit Oost en West. Maar hoe moet je deze geschriften nu bestuderen? Er zit veel kennis in deze geschriften, deels verborgen, maar we moeten niet vergeten dat deze geschriften ook werken als 'spiegel'. Het is niet zo eenvoudig om iets nieuws te leren. We willen meestal horen wat we al weten of wat we vinden. Deze podcast gaat over de spiegel die de geschriften zijn en hoe we in contact kunnen komen met 'nieuwe' kennis.

Om de veelal verborgen kennis in de oude geschriften te ontdekken, moeten we op een andere manier gaan denken. We hebben nieuwe methoden van studie nodig en moeten zelf op onderzoek uitgaan en minder achter allerlei mensen aanlopen. We kunnen van hun ervaring veel leren, maar uiteindelijk gaat het om je eigen onderzoek. We moeten voorbij het cognitieve denken komen en dat kan ook. Eén van de kernbegrippen van het 'Nieuwe Leren' is het kunnen innemen van de 'neutrale positie' waar we niet meteen meningen en conclusies hebben, maar stil kunnen blijven kijken en de kennis kunnen ontdekken die voorbij de woorden ligt. Daar gaat deze Podcast over.

Wij zijn 'sleutelgatkijkers': we zien een klein stukje van de werkelijkheid en hebben overal een mening over alsof het overzicht over een situatie hebben. In een aantal geschriften, waaronder de Mahabharata zitten verhalen die helemaal verspreid zitten in het boek. Steeds weer zie je nieuwe aspecten en merk je hoe gemakkelijk je op het verkeerde been gezet wordt. Er is steeds weer een verhaal achter het verhaal dat je nieuwe inzichten geeft en uitnodigt om niet voorbarig conclusies te trekken.

Intelligentie staat in hoog aanzien, maar wat is het eigenlijk? in de oude tijden waren intelligentie en creativiteit nauw met elkaar verbonden. Het was een kracht of macht die in de schepping aanwezig was en waarmee je contact kon maken. Nu zien we intelligentie en creativiteit als gescheiden zaken en meer als eigenschappen van een individu. In deze Podcast hoor je een pleidooi om op een andere manier naar intelligentie en creativiteit te kijken en het veel meer als één geheel te zien.

Het is een mysterieuze zin: 'alleen de slang kent zijn eigen voeten'. Hij komt uit een oud Indiaas geschrift, de Yoga Vasishtha. Je kan denken dat een slang geen voeten heeft, maar in deze podcast zal je horen dat er in deze zin een boodschap zit die je goed kan gebruiken in je leven.

Welkom bij onze nieuwste aflevering waarin we duiken in de mystieke wereld van retraites. Heb jij je ooit afgevraagd waarom een retraite meer is dan gewoon een vakantie? Velen van ons hebben het voorrecht gehad om zo'n ervaring te beleven, maar wat onderscheidt het echt van een doorsnee vakantie? Ontdek de magische 'R'-factor en de kunst van het naar binnen keren. Terwijl vakanties ons vaak naar externe avonturen en rustplekken leiden, biedt een retraite een veilige haven om in onze 'eigen spiegel' te kijken. Met elementen van rust, liefdevolle zorg, ontmoeting en diepe reflectie, gaat deze podcast dieper in op wat een retraite zo uniek maakt.

Steeds meer mensen mediteren, dat is verheugend. Veel mensen die nu al lang mediteren, hebben voor een groot deel zelf de weg moeten zoeken waar je meditatie voor kan gebruiken in je leven. Nu zijn er gelukkig vele manieren om de meditatie te leren. In deze podcast worden een aantal toepassingen van de meditatie besproken.

In dit derde en laatste deel van ‘Woorden van de wijzen: sleutels voor de nieuwe tijd’ gaan we in op een bijzondere aanwijzing: ‘onthechting’. Wat wordt hiermee bedoeld? Hoe kan ‘onthechting’ nu een sleutel zijn voor de problemen en uitdagingen die ons omringen? Het woord dat in de Indiase traditie gebruikt wordt, is vairâgya. Het wordt vaak vertaald met ‘onthechting’, maar de wortel van het woord gaat verder: het betekent ook ‘ontkleuring’ Het wijst je de weg naar wat écht belangrijk is in je leven en helpt je om geen genoegen te nemen met iets anders. Samen met continu onderzoek en continue inspanning helpt deze vorm van ‘onthechting’ je om te vertrouwen op je eigen kracht en wordt je minder afhankelijk van andere mensen en situaties.

We leven in een bijzondere tijd. Sinds enkele tientallen jaren is de spiritualiteit in het publieke domein gekomen. We kunnen nu zelf onderzoeken wat spiritualiteit is en wat het ons te zeggen heeft. Steeds minder mensen zijn aangesloten bij een kerk of andere spirituele organisatie en kunnen niet meer blind achter een spirituele leider aanlopen. De vraag is: ‘hebben de oude wijzen iets achter gelaten voor deze tijd zodat wij niet verdwalen in het woud van verschillende religies en levensfilosofieën?’ En ja, dat hebben ze. In deze podcast bespreekt Mehdi Jiwa een belangrijke sleutel: continue inspanning. Je moet leren je kennis te gebruiken en wel in de handelingen van je dagelijkse leven. Dit wordt abhyasa genoemd. Hoe maak je van je dagelijkse handelingen een spirituele discipline? Daar gaat deze podcast over.

We leven in een bijzondere tijd. Sinds enkele tientallen jaren is de spiritualiteit in het publieke domein gekomen. We kunnen nu zelf onderzoeken wat spiritualiteit is en wat het ons te zeggen heeft. Steeds minder mensen zijn aangesloten bij een kerk of andere spirituele organisatie en kunnen niet meer blind achter een spirituele leider aanlopen. De vraag is: ‘hebben de oude wijzen iets achter gelaten voor deze tijd zodat wij niet verdwalen in het woud van verschillende religies en levensfilosofieën?’ En ja, dat hebben ze. In deze podcast bespreekt Mehdi Jiwa een belangrijke sleutel: continu onderzoek. Je moet leren te onderzoeken, je eigen ervaringen op te doen. Dit wordt vicara genoemd, maar er zijn wel enkele spelregels die je in acht moet nemen. Daar gaat deze podcast over.

Burn-out is een groot probleem. Lange tijd hebben we gedacht dat het voornamelijk door werk gerelateerde stress kwam. Tegenwoordig is er steeds meer aandacht voor andere factoren. Er wordt nu gekeken naar je persoonlijke leven en persoonlijkheidsstructuur. Toch is burn-out en gezondheid nog complexer. Waar we vaak aan voorbij gaan is, dat ieder mens een bepaalde ‘eigenheid’ heeft. We hebben er in het Nederlands geen woord voor, maar in de Indiase filosofie wordt het ‘sva-dharma’ genoemd. Dit is je ‘eigen lijn’, je authenticiteit, dat waar je passie ligt en wat helemaal bij je past. We zouden beter naar onszelf moeten luisteren. Als je je sva-dharma volgt, kan je heel veel aan in het leven. Als je ervan afwijkt, is de kans op een burn-out groot. Het is belangrijk om je sva-dharma te vinden en ernaar te luisteren. Daar gaat deze podcast over.

Er zijn veel mensen die in deze roerige tijd steun zoeken bij meditatie of studie van oude filosofische geschriften, zoals de Bhagavad Gita. Er zijn veel vragen wat de juiste methoden van meditatie zijn en welke geschriften wij in het Westen het beste kunnen bestuderen. En natuurlijk welke vertalingen we moeten gebruiken. Het zijn belangrijke vragen, maar er is iets waar we vaak aan voorbij gaan: onze manier van leven, onze manier van naar de wereld kijken en onze eigen ethiek, is ook van groot belang. De oude kennis kan je niet los zien van je manier van leven. We hebben altijd een gekleurde bril op en die maakt dat we bepaalde kennis wel en bepaalde kennis niet tot ons nemen. Deze podcast gaat over ethiek in relatie met meditatie en met studie van de oude geschriften.