Klimaatfestival Antwerpen

We leven in tijden van onzekerheid en chaos: de socio-economische gevolgen van de klimaatcrisis zijn niet volledig in te schatten, maar dat ze er zijn en verergeren is zeker. Hoe blijven we in het licht van dit vooruitzicht toch hoopvol? Professor transitiekunde Jan Rotmans reikt ons handvatten aan om de klimaatstress te verzachten. Naar aanleiding van zijn boek Omarm de Chaos gaan we in gesprek over de mogelijkheden die chaos en onzekerheid geven om actie te ondernemen.

Hoe wordt klimaatverandering in kinderliteratuur weergegeven? Frauke Pauwels onderzoekt de rol en beeldvorming van wetenschap en wetenschappers in kinderliteratuur. In deze aflevering gaat ze in op de emoties, verhalen en de positie van het kind in kinderliteratuur. Overschatten of onderschatten we kinderen in hun vermogen om de klimaatproblematiek te vatten en te ervaren? Hoe belangrijk is een ‘happy ending’?

Bij circulair bouwen probeert men zo duurzaam mogelijk om te springen met grondstoffen om de ecologische impact van bouwen te verkleinen. Maar is deze manier van bouwen en wonen ook betaalbaar? Hoe ziet de toekomst van wonen eruit? In deze aflevering gaan we met architecten Gwen Verlinden en Margaux Lespagnard in gesprek over hun project ‘Circulair Bouwen, Betaalbaar Wonen’: een hoopvolle testcase die toont dat duurzaam niet duur hoeft te zijn.

De klimaatverandering is niet alleen een wetenschappelijk-technologische crisis, maar ook een sociale crisis. We worden geconfronteerd met stijgende brandstofprijzen, landbouwcrises en natuurrampen. Wie draagt hiervan de gevolgen? Wat gebeurt er wanneer men deze sociale crisis benadert vanuit een rechts-koloniaal gedachtegoed? We praten met Stephanie Collingwoode Williams, expert in klimaatrechtvaardigheid, over de normalisering van rechts in het huidige klimaatbeleid en hoe dat leidt tot een ecoracistisch en ecofascistisch discours.

Hoe houden we in de stad een plekje waar de natuur, en niet de mens, centraal staat? Kunstenaar Eline De Clercq vertelt in deze aflevering over de lesbische tuin ‘Gesamthof’. Ze deelt met ons haar bespiegelingen die voortkomen uit kruisbestuivingen tussen botaniek, queer theory en de schoonheid van een ‘ecotoon’.

De klimaatcrisis wordt vaak benaderd vanuit een exact-wetenschappelijk perspectief, maar klimaatverandering gaat in de eerste plaats over de relatie tussen mens, milieu en klimaat. Zijn exacte wetenschappen wel in staat om deze verhouding te vatten? Welke rol kan de filosofie hierin spelen? Naar aanleiding van zijn boek Van Wereld naar Aarde gaan we in gesprek met filosoof Vincent Blok over filosofie van de aarde.

Hoe zorgen we ervoor dat de klimaattransitie ook een sociale transitie is? We spreken met Federaal minister van Klimaat, Milieu en Duurzame Ontwikkeling Zakia Khattabi over de positieve stappen die op Belgisch en Europees niveau gezet worden en de uitdagingen die vandaag het politieke klimaatbeleid kenmerken. Wat zijn haar verantwoordelijkheden en doelen als klimaatminister of ‘klimaatdiplomaat’? Hoe kan men samenwerken met verschillende doelstellingen? Hoe zorgen we voor sociale rechtvaardigheid in het klimaatvraagstuk?

Welke rollen nemen jongeren op als het gaat over politieke participatie? Lotus Li is jongerenadviseur bij de Vlaamse Jeugdraad. Ze vertelt in deze aflevering over haar ervaringen als klimaatactivist bij de klimaattop COP26 in Glasgow, over de relatie tussen jongeren en overheid, impactvolle klimaatcommunicatie en MAPA (‘Most Affected People and Areas’).

In de podcast van Klimaatfestival Antwerpen ontrafelen filosofen Maïté de Haan en Julia Alegre Mouslim verschillende aspecten van de klimaatproblematiek. Ze nodigen filosofen, kunstenaars, studenten, activisten, onderzoekers, ondernemers en tal van andere gasten uit om hun verhaal, onderzoek of ervaring te delen. Hoe wordt klimaatverandering in kinderliteratuur weergegeven? Welke rollen nemen jongeren op als het gaat over politieke participatie? Wat zijn de verantwoordelijkheden en doelen van een klimaatminister? Hoe ziet de toekomst van wonen eruit? En wat gebeurt er wanneer men de ecologisch-sociale crisis benadert vanuit een rechts-koloniaal en ecofascistisch gedachtegoed?

Met haar artikel “Uit naam van de natuur” breekt auteur en eco-feministe Barbara de Coninck een lans voor de biodiversiteit. Is het te laat of kunnen we dit verlies van biodiversiteit nog terugdringen? Hoe overtuigen we onszelf en anderen van de waarde van bomen, planten en dieren? Barbara De Coninck is eco-feministe en auteur van het boek “De Staartpen van de Vuurvogel. Over vogels, rituelen en rouw”, uitgegeven door Academia Press (2018) in de reeks 'Karakters'.

Met haar artikel “Uit naam van de natuur” breekt auteur en eco-feministe Barbara de Coninck een lans voor de biodiversiteit. Is het te laat of kunnen we dit verlies van biodiversiteit nog terugdringen? Hoe overtuigen we onszelf en anderen van de waarde van bomen, planten en dieren? Barbara De Coninck is eco-feministe en auteur van het boek “De Staartpen van de Vuurvogel. Over vogels, rituelen en rouw”, uitgegeven door Academia Press (2018) in de reeks 'Karakters'.

Kan mindfulness en body positivity ons helpen om anders te consumeren? Volgens Bie Noé gaan schaamte en fast fashion hand in hand. Door op onze onzekerheden in te spelen, zet fast fashion ons aan tot overconsumptie. Bie Noé richtte B.Right op vanuit het geloof dat we als consument het verschil kunnen maken. B.Right deelt kennis en ervaring via online challenges, mode-wandelingen en workshops.

Wat komt er allemaal kijken bij duurzaam ondernemen? Welke doelen stel je jezelf en hoe behaal je ze? In deze aflevering luisteren we naar duurzame ondernemers Jonathan Van Hemelrijck en Bastiaan Lochs. Jonathan Van Hemelrijck en Bastiaan Lochs zijn filmmakers en oprichters van Mercator, een nieuw, Antwerps en duurzaam productiehuis.

Wie kan zich inzetten voor een beter klimaat? Wat als je in armoede leeft? Wie heeft er toegang tot ecologische alternatieven? Tess Van Deynse getuigt in deze aflevering over ecologisch leven in armoede. Ze vertelt over de moeilijkheden die ze ondervindt als kansarme vrouw met autisme. Ondanks deze moeilijkheden probeert ze toch voor ecologische alternatieven te kiezen. Tess Van Deynse is klimaatactiviste.

Faiza Oulahsen neemt ons mee over de grens van de poolcirkel. Ze was één van de activisten die in 2013 protesteerden tegen een boorplatform in het Noordpoolgebied. Wat heeft deze actie opgeleverd? En wat maakt een protest geslaagd? Faiza Oulahsen strijdt als programmadirecteur Klimaat en Energie bij Greenpeace op allerlei manieren tegen klimaatverandering. Faiza trad in 2011 aan bij Greenpeace als een van de jongste campagneleiders van de internationale organisatie ooit. Daarvoor studeerde ze Politicologie en Internationale Betrekkingen.

Wanneer we het over klimaatverandering hebben, lijkt het westerse perspectief het gesprek te domineren: een westers perspectief dat zoekt naar universele kennis. Kennis die we verkrijgen door zaken vanop een afstand te bekijken en ze te isoleren. Zo kijken we vaak ook naar de natuur. De natuur is dan een object dat we zomaar kunnen gebruiken, dat ons materialen verschaft. Kunnen we de/onze relatie met de natuur op een andere manier ervaren? Welke taal hebben we hiervoor nodig? In deze aflevering vertelt Amanda Piña over het dekoloniseren van de natuur. Amanda Piña is een Mexicaanse-Chileense-Oostenrijkse choreograaf, danser en cultureel werker die in Wenen en Mexico-Stad woont. Met haar werk streeft ze naar de dekolonisatie van kunst, met een nadruk op de politieke en sociale kracht van bewegen. *In deze aflevering wordt er Engels gesproken.

Op welke manier kan klimaatverandering tot geweld leiden? Bestaat er zoiets als een klimaatoorlog? Christophe Busch heeft het in deze aflevering over de westerse geschiedenis van geweld, oorlog, kampen en de relatie met het klimaat. Christophe Busch studeerde Holocaust en Genocide Studies en is directeur van het Hannah Arendt Instituut. Het Hannah Arendt Instituut heeft als doel wetenschappelijk onderzoek, bestuurlijke kennis en expertise van praktijkwerkers omtrent diversiteit, stedelijkheid en burgerschap te centraliseren, te integreren en verdere onderzoeksvalorisatie daaromtrent uit te bouwen.

Heb je al eens vliegschaamte gevoeld? Kan schaamte goed zijn? Brengt groene schaamte ons dichter bij een groene toekomst? Martha Claeys vertelt ons meer over de schaamte die we voelen als we niet-ecologische keuzes maken. Martha Claeys schrijft aan de UAntwerpen een filosofisch doctoraat over de emotie ‘trots’. Samen met Lotte Spreeuwenberg host en produceert ze de filosofische podcast Kluwen.

In deze aflevering vertelt Koen ons over burgerparticipatie, burgercollectieven en commons. Als co-oprichter van Commonslab Antwerpen wil hij burgers actief betrekken bij overheidsbeleid en hen leren om zelf hun eigen straat of wijk te beheren. Zo’n beheervorm noemen we ‘commons’: iets dat gedeeld gebruikt wordt door een collectief van mensen en volgens bepaalde afspraken. Hoe gaat dit in zijn werk? Hoe verenigen we de buurt? Dragen ‘commons’ bij aan een gezondere planeet? Koen Wynants is een van de oprichters van Commons Lab Antwerpen, een organisatie die commonsgerichte initiatieven ondersteunt

Volgens het ecofeminisme gaat de onderdrukking van vrouwen hand in hand met de onderdrukking van de natuur. Op welke manieren zijn vrouwen kwetsbaarder voor klimaatverandering? Keesha Orts verheldert de relatie tussen klimaat en seksisme. Keesha Orts is masterstudente Social and Cultural Anthropology aan de KU Leuven en activiste bij Extinction Rebellion.