SłowiansKosci

To odcinek wyjątkowy. I to z wielu powodów! Po pierwsze, usłyszycie w nim głos, który od pewnego czasu zapowiada Słowiańskości - moją gościnią jest bowiem Aleksandra “Olica” Suchowiecka, której śpiew słyszycie w intrze do podcastu. Koniecznie przesłuchajcie najnowszego utworu Olicy pt. “Ptaskowie” dostępnego na Spotify: https://open.spotify.com/track/692cH3tyvNqpzwmLhCSEoC?si=779db5606a9e4994 Po drugie, to jeden z najdłuższych odcinków Słowiańskości, jakie powstały. Po trzecie, usłyszycie w nim nie tylko nasza gadanie o starych pieśniach, ale i same pieśni! Poczujecie więc na własnej skórze magię, o której rozmawiamy z Olą. Wreszcie, to odcinek wyjątkowy, bo dotyka niezwykle ważnego dla mnie tematu. Z odcinka dowiecie się między innymi: czym w ogóle jest biały śpiew i jak zacząć nim śpiewać, jakie stare treści możemy znaleźć w pieśniach ludowych, czy przyśpiewki o kwiatkach i konikach zawsze są o kwiatkach i konikach, jaka jest rola pieśni w budowaniu wspólnoty i wreszcie: czy faktycznie śpiewać każdy może? Odcinek zawiera treści autopromocyjne.

W drugim odcinku z serii #namarginesie robię literackie podsumowanie 2023 roku. To był naprawdę świetny czytelniczo rok - właściwie nie pamiętam, kiedy przeczytałam aż tyle tak dobrych książek! Bardzo trudno było mi wybrać tylko trzy najlepsze, ale udało mi się stworzyć takie podium. Najważniejszą książką roku jest zdecydowanie “Odrzania”, zaraz za nią plasuje się “Dwie i pół duszy”, a stawkę zamyka “Taniec gór żywych”. Ale wierzcie mi, czwarte i kolejne miejsca deptały tej trójeczce po piętach. O niektórych z tych książek pisałam nieco więcej na stronie. W podkaście opowiadam o następujących książkach: Justyna Hankus, “Dwie i pół duszy” Monika Litwinow, “W gaju” Anna Sokalska, “Tęsknica” Adrianna Filimonowicz, “Taniec gór żywych” Antoni Kroh, “Za tamtą górą” Joanna Kuciel-Frydryszak, “Chłopki. Opowieść o naszych babkach” Piotr Oleksy, “Wyspy odzyskane. Wolin i nieznany archipelag” Karolina Kuszyk, “Poniemieckie” Zbigniew Rokita “Odrzania. Podróż po Ziemiach Odzyskanych” Zbigniew Rokita, “Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” Ziemowit Szczerek, “Wymyślone miasto Lwów” Wit Szostak, “Oberki do końca świata” W 2023 roku przeczytałam jeszcze takie slavicbooki: Grzegorz Gajek, “Piast” Grzegorz Gajek, “Tofa” Antologia “Kwiat paproci” Za egzemplarze recenzenckie dziękuję wydawnictwom: Powergraph, Znak, Zysk i S-ka, Mięta.

Przesilenie zimowe, Boże Narodzenie, Szczodre Gody... To wyjątkowy czas w roku i był takim dla naszych przodków. Które z dzisiejszych zwyczajów sięgają daleko w przeszłość? Co oznaczały kiedyś, a co znaczą dzisiaj? Tego wszystkiego dowiecie się z najnowszego odcinka.

Słowiańskości wracają! Nowa odsłona podcastu z nowym, odświeżonym intro już przed Wami. Tę drugą edycję podcastowego życia zaczynam odcinkiem o niesamowitej słowiańskiej imprezie: Festiwalu Mitologii Słowiańskiej. W odcinku usłyszycie, dlaczego festiwal organizowany przez Muzeum Mitologii Słowiańskiej jest tak świetny - merytorycznie, emocjonalnie i towarzysko. Zdecydowanie będę tam wracać! Jeśli podoba Wam się moja praca i chcecie więcej odcinków, możecie postawić mi wirtualną kawę: https://buycoffee.to/slowianskosci *** Intro wokal/instrumenty: Aleksandra Suchowiecka/Olica https://open.spotify.com/artist/6GG0Q3L883no4j4NfX4c6g montaż i miks: Jakub Wilk *** http://slowianskosci.pl/

Ten odcinek miał się pojawić tydzień temu, ale z powodów techniczno-organizacyjnych wpada z opóźnieniem. No cóż, na kolejne Święto Niepodległości będzie już gotowy! :) W trzydziestym pierwszym odcinku "Słowiańskości" nie dzielę się z Wami żadną konkretną wiedzą, a swoimi refleksami na temat patriotyzmu i tradycji. Te dwa słowa są dla mnie bardzo ważne - do tego stopnia, że stanowią jeden z fundamentów mojej pracy. Czym dla mnie jest tradycja? Czy można ją zmieniać? Czy zawsze musimy wybierać między postawą purystyczną a postępową? Czy patriotyzm musi kojarzyć się z przemocą? W podkaście próbuję odpowiedzieć na te pytania. W odcinku wspominam o książce "Turbopatriotyzm" Marcina Napiórkowskiego i tekście "My, Żydzi polscy" Juliana Tuwima.

Pierwszy odcinek z cyklu Słowiańskości #namarginesie to moje przemyślenia na temat trzech lektur: “Słowiańskiej wiedźmy” Dobromiły Agiles, “Czerwonej Baśni” Wiktorii Korzeniewskiej, “Baśni o wężowym sercu” Radka Raka.

Aborcja to temat stary jak świat, a ostatnio szczególnie gorący w Polsce. Aborcję odmieniały przez przypadki właściwie wszystkie media. A jak było z nią wcześniej na terenach Słowiańszczyzny? Dwudziesty dziewiąty odcinek Słowiańskości to próba (tak, to dobre słowo) opisu tego zjawiska w przeszłości. Zaczynam od wczesnego średniowiecza, o którym w zasadzie nic nie wiadomo (przynajmniej w tym kontekście), a dłużej zatrzymuję się na polskiej wsi XVII, XVIII i XIX wieku oraz na obrazie aborcji (i dzieciobójstwa) w kulturze ludowej. A potem, w telegraficznym skrócie, opowiadam trochę o aborcji w XX wieku. Nie tylko w Polsce. Czy w zakazie aborcji naprawdę zawsze chodzi o „ochronę życia”...? Historia odpowiada na to pytanie i nie pozostawia tu najmniejszych wątpliwości. Przy okazji tłumaczę się z zarzutów o upolitycznienie podcastu: moim zdaniem wszystko jest polityczne. Prywatne jest polityczne - to hasło jest mi szczególnie bliskie, a temat aborcji jest jego najwyraźniejszym potwierdzeniem. Przygotowując odcinek, korzystałam z następujących materiałów: Tomasz Wiślicz, Upodobanie. Małżeństwa i związki nieformalne na wsi polskiej XVII–XVIII wieku, Wrocław 2012. Małgorzata Kołacz-Chmiel, W konflikcie z prawem i obyczajem. Przestępczość kobiet chłopskich w świetle późnośredniowiecznych i wczesnonowożytnych źródeł sądowych z obszaru Małopolski, [w] „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2019, T. 11 (15). Klaudia Rogowska, Bom nagle to uczyniła… Obraz zbrodni dzieciobójstwa w XVIII stuleciu na podstawie wybranych ksiąg kryminalnych. Hanna Kurowska, Akuszerka na ziemiach polskich w świetle przepisów oraz literatury medycznej z końca XVII i pierwszej połowy XIX wieku. Anna Miłoszewska-Kiełbiewska, Obraz kobiety XX i XXI wieku w wybranych polskich czasopismach i poradnikach dobrego wychowania, Warszawa 2015. Michał Janik, Zabijanie noworodków płci żeńskiej na pogańskim Pomorzu na tle podobnych zjawisk w historii, Warszawa 2020. Słownik polskiej Bajki ludowej pod red. Violetty Wróblewskiej

Kolejny odcinek Słowiańskości to rozmowa z pisarzem Ziemowitem Szczerkiem, znanym z takich książek jak „Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian” czy „Tatuaż z tryzubem” albo „Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową”. W odcinku rozmawiamy o... słowiańskim przykucu. A także o popkulturze, geopolityce i autostereotypach oraz o tym, jak bardzo różnorodna jest słowiańszczyzna. Jeśli podobają Ci się moje podcasty, możesz kupić mi symboliczną kawę: https://ko-fi.com/slowianskosci

Ostatnio na rynku pojawiła się książka Katarzyny Stasińskiej pt. "Tęcza średniowiecza". W najnowszym odcinku rozmawiam z jej autorką i wypytuję o to, jakie kolory były najpopularniejsze wśród naszych przodków. Nie mogłam też przepuścić okazji i dowiedziałam się, czy mogli nosić fiolety :) Książkę można kupić tutaj: https://slowianskisklep.com.pl/sklep/farbowane-tekstylia-we-wczesnosredniowiecznej-polsce-katarzyna-stasinska/

Archeologia doświadczalna to taka dziedzina nauki, która pozwala nam lepiej zrobić realia, w jakich żyli nasi przodkowie. Z Katarzyną Stasińską - archeolożką, rekonstruktorką i autorką książki o farbowaniu tkanin we wczesnym średniowieczu - rozmawiam o tym, jak mogło wyglądać życie Słowian w średniowieczu. I na jakiej podstawie w ogóle możemy to wiedzieć. Książkę "Farbowane tekstylia we wczesnośredniowiecznej Polsce" można nabyć tutaj: https://slowianskisklep.com.pl/sklep/farbowane-tekstylia-we-wczesnosredniowiecznej-polsce-katarzyna-stasinska/ Inną znaną pozycją, która opiera się na archeologii doświadczalnej, jest "Kuchnia Słowian" Hanny i Pawła Lisów.

Dzisiaj temat, który doprowadza mnie do szewskiej pasji – postanowiłam więc uporać się z nim raz na zawsze. Opowiadam zatem, czy to prawda, że o Słowianach nie uczy się w szkole. Korzystałam z portalu Epodręczniki: https://epodreczniki.pl/ oraz ze portalu Dla Nauczyciela wydawnictwa Nowa Era: https://www.dlanauczyciela.pl/ Nową listę lektur możecie znaleźć na przykład tutaj: https://edukacja.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/459243,lista-lektur-w-szkole-podstawowej-aktualna.html Polecam też bardzo artykuł na blogu Słowiańska Moc: https://slowianskamoc.blogspot.com/2020/04/slowianie-dlaczego-nie-ucza-tego-w-szkolach.html? A jeśli chcecie mnie wynająć na przeprowadzenie w Waszej szkole warsztatów, to po prostu napiszcie: natalia@slowianskosci.pl

W kolejnym odcinku „Słowiańskości” rozmawiam z Damianem Nowakiem, twórcą krótkometrażowego filmu „Radogost” osadzonego w słowiańskim klimacie. Jeszcze przez jeden dzień można wesprzeć powstanie tego filmu w portalu PolakPotrafi – rzućcie gorsza Damianowi, pomóżcie stworzyć słowiański film i zobaczcie, jakie fajne nagrody dla Was przygotował. Link do zbiórki: https://polakpotrafi.pl/projekt/radogost-short-film

Noc Kupały od lat rozpala wyobraźnię współczesnych. Czy faktycznie organizowano wtedy orgie, a poszukiwania kwiatu paproci były tylko pretekstem do oddalenia się od grupy w wiadomym celu? Co wspólnego z pogańskim zwyczajem ma... palenie opon? Jak próbowano schrystianizować Sobótkę? Co można było wywróżyć z płynącego wianka? Dlaczego dopiero po najkrótszej nocy w roku można było kąpać się z jeziorach i rzekach? Jak Noc Kupały obchodzą dzisiaj niektóre rodzimowiercze gromady? O tym wszystkim usłyszycie w najnowszym odcinku Słowiańskości! Informacje o Nocy Kupały znajdziecie tutaj: A.Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa 1986 J. Krzyżanowski, Słownik folkloru polskiego, Warszawa 1965 K.W. Wójcicki, Klechdy. Starożytne podania i powieści ludowe, Warszawa 1981 Słowiańska moc, O paleniu opon na Świętego Juna..., https://slowianskamoc.blogspot.com/2018/02/o-paleniu-opon-na-swietego-juna-i-o.html PS Noc świętojańska wypadała oczywiście w nocy z 23 na 24 czerwca, nie była to noc czterodniowa, jak przypadkiem powiedziałam w odcinku :)

Najnowszy odcinek Słowiańskości to podróż w czasie i przestrzeni – bo opowiadam w nim o językach słowiańskich i zmianach, które w nich zachodziły na przestrzeni dziejów. Z nagrania dowiecie się, że Słowianie mówili kiedyś jednym wspólnym językiem, który potrafimy dzisiaj zrekonstruować, choć nie zachowały się żadne źródła pisane. Jak to możliwe? O tym też Wam opowiem. Przy okazji zdradzę Wam, z jak niesamowitymi i prastarymi rzeczami spotykamy się na co dzień – i często nie mamy o tym pojęcia. A oprócz tego poznacie język „ponashemu” i dowiecie się, że kiedyś można było usłyszeć... ortografię. Polecana literatura: I. Bajerowa, Zarys historii języka polskiego 1939-2000, Warszawa 2003 S. Dubisz, Język – Historia – Kultura, Warszawa 2002 Z. Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Warszawa 1999 B. Walczak, Zarys dziejów języka polskiego, Wrocław 1999 S. Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 2003 K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 2001 T. Lehr-Spławiński, W. Kuraszkiewicz, F. Sławski, Przegląd i charakterystyka języków słowiańskich, Warszawa 1954 H. Dalewska-Greń, Języki słowiańskie, Warszawa 2002T. Friedlówna, Cz. Łapicz, Język staro-cerkiewno-słowiański, Toruń 2008

W najnowszym odcinku Słowiańskości rozmawiam z Martą Krajewską, autorką cyklu powieści o Wilczej Dolinie. Jednak nie trzymamy się tylko tematu książek! W podkaście usłyszycie o tym, czego Marta Krajewska nauczyła się o Słowianach w szkole (i jak nie ma na imię jedno z ważniejszych słowiańskich bóstw!), wypytują ją też o tkanie krajek i – oczywiście! – o dalsze plany pisarskie. I zdradzę już teraz, że na jedną z tych książek czekam szczególnie... Marta Krajewska wydała do tej pory dwie powieści z cyklu Wilczej Doliny: „Idź i czekaj mrozów”, Bydgoszcz 2016 „Zaszyj oczy wilkom”, Bydgoszcz 2017 Oprócz tego przygotowuje także książki dla dzieci osadzone w słowiańskim świecie Wilczej Doliny: „Nic między tam i tu”, Bydgoszcz 2017 „Świt między dobrym a złym”, Bydgoszcz 2018 Jest także autorką słuchowiska dla młodzieży wypuszczonego przez Storytel pt. „Czartojarsk”.

Gościem najnowszego odcinka Słowiańskości jest Wojciech Wons - autor podręcznika RPG "Słowianie", czyli systemu gry fabularnej osadzonej w słowiańskim świecie. W odcinku wyjaśniamy, czym są tego typu gry. Dowiecie się, skąd w ogóle pomysł na stworzenie swojego własnego systemu i to jeszcze inspirowanego słowiańskimi wierzeniami. Czy są we Wrocławiu chętni na sesję? ;) Podręcznik, dodatki i dodatkowe gadżety możecie kupić tutaj:https://sklep.hengal.pl/26-sklep-hengal

Gościnią najnowszego odcinak jest Katarzyna Berenika Miszczuk - autorka, której nie można odmówić wpływ na wzrost popularności słowiańskiej fantastyki! Cykl "Kwiat paproci", który śmiało możemy nazwać bestsellerem, zainspirował wiele osób do poszukiwania swoich słowiańskich korzeni. A jak było z jego autorką? Kiedy odkryła słowiańskości? Co ją zaskoczyło przy pisaniu "Szeptuchy" i dalszych jej części? Jakie słowiańskie książki poleca Katarzyna Berenika Miszczuk? No i najważniejsze - jakie ma plany pisarskie? O tym wszystkim usłyszycie w Słowiańskościach!

To chyba najbardziej osobisty odcinek w historii Słowiańskości! Dzisiaj dzielę się swoją historią - jak to się stało, że w ogóle zainteresowałam się słowiańszczyzną? Jaką rolę odegrała w tym białoruska scena muzyczna? Jak wymyśliłam Słowiańskości i co ma z tym wspólnego zespół Voo Voo? Odpowiadam też na inne pytania, które zadaliście mi ostatnio za pośrednictwem Instagrama i Facebooka. A jakie są Wasze historie? :)

Prezentuję dzisiaj Kazimierza Wójcickiego, jednego z pierwszych badaczy folkloru w Polsce. Ale! Odcinek zawiera małą niespodziankę – przesłuchajcie do końca i dajcie znać, co o niej myślicie i czy chcecie takich więcej. O Wójcickim możecie poczytać więcej tutaj: https://bajka.umk.pl/slownik/lista-hasel/haslo/?id=21 Podaję tez opis bibliograficzny książki, o której opowiadam: K.W. Wójcicki, Klechdy. Starożytne podania i powieści ludowe, Warszawa 1981

Dzisiejszy odcinek jest o tym, co Tygryski lubią najbardziej: o grach planszowych ze słowiańskimi motywami! Temat idealny na czas odosobnienia. Opowiadam Wam o czterech fajnych inicjatywach, a są nimi Stwory z Obowy, Stworze, Żercy i Slavika. Stwory z Obory dostałam od wydawnictwa Muduko, a pozostałe gry nabyłam już jakiś czas temu. Jeśli też chcecie je mieć, to Stwory z Obory znajdziecie tutaj: https://muduko.com/index.php?p=sklep&pid=115&lang=pl, a Stworze tutaj: https://underworldkingdom.com/produkt/stworze-gra-planszowa-2019/ Fot. Clint Bustrillos/Unsplash