Dit Dus

In deze laatste aflevering kijken Kees en Rosa, samen met EO-conceptontwikkelaar Daan Molenaar, terug op twee seizoen Dit Dus. Wat hebben ze geleerd van de geloofsgesprekken? Hoe kijken ze naar de plek van God en geloof in de levens van hun gesprekspartners? Is er een diepe kloof tussen hen en God óf is God in veel levens eigenlijk best dichtbij?

Is rijkdom een middel om echt hele goede dingen te kunnen doen? Om bijvoorbeeld je in te zetten tegen kansenongelijkheid? Zijn rijke mensen bevoorrecht, en hebben ze grote verantwoordelijkheden? Mogen we wat van hen verwachten? Of is rijkdom juist het probleem? Dat het je leven niet mooier maakt, maar moeilijker? Dat het streven naar rijkdom juist ongelijk creeert? Hoe zit dat nou met geld? Is het magisch, is het neutraal, moet je ervoor uitkijken? Sander Schimmelpenninck heeft iets met rijkdom. Hij schaamt zich er niet voor. Hij is getalenteerd, succesvol, bevoorrecht en rijk. En tegelijkertijd maakt hij programma’s die ergens ook de armoede van rijkdom laten zien? Kees en Rosa met hem door over geld en het goede leven, over morele dilemma’s en over morele twijfel. Heeft hij die? Wie zit er achter deze schijnbaar geslaagde man? Het gesprek gaat over geld en rijkdom. En over God. Volgens Sander is de Bijbel een boek met mooie verhalen, maar met amper richtlijnen voor het leven van vandaag? Kunnen we het ook over geld en God hebben, of geld als God?

Of je gelooft of niet, ‘hoop’ is een onmisbare dimensie in ons leven. Je hoopt dat je beter wordt, of dat we een mooie zomer krijgen, of dat een oorlog eindigt, of we klimaatverandering kunnen afremmen. Waar halen we die hoop eigenlijk vandaan? Kun je hopen op iets wat je nog niet ziet? Hoe blijf je hopen als alles op het tegendeel wijst? Waar haal je je hoop eigenlijk vandaan? Merlijn Twaalfhoven is een hoopvol mens. Musicus, componist, schrijver, organisator. Hij was op grimmige plekken in deze wereld met het verlangen om hoopvolle momenten te creeren, dingen in beweging te zetten. Is dat gelukt? Hij schreef een boek met de titel: ‘Het is aan ons’. Wat bedoelt hij daarmee? En God: heeft hij God nodig? Kun je hopen zonder God? Of is het hoogmoedig te denken dat wij zonder God kunnen? Is de hoop van een christen op God een thema dat hij kan begrijpen?

Geluk is haast een magisch woord. Het is een boterham met kaas, de geur van de lente, eindelijk een voldoende voor een tentamen. Maar geluk is ook een geheim. Je kunt het niet maken of kopen. En God? Is geloof in God een aanvullende reden tot geluk? Of heb je God niet nodig voor het geluk? Of geeft het geloof je een heel ander idee over geluk? Ernst Jan Pfauth is een gelukszoeker. Hij is ermee bezig. Hij heeft veel geluk. Gezond, liefde, succes in zijn werk, welvarend. Maar hij schreef een boek over dankbaarheid, en hoe je dat oefent. Ernst Jan is journalist en ondernemer, richtte samen met anderen De Correspondent op en geïnteresseerd in zelfhulpboeken, de zin en de onzin ervan.

Lang wist Abbie niet hoe hij moest leven en wilde hij een einde aan zijn leven maken. Daar leerde hij over vertellen als acteur. Dat verhaal moest verteld worden, daarom wilde hij toch leven. In deze aflevering spreken Kees en Rosa over een onderwerp dat veel mensen liever mijden: de dood. Misschien is dat mijden niet goed. Zorgt angst voor de dood misschien dat je amper werkelijk kunt leven? Later in zijn leven raakte Abbie gefascineerd door Jezus. Hij speelde de rol van Jezus in De Passiespelen in Tegelen. En daar gebeurde iets met hem. Zijn eigen levensverhaal en zijn eigen lijden herkende hij terwijl het verhaal van Jezus speelde. Dat zorgde bij toeschouwers en bij hemzelf voor intensiteit. Je kon zien dat hij iets herkende in Jezus. Wat herkende hij? Hoe ging dat verder tussen Jezus en hem?

Is woede een kracht of een zwakte? Laat woede zien dat iets je echt aan het hart gaat en dat je bereid bent veel daarvoor op te geven? Of is woede ook onvruchtbaar, zit er iets gewelddadigs in? Maakt woede je inschattingsvermogen scherper of zwakker? Raisa Blommenstijn heeft iets met woede. Ze is juriste en filosofe. Tegelijk is ze als opiniemaker met huid en haar betrokken op de grote kwesties van onze dagen, zoals de gevolgen van de aanpak van de coronapandemie op grondrechten van burgers. Rosa en Kees spreken met Raisa vooral over wat woede kan en wat ze niet kan. En over het christelijk geloof en woede. Kan God ook woedend worden? Waarover dan?

Wat is de kracht en de betekenis van je lichaam? Hoe kun je zo naar je lichaam luisteren dat je wijs wordt? Kun je, door naar je lichaam te luisteren, vreugde vinden en vitaliteit? En nog spannender: Kun je juist zo ook iets van God op het spoort komen. God en het lichaam, hoe spannend wil je het hebben? En is het christelijk geloof ‘lichaamsvijandig’? Kees en Rosa spreken met schrijfster en onderzoekster Daan Borrel. Haar eigen lichamelijkheid is voor haar een bron van fascinatie en van kennis. Ze schrijft erover op een hele open manier. Ondertussen reflecteert ze erover en legt ze haar gedachten voor aan haar lezers. Een kernthema in haar werk is verbinding: tussen mensen, tussen lichaam en geest, verbinding met jezelf.

Angst saboteert je geest. Angst is een steek in je gevoel en in je denken. Het kan je verlammen en ontregelen. Het kost kracht om het te overwinnen, energie. En dat kan je moe maken. Altijd vechten met angst. En altijd hoop je dat je eraan voorbij komt, dat je vrijer wordt. Herman Hofman is een DJ bij 3FM. Hij kan goed praten, hij houdt van muziek en hij is een levendig mens. Direct als het moet. Niet bang voor ontregelende vragen. Maar ergens in het onzichtbare zit ook veel angst. En daar dealt hij mee, met vallen en opstaan. Die angst heeft ook een religieuze kant. Is die angst ontstaan in de kerk? Is hij bang gemaakt voor God? Maar heeft hij ook momenten van stilte en vrijheid van angst. Herman is gelovig, gaat regelmatig naar de kerk. In het oecumenische klooster Taizé in Frankrijk kreeg hij een religieuze ervaring van het geliefd zijn. Wat hij daar ervoer wenst hij de kerk in Nederland toe. In deze Dit Dus gaan Kees en Rosa gesprek over al die rafelige flarden en proberen ze uit te vinden hoe je met angst onder ogen kunt zien en ermee kunt leven.

Kun je denkend tot God komen? Of kun je, juist als je goed nadenkt, beseffen dat het denken begrensd is, en dat er iets is dat een geheim is, een mysterie misschien. En heeft dat geheim iets met God te maken? Wouter van Noort is een wetenschapsjournalist. Hij schrijft in de NRC, is LinkedIn-influencer en heeft een eigen zondagse nieuwsbrief, Transcend, over wetenschap, toekomst en over onderzoeken die de grenzen van wetenschap laten zien. Wouter, zelf niet christelijk of religieus opgegroeid, is gefascineerd door kwantumfysica dat het bedrag van zeer kleine deeltjes onderzoekt en beschrijft. Deeltjes die zo klein zijn, dat ze zich zeer onklaarbaar gedragen. Paradoxaal leidt dat tot een spiritualiteit. Daarnaast verkent Wouter de wereld van psychedelica en oude oosterse wijsheden. Kortom, Wouter wil grenzen over. Op allerlei manieren. Wat zit er achter de werkelijkheid wat wij nog niet weten? Hij is gefascineerd door het ongrijpbare. Hij probeert grip te krijgen óp het leven en op het geheim ván het leven. Waar brengt het hem? Stuit hij ook op God? En wat kan hij met de God van het christendom?

Aafke Romeijn is schrijver, muzikant en journaliste. Ze kent de wanhoop. Ze heeft een aantal zware depressies gehad en de kans is daardoor heel groot dat dit weer zal gebeuren. In een depressie is alles duister. De wanhoop is sterk als ze zich afvraagt: Ga ik dit altijd voelen? Word ik ooit nog beter? Aafke is erg anti-religieus opgevoed. Maar daardoor is ze juist altijd nieuwsgierig geweest naar religie. Afgelopen jaren heeft ze de Bijbel ontdekt. “Het zoeken van troost vind ik heel makkelijk in de Bijbel. Literatuur lezen vind ik heel ingewikkeld op de momenten dat ik me heel slecht voel. De Bijbel is voor mij een heel ander soort boek. Het heeft mij niet nodig.”

Met: Kees van Ekris en Rosa Douma

Wie ben ik? Over die vragen praten Kees en Rosa met Rinze Krijgsman. Als organisatiepsyscholoog is hij een echte mensenkenner en houdt hij van observeren. Ooit was professioneel trompetspelen zijn identiteit, maar een blessure gooide roet in het eten. Sindsdien is hij huiverig om ergens bij te horen of zichzelf aan een bepaalde identiteit te verbinden. "Moet je wel christen willen zijn als je daarmee andere mensen en ideeën buitensluit? Ik observeer liever".

In de elfde aflevering van de podcastserie Dit Dus! ontmoeten theoloog Kees van Ekris en Rosa Douma schrijfster en journalist Nina Polak en praten ze over de vraag wat wijsheid is en hoe je wijzer wordt. Hoewel haar vader joods is en haar moeder een katholieke achtergrond heeft, is ze zelf niet religieus opgevoed. Ze studeerde literatuur en leest veel. Ze zegt daarover: “voor mij is lezen op een bepaalde manier een religieuze bezigheid”. Ook het Boeddhisme spreekt Nina aan. Het helpt haar ‘leeg’ worden en nieuwe richting te vinden. Wat kan ze met een transcendente God, vragen Kees en Rosa zich af. De centrale vraag in de podcastaflevering is wat wijsheid is. Is Nina wijzer geworden met de jaren? Wat is wijsheid wel of niet? Waarom is het zo nodig in de wereld? En: welke wijsheid is er in de christelijke en joodse traditie te vinden?

Kees en Rosa ontmoeten Thijs van der Linden. Thijs heeft een eigen taalinstituut, is muzikant en mantelzorger voor zijn moeder met dementie. In zijn jeugd geloofde hij vurig in God maar heeft daar nu zoveel vragen bij, dat geloven niet meer lukt. Thijs vindt het leven soms best een uitdaging en voelt zich niet in balans. Hoe vind je balans als het leven zoveel vraagtekens oproept? En, vraagt Thijs zich af: wat heeft wel of niet geloven in God voor invloed op 'in balans zijn'?

Kees en Rosa spreken in deze aflevering met politiek activist en lobbyist Sywert van Lienden. Sywert groeide rooms katholiek op. In zijn tienerjaren nam hij steeds meer afstand van het geloof. Hij ontwikkelde zich in eerste instantie als een scherpe liberaal. Echter, in zijn denken over wat een samenleving nu echt nodig heeft, is Sywert de waarde van christelijke bronnen opnieuw gaan zien. Ook grote levensgebeurtenissen droegen daaraan bij. Is het geloven in een God ook dichterbij gekomen?

In de 8e aflevering van de podcast Dit Dus! gaan theoloog Kees van Ekris en host Rosa Douma in gesprek met schrijfster Franca Treur. Nu ze het geloof in het leven na dit leven heeft losgelaten, wordt de druk dan ook groter om het ‘nu of nooit te doen? Franca Treur is bekend van haar debuutroman Dorsvloer vol Confetti waarin ze autobiografisch schrijft over het leven in een Zeeuwse orthodoxe boerengemeenschap. Franca groeide op in de orthodoxe reformatorische hoek van de kerk. Dat stempelde haar leven op een bepalende manier. We zijn niet goed genoeg uit onszelf en aan je bekering kun je zelf niet zoveel zelf bijdragen. “Je moet er erdoor getroffen worden”. In haar studententijd nam ze afscheid van het geloof. In gesprek met Kees en Rosa vertelt ze waarom en hoe ze nu kijkt naar haar opvoeding, kerk en geloof. In 2006 debuteerde Franca als schrijfster met prijswinnende essay ‘Maak iets van je leven! Maar wat?’. Dat essay start ze als volgt: "Er is niemand die iets van me wil. Niemand die erop staat dat ik bovengemiddeld presteer. Ik leef in een democratie waarin ik door niemand wordt onderdrukt. God noch meester verbiedt mij mijn leven te verkloten. Toch voel ik een alleen maar toenemende druk om iets briljants voor elkaar te krijgen, een bijdrage aan de wereld te leveren, een perfecte relatie te hebben, niet te mislukken. Wie of wat heeft dan zo’n macht over mij dat ik me zo opgejaagd voel?" Het gesprek met Franca staat in het teken van ‘Het Eeuwige Leven’. Dit is vertaald in het nu-of-nooit-gevoel. Want – zoals blijkt uit het fragment uit het essay – hoe ga je om met de druk dat het in dít leven moet gebeuren als je het geloof in een toekomend leven loslaat?

Nathan de Vries presenteerde drie jaar het tv-programma Spuiten & Slikken. Letterlijk jaren van seks, drugs en rock&roll. Daarin heeft hij volgens eigen zeggen veel extremen gezien. “Zeg maar gerust: alles gezien”. Toch merkte hij na verloop van tijd dat deze wereld niet meer bij hem paste. “Deze wereld zorgde voor meer leegte dan voldoening. Ik begon mezelf meer en meer af te vragen of ‘dit het nou was'." Hij stopte ermee om vervolgens zich op een andere manier in de mediawereld te ontwikkelen terwijl hij zich afvroeg: waar word ik blij van? Waar gaat mijn hart sneller van kloppen? Waar haal ik mijn zingeving vandaan? Een zoektocht waarin hij zich niet alleen voelt staan. Vanuit zijn jeugd kende hij het christelijk geloof en de kerk. Iets waar hij goede herinneringen aan heeft. Nu is hij opnieuw geïnteresseerd, maar de stap om te gaan geloven durft hij nog niet te maken. Wat houdt hem tegen? In de 12-delige podcast Dit dus gaan theoloog Kees van Ekris en geloofsgenoot en host Rosa Douma in gesprek met niet (meer) gelovige gasten over hun levensvragen. Samen zoeken ze naar de betekenis van christelijke thema's, en door het bevragen van elkaar ontstaan er nieuwe inzichten over bijvoorbeeld vergeving, genade, recht en onrecht. Open, eerlijke en kwetsbare gesprekken die raken aan de kern van ons bestaan.

“Mensen verwachten niet dat ik naar de kerk ga.” In het dagelijks leven is Noortje Veldhuizen radio, tv- en podcastmaker voor BNNVARA en maakt ze o.a. de populaire podcast De Krokante Leesmap. Het snelle medialeven waarin ze zich begeeft, lijkt haaks te staan op het thema waar ze het in deze aflevering met Kees en Rosa over gaat hebben: heilzame rituelen. Noortje heeft geen christelijke achtergrond, weet niet of God bestaat, maar tóch bezoekt ze tegenwoordig graag de kerk. Wat vindt ze in de kerk? Hebben we heilige routines nodig om onszelf en de ander even in een ander perspectief te zien? In de 12-delige podcast Dit dus gaan theoloog Kees van Ekris en geloofsgenoot en host Rosa Douma in gesprek met niet (meer) gelovige gasten over hun levensvragen. Samen zoeken ze naar de betekenis van christelijke thema's, en door het bevragen van elkaar ontstaan er nieuwe inzichten over bijvoorbeeld vergeving, genade, recht en onrecht. Open, eerlijke en kwetsbare gesprekken die raken aan de kern van ons bestaan.

Wat hebben God, recht en onrecht met elkaar te maken? In de vijfde aflevering van Dit Dus! gaan Kees en Rosa in gesprek met generatie-expert, spreker en influencer Talitha Muusse. Talitha gelooft in God. Maar wat we als mensen van God te weten kunnen komen is voor haar de vraag. “Wij weten niet wat god is, dat vullen we in voor god”. Ze gelooft dat we veel op eigen kracht doen en dat we naar een duurzame wereld toewerken. Daar haalt ze haar motivatie vandaan. Is het reëel om die hoop te hebben vragen Kees en Rosa zich af? En wat kan Talitha met een God die zich openbaart in zijn Wet en in mensenlevens? In de 12-delige podcast Dit dus gaan theoloog Kees van Ekris en geloofsgenoot en host Rosa Douma in gesprek met niet (meer) gelovige gasten over hun levensvragen. Samen zoeken ze naar de betekenis van christelijke thema's, en door het bevragen van elkaar ontstaan er nieuwe inzichten over bijvoorbeeld vergeving, genade, recht en onrecht. Open, eerlijke en kwetsbare gesprekken die raken aan de kern van ons bestaan.

Hoe maak je goede levenskeuzes én hoe ga je om met keuzes die verkeerd uitpakten? Daarover gaan Kees en Rosa deze aflevering in gesprek met Guy Wijnen. "Ik probeer in contact te staan met de signalen die het leven me geven", zegt Guy als over maken van levenskeuzes gaat. Als arbeid- en organisatiesocioloog interesseert hij zich in hoe mensen bezig zijn met hun werk. Hij is mede-oprichter van De Kwekerij Amsterdam dat als doel heeft millennials te laten ontdekken wie ze zijn, wat bij ze past en hoe ze geïnspireerde keuzes kunnen maken, hoe ze tot bloei komen. Voor zichzelf is hij ook heel bewust bezig in het maken van zijn keuzes. "Daarom is mijn vraag, als het gaat over God. Hoe kom je het meest tot je recht? Hoe vind je je roeping in het leven?" In de 12-delige podcast Dit dus gaan theoloog Kees van Ekris en geloofsgenoot en host Rosa Douma in gesprek met niet (meer) gelovige gasten over hun levensvragen. Samen zoeken ze naar de betekenis van christelijke thema's, en door het bevragen van elkaar ontstaan er nieuwe inzichten over bijvoorbeeld vergeving, genade, recht en onrecht. Open, eerlijke en kwetsbare gesprekken die raken aan de kern van ons bestaan.