Nauka kazdego dnia | Radio Katowice

Obchodzimy 20. rocznicę przystąpienia Polski do UE. Czy nasze bezpieczeństwo jest na dobrym poziomie? Bezpieczeństwo jest dziś dziedziną nauki. Wśród dziedzin bezpieczeństwa narodowego wyodrębniono następujące sektory: dyplomatyczny, militarny, wywiadowczy, kontrwywiadowczy, prawa i porządku publicznego, ratownictwa, kulturowy, edukacyjny, socjalny, demograficzny, migracyjny oraz cyfrowy. O bezpieczeństwie w nauce i nie tylko opowie Artur Dubiel, wykładowca WSB Merito, ekspert przy prezydenckim Biurze Bezpieczeństwa Narodowego, w tym w ramach Strategicznego Forum Bezpieczeństwa. Rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.

Mózg to prawdziwe centrum dowodzenia, narząd, w którym zlokalizowane są ośrodki zarządzające większością procesów życiowych. Nieprawidłowa praca mózgu odbija się na całym organizmie dlatego tak ważne jest, aby mówić o żywności zapewniającej jego prawidłową czynność. Jakie produkty korzystnie wpływają na jego pracę? Czy dzięki odpowiedniej diecie młodzież może lepiej zdać egzaminy?

Współpraca grupy fizyków jądrowych z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego rozpoczęła się w chwili przystąpienia do neutrinowego eksperymentu ICARUS w 2001 roku i eksperymentu zajmującego się pomiarem zderzeń ciężkich jonów NA61/SHINE w 2010 roku. Dr Katarzyna Schmidt, prof. UŚ jest jedną z naukowczyń pracujących w CERNIE, w eksperymencie zajmuje się głównie oprogramowaniem.

Wakcynologia, to dziedzina medycyny zajmująca się szczepieniami ochronnymi, zarówno w fazie badań naukowych nad opracowaniem nowych szczepionek, jak i ich późniejszym stosowaniem. Jest nową gałęzią medycyny, która wyodrębniła się z chorób zakaźnych. Rozmawiamy o wirusach, takich na które już są szczepionki, ale powiemy też o sposobach walki z takimi, na które szczepionki jeszcze nie wynaleziono.

Nauka o drzewach to dendrologia – z języka greckiego dendron – oznacza drzewo, a logos – naukę. Wiele gatunków drzew charakteryzuje się długowiecznością. W Polsce wiek poszczególnych dębów oraz cisów dochodzi do 1000 lat. Naszym gościem jest dziś Wojciech Zarzycki – dendrolog, który opowie nam za chwilę o swojej pracy.

Na lekcji literatury Katarzyna Głuch-Juszkiewicz opowie o cenionym poecie i prozaiku- ERneście Bryllu, który zmarł w wieku 89 lat. Dziś pogrzeb artysty, który dla zespołu Myslovitz i Krystyny Prońko był niewątpliwie bardzo ważną osobą. Dlaczego? O tym już za chwilę.

Tym, co spędza sen z powiek wielu zdającym egzamin dojrzałości z języka polskiego, są błędy kardynalne, bowiem z ich powodu można nie zdać matury. Tych i innych błędów oczywiście jest sporo na liście sennych koszmarów, dlatego przybywamy z polonistyczną pomocą. Naszym gościem jest Profesor Katarzyna Wyrwas, kierowniczka Poradni Językowej Uniwersytetu Śląskiego i popularyzatorka wiedzy o języku polskim i poprawnej polszczyźnie.

Liczby towarzyszą człowiekowi od tysięcy lat i nawet ci, którzy mieli największe problemy z matematyką w szkole, nie mogą uciec od nich w życiu codziennym. A skąd się wzięły liczby? Jaka jest ich historia? O tym opowie dr Anna Glenszczyk – absolwentka matematyki, adiunktka na Wydziale Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, logiczka i kuratorka Tygodnia Liczb.

Profesor Agata Daszkowska-Golec, prodziekan ds. promocji badań i umiędzynarodowienia Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach została zakwalifikowana do wyjątkowego projektu Fulbrighta. Co mają wspólnego rośliny wystawione na promieniowanie kosmiczne, genetyka i wspomnienia z dzieciństwa?

Profesor Anna Chrobok z Katedry Technologii Chemicznej Organicznej i Petrochemii Politechniki Śląskiej jest tegoroczną Laureatką z nagrody ministra nauki za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności wdrożeniowej. Zanim wyjaśnimy co odkryła pani Profesor, posłuchajmy jak to się stało, że zajęła się chemią.

Jak różne kultury mogą nie tylko współistnieć, ale także wzajemnie się przenikać i wzbogacać? Tydzień Trzech Kultur w Mieście Nauki 2024 ma pokazać, że nauka i kultura zawsze idą w parze i działają na rzecz pokoju. Zapraszamy na podróż, którą zaczniemy w Hiszpanii.

Myślenie o Ziemi, jako o płaskiej powierzchni, przypisywane jest najczęściej ludziom starożytności i średniowiecza. Kiedy jednak przyjrzymy się bliżej poglądom naszych przodków, okazuje się, że nie były one takie jednoznaczne, jak mogłoby się wydawać. Dziś o mapach, atlasach i... okrągłej Ziemi.

Czy można zobaczyć jak wygląda złamane serce? Jak roboty mogą pomóc w miłości i czym jest elektroencefalogram pocałunku? Nauka o miłości powiedziała już niejedno, ale dziś porozmawiamy o wykorzystaniu robotów i techniki w tej znanej od starożytności sztuce bycia z drugim osobnikiem (bo niekoniecznie z człowiekiem). Gościem jest profesor Anna Malinowska kurator tygodnia miłości w Mieście Nauki 2024.

Co tak naprawdę liczy się w szkole? I jakie mamy alternatywy? Czy uczymy się przez całe życie? Dlaczego system czerwonych pasków jest zły a my nie wiemy JAK się uczyć? Na co zwracać uwagę przy wyborze szkoły niepublicznej? Szkoła Montessori, Waldorfska, a może autorska? O tym dziś przy okazji promocji nowej książki doktora Mikołaja Marceli z UŚ.

Chociaż dezinformacja dosięga wielu dziedzin życia, to dezinformacja naukowa jest szczególnie niebezpieczna dla całych społeczeństw. Podważanie zaufania do nauki zagraża decyzjom politycznym i indywidualnym opartym o dowody i wiedzę naukową. Ludzie tworzący fałszywe informacje dobrze znają mechanizmy, dzięki którym mogą ominąć filtry naszej uwagi, sceptycyzmu, doświadczenia. Dziś na ten temat Katarzyna Głuch-Juszkiewicz i jej gość : profesor Dariusz Jemielniak, badacz dezinformacji z Akademii Leona Koźmińskiego.

Badacze opracowali w 100% biodegradowalne nawozy, aby Ziemia i obszary wodne wydawały plony, a ludzie mogli cieszyć się nimi wprost z natury. Brzmi jak bajka? Niekoniecznie - czego dowodem jest rozmowa Katarzyny Głuch-Juszkiewicz z profesorem Nikodemem Kuźnikiem z Politechniki Śląskiej, który zajmuje się właśnie poprawą jakości naszej planety.

Polimery, to substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych jednostek zwanych merami. W ciągu ostatnich pięciu minut większość ludzi miała kontakt z co najmniej jednym produktem zawierającym polimery – od butelek z wodą, przez gadżety, po opony. Naukowcy zajmują się współcześnie różnymi formami utylizacji, recyklingu i ekologicznego wykorzystania polimerów. Katarzyna Głuch-Juszkiewicz wybrała się do Gliwic na Politechnikę Śląską, aby znaleźć odpowiedź na pytanie, jak to jest z tymi odpadami, polimerami i surowcami wtórnymi.

Trwa Tydzień Rysunku w ramach 50-ciu tygodni Miasta Nauki. Rysunek jest jedną z najpopularniejszych technik artystycznych, dzięki której przy użyciu określonych narzędzi tworzy się kompozycję wizualną na danej płaszczyźnie. O historii rysunku jako formie przekazu niezbędnej do rozwoju nauki- dziś Katarzyna Głuch-Juszkiewicz i Jej gość.

Katowice w tym roku dzierżą wyjątkowy tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024. Pięćdziesiąt tematycznych tygodni nauki dla społeczeństwa będzie główną osią programu obchodów. O atrakcjach całego naukowego roku w stolicy naszego województwa, i nie tylko, rozmawiają Katarzyna Głuch-Juszkiewicz i jej gość Radosław Aksamit.

W 2015 r. francuski inżynier i wykładowca kursu o klimacie sięgnął po kluczowe dane z raportów IPCC, ale zamienił ich kolejność i polecił swoim studentom odtworzyć łańcuch przyczynowo-skutkowy dla 15 różnych wykresów. Mowa o Cédricu Ringenbachu, autorze Mozaiki klimatycznej. O mozaice z Martą Zwolińską, zajmującą się edukacją ekologiczną i autorką warsztatów w Katowicach, rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.