Kort fortalt

Alle menneske har rett til å sjølv bestemma om ein vil vera seksuelt aktiv, og kven ein vil ha seksuelle opplevingar saman med. Det er viktig at du kjenner dine eigne grenser, og at du berre gjev samtykke til sex når du sjølv har lyst til det.

Det er godt å ha sex, men den første gongen kan det vera både spanande og skremmande. Jenter kan lura på om det vil gjera vondt, og gutar kan vera spente på kor lenge ereksjonen vil vara. Det aller viktigaste er likevel at sex skal vera godt og frivillig, og at det skjer i trygge rammer saman med nokon du stoler på.

Mange bruker porno når dei onanerer eller har sex, eller som inspirasjon til eige sexliv. Porno er bilete, tekstar eller filmar med eit seksuelt innhald, og målet er at du som ser eller les dette skal bli kåt. Vanlegvis viser porno sex mellom vaksne menneske, ofte med fokus på kjønnsorgana, men det finst òg ulovleg porno.

Onani handlar om å stimulera sine eigne kjønnsorgan, og blir ofte kalla masturbering, runking eller fingring. Når du onanerer, blir du kjent med kva som er deilig for deg, kor det er godt å ta på deg sjølv og kva måte som fungerer best. Dette er ein flott måte å bli kjent med kroppen og underlivet sitt på – både korleis ein ser ut, og korleis ein fungerer.

Ungdata-undersøkinga viser at 7 av 10 ungdommar opplever press om å sjå bra ut eller å ha ein fin kropp, og mange unge opplever at kroppspresset blir ei utfordring i kvardagen. Særleg i ungdomsåra, når kroppen er i stadig forandring og ein prøver å «finna seg sjølv», kan det vera vanskeleg å akseptera sin eigen kropp. Og det blir ikkje betre når media og populærkulturen framstiller éin bestemt kroppstype som «idealkroppen».

Frå gammalt av har kvinnene brukt brystene sine til éi oppgåve: Å gje morsmjølk med livsviktige næringsstoff til spedbarnet sitt. I nyare tid, og særleg i vestlege kulturar, har brystene – eller puppene – blitt stadig meir seksualisert.

Eit av dei sikre teikna på at ei jente har kome i puberteten, er at ho begynner å menstruera. Kvar månad vil det koma blod ut av skjeden, så lenge ho er i stand til å laga barn. Og det er dette som blir kalla mensen.

Vulva er det vitskaplege namnet på dei ytre kjønnsorgana til jenter og kvinner. Dei delene som ein ofte kan sjå, er dei indre og ytre kjønnsleppene, klitoris og skjeden. Alle vulvaer er ulike, og det er stor variasjon i korleis jentetissen ser ut.

Penis er det vitskaplege namnet på det ytre kjønnsorganet til guttar og menn. Dei delene som ein ser på utsida av kroppen, er penis og skrotum (pungen). Alle penisar er ulike, og det er stor variasjon i korleis guttetissen ser ut.

Du merkar det sannsynlegvis ikkje når kjønnshormona dine blir sendt rundt i kroppen, men du vil garantert merka at du får tjukkare og synlegare hår på leggar, armar, armhuler og kjønnsorgan, og beina veks slik at du oftare må kjøpa nye sko og klede. Du svettar meir, og byrjar å merka humørsvingingar, og etter kvart blir stemmen mørkare. Gratulerer, du har kome i puberteten!

Kva rettar har folk, og kor kjem desse rettane frå? Kven skal bestemma over andre, og kven gjev dei retten til det? Korleis må eit samfunn styrast, for å sikra innbyggjarane sine behov? Desse tankane sette i gong dei store samfunnsendringane som me i dag kallar for den franske revolusjonen.

Verda har truleg aldri vore nærare atomkrig enn under Cubakrisa hausten 1962.

For å hindra utflytting frå Aust-Tyskland til Vest-Tyskland, starta Aust-Tyskland bygginga av Berlinmuren hausten 1961. I nesten tre tiår stod muren som eit mektig symbol på den store forskjellen mellom kapitalismen i vest og kommunismen i aust.

Korleis kunne Adolf Hitler, ein tyrann som stod bak det største folkemordet i historia, koma til makta i eit demokratisk land?

Globalisering handlar om at verda "blir mindre", og at land, bedrifter, organisasjonar og individ blir stadig meir avhengige av kvarandre.

Det norske demokratiet sikrar at landet blir styrt av folket, gjennom val av representantar til kommunestyret, fylkestinget og Stortinget. I tillegg er makta delt mellom ei lovgjevande, ei utøvande og ei dømmande statsmakt; slik at ingen får for mykje makt.