De Groene Zorg Podcast

‘Ze zijn met meer dan tweehonderdduizend – de grootste beroepsgroep in de zorg. Elke dag gaan er miljoenen spullen door hun handen…’ Deze aflevering gaat over de enorme groene slagkracht van verpleegkundigen! Of je nu zelf verpleegkundige bent of met verpleegkundigen samenwerkt: met deze aflevering krijg je zin om de handen ineen te slaan om te verduurzamen! Evelyn Brakema en Judith de Bree (de Groene Zorg Alliantie) spreken Yolanda Stil. Als bestuurder van De Duurzame Verpleegkundige kent Yolanda de groene uitdagingen van verpleegkundigen binnen en buiten het ziekenhuis, van care tot cure. Bevlogen neemt ze ons mee in het afgelopen (eerste) jaar van De Duurzame Verpleegkundige. Ze deelt slimme ideeën en beschrijft daarbij valkuilen en praktische tips. Zo bespaarden verpleegkundigen in het St. Antonius 18.000 euro materiaalkosten en 260 verpleegkundige uren met één simpel duurzaamheidsinitiatief. Ook steekt Yolanda een hart onder de riem van zorgprofessionals die denken dat ze te klein zijn om iets te veranderen! De Groene Tip is van Natasja Balm, wijkverpleegkundige in Zoetermeer. Haar tip scheelt niet alleen CO2, maar ook kostbare tijd van verpleegkundigen. Shownotes: www.groenezorgalliantie.nlwww.medischcontact.nlwww.deduurzameverpleegkundige.nlwww.tvznext.nlwww.tvvtotaal.nl

Klimaatrechtvaardigheid: wat is het eigenlijk? Hoe verhoudt het zich tot gezondheid en zorg? Wat is eigenlijk rechtvaardig? Vooral wanneer we het hebben over de oorzaken van klimaatvervuiling. Moeten vervuilers betalen? Op dit moment lijkt het er eerder op dat de vervuiler de regels bepaalt. En dat is precies wat we moeten veranderen! Dus: hoe komen we van ‘de vervuiler bepaalt’ naar ‘de vervuiler betaalt’? Huisarts i.o. Evelyn Brakema en duurzaamheidsexpert Judith de Bree spreken Joyce Browne, associate professor in global health & epidemiology. We duiken dieper in klimaatrechtvaardigheid en onze gezondheid(szorg). ‘Als we erkennen dat de oorzaken van klimaatverandering oneerlijk verdeeld zijn, evenals de gevolgen die verschillende mensen en gemeenschappen ondervinden en hun vermogen om zich hiertegen te beschermen of aan te passen, dan moeten we ons constant afvragen: is dit wel eerlijk?’ Joyce introduceert vier essentiële pijlers voor het beoordelen van klimaatrechtvaardigheid: In het tweede deel van de podcast vertelt Joyce over de handige checklist die iedere zorgprofessional, beleidsmaker en bestuurder naast beslissingen kan leggen: Generatietoets, Rechtvaardig, Overtuigend, Ecologisch, Noodzakelijk.Oftewel: GROEN. De groene tip komt deze aflevering van Juliette Mattijsen, arts en lid van het bestuur van de Groene Zorg Alliantie. Als we het over klimaatrechtvaardigheid hebben, dan kun je bijna niet om haar heen. Haar boodschap: Geef een stem aan de groepen die het hardst geraakt worden. ‘Niets over ons, zonder ons.’ Luister mee en laat ons weten wat je denkt! Shownotes: www.groenezorgalliantie.nlMedisch Contact/www.planetaryhealthhub.nl/GROEN GROEN

In aflevering 2 van de Groene Zorg Podcast spreken Evelyn Brakema en Judith de Bree met Frank Willem Jansen, onder meer gepensioneerd gynaecoloog en voorzitter van de Groene OK en Medical Data. Utopie of dystopie? Frank Willem spreekt over de toepassing van technologie in de zorg. Zowel over de risico’s als de kansen. Daarbij vraagt hij zich af: is meer techniek ook wel duurzamer? ‘Mijn adagium is altijd: meten is weten!’ De groene tip van deze aflevering is van Egid van Bree, onderzoeker aan het LUMC naar duurzame zorg en bestuurslid van de Groene Zorg Alliantie. ‘Zet bijlages op een drive, en stuur een link, dat scheelt 'opslagdata' en daarmee uitstoot van CO2!’ Shownotes: www.groenezorgalliantie.nlMedisch Contacthttps://richtlijnendatabase.nl/uploaded/docs/Duurzaamheid_-_Deel_A_-_Methodologische_handreiking_DEF.pdf?u=1bTnRshttps://ontgroei.degrowth.net/about-degrowth/https://www.bsl.nl/shop/groene-zorg-groene-planeet-9789036830201

‘De beste tip? Dat is tóch door blijven gaan, puur om dat bewustwordingseffect te creëren!’ Gerard van der Steenhoven, voormalig hoofddirecteur van het KNMI en voormalig decaan bij de faculteit technische natuurwetenschappen van de Universiteit Twente, neemt je mee in de recente KNMI-klimaatscenario’s - de internationale IPCC-scenario's over ‘de Noordpool' vertaald naar de Nederlandse situatie en de gevolgen voor onze Gezondheid(szorg). ‘De gezondheidszorg staat voor een enorme uitdaging om vier grote dingen die samenkomen – te duur, te weinig handen, te veel CO2-uitstoot en meer patiënten – in één keer te proberen op te lossen. Dit kunnen we alleen door samen te werken aan een systeemverandering. Daarbij zeg ik altijd: elk CO2-molecuul is er één te veel, elke positieve verandering telt!’, aldus Gerard. De duurzame tip van Laurens Severijn Hondema, arts maatschappij + gezondheid en lid van het Green Team van de GGD Amsterdam: ‘Doe mee aan de jaarlijkse ‘Wip-de-tegel-actie’ om je omgeving en woning bestendiger te maken tegen de extremere weersomstandigheden.’ Shownotes: knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/knmi23klimaatscenario-shistoriek.net/club-van-rome-grenzen-aan-de-groei-1972/80577/nature.com/articles/s41558-019-0633-3groenezorgalliantie.nl

Een special is de start van seizoen 2! We bespreken de highlights van ons boek: Groene planeet, groene zorg. Juliet: “Een maatschappelijke verandering is nooit alleen vanuit de politiek gestart, het is juist door de actieve burgers die de huidige stand niet meer accepteren” In deze aflevering nemen we je in vogelvlucht mee door het boek. Ook hoor je de ervaringen van de redactie tijdens het ontwikkelen. Een toevoeging aan het verhaal! De podcast is in de studio bij BSL opgenomen met als host Laura van Elst, journalist bij Zorgvisie en Skipper. Laura is in gesprek met de redactie van ons boek: psychiater Jurjen Luykx, intensivist Diederik Gommers en uit onze eigen stuurgroep geneeskundestudent Juliette Matthijssen en Evelyn Brakema huisarts in opleiding.De redactie vertegenwoordigt ook de ruim 30 experts die mede auteur zijn van dit boek. Het verduurzamen van de zorg lijkt een overweldigend en complex thema. Toch kan elke zorgprofessional, bestuurder, onderzoeker en beleidsmaker het verschil maken en een beweging starten. De podcast is de Groene Zorg Alliantie en de redactie samen met uitgeverij BSL. Shownotes: BSL-webshopwww.groenezorgalliantie.nlZorg en KlimaatGreen Deal Duurzame Zorg 3.0

Nelson Mandela zei het treffend: 'Education is the most powerful weapon to change the world.' Beroemde woorden en vandaag de dag relevanter dan ooit. In deze achtste aflevering van de Groene Zorg Podcast bespreken Evelyn Brakema en Judith de Bree planetary health in het zorgonderwijs. Aan tafel zitten onderzoeker en docent bij het VUmc Hans Ossebaard en Jopke Janmaat, arts en versneller van integratie van planetary health in het onderwijs bij het UMC Utrecht. Tevens mede-oprichter van de Co2-assistent. Beiden zetten zich vanuit eigen expertise in voor het vergroenen van het onderwijs. Dat het onderwerp belangrijk is blijkt ook uit het feit dat onderwijs als thema opgenomen is in de landelijke Green Deal Duurzame Zorg met concrete doelen. Deze podcast werpt licht op de drie belangrijkste elementen van planetary health onderwijs, de grootste uitdagingen, wat er al gebeurt in de praktijk en tips voor verdieping, De aflevering besluit met een groene tip van verandermanager duurzaamheid Sil Kloppenburg van de Hogeschool van Amsterdam. Shownotes Groene Zorg AlliantieGREENER en handige rapportenCO2-assistentScientists rebellionDuurzaamheid & Planetary Health in de HuisartsopleidingGreen Deal Samen werken aan duurzame zorg 3.0Handvatten Planetary Health in het medisch onderwijsPlanetary Health thema editie NtvG, nummer 23/24 Jaargang 167

'Zorg voor een logische integratie met de dagelijkse activiteiten. En zorg voor positiviteit, energie en creativiteit in het programma. Het bruist en borrelt overal als het gaat om duurzaamheid.' In deze aflevering spreken Evelyn en Judith met Susanne Bentvelsen, lid van de Raad van Bestuur van gehandicaptenzorginstelling Aveleijn. Susanne is een bevlogen bestuurder met een duurzame visie - ze zet zich al jaren in voor het vergroenen van de gehandicaptenzorg en heeft daarbij behendig allerlei uitdagingen overwonnen. Ze deelt haar tips en ervaringen: “Meteen beginnen. Niet wachten tot je de programma’s kan doorrekenen tot op de twee cijfers achter de komma. Want dat is jammer. We hebben direct actie nodig en dat kan ook heel goed.” Susanne deelt de speerpunten uit de aanpak van Aveleijn zijn en benadrukt de impact van gedragsverandering in de langdurige zorg. “Sommige cliënten wonen al meer dan 50 jaar bij ons.” Van duurzaam gedrag pluk je een leven lang vruchten. Susanne neemt ons mee in de uitdagingen en oplossingen die een bestuurder in de langdurige zorg tegenkomt. De groene tip van deze aflevering komt van Stacey Witjes en Willemijn Hensbroek, mede-oprichters van de Groene Arts VG. Shownotes: De Groene Zorg AlliantieDuurzaamheidsprogramma AardewerkBeschikbare subsidiesGreen Deal Duurzame Zorg 3.0RIVM praktijkvoorbeelden voeding, natuur, architectuurMilieubarometerMilieuthermometer Zorg

75% van de Nederlanders maakt zich zorgen over klimaatverandering. Toch kan het lastig zijn het er met collega’s over te hebben. Hoe doe je dat op goede manier? In deze aflevering van de Groene Zorg Podcast spreken Evelyn Brakema en Judith de Bree met Anne Roosendaal, arts ouderengeneeskunde en oprichter van De Klimaatdokter. Anne staat geregeld voor grote groepen mensen om hen te inspireren klimaatactie te ondernemen. En dat kan soms best lastig zijn! We kennen allemaal wel die collega die zegt dat het allemaal geen zin heeft. Hoe ga je daarmee om? Anne vertelt in deze aflevering wat de succesfactoren zijn van de vruchtbare gesprekken die zij voert. Met die methode heeft ze al veel neuzen dezelfde kant op gezet! We sluiten de podcast af met een concrete tip van Jeanine Pothuizen, voorzitter van Stichting Klimaatgesprekken. Een aflevering voor iedereen die op zoek is naar hands-on tips voor een vruchtbaar klimaatgesprek! Shownotes: www.groenezorgalliantie.nlwww.deklimaatdokter.nlDe Klimaat Dokterhttps://www.youtube.com/watch?v=2Ss78LfY3nE&ab_channel=JoePetersen-C12Tarrant%2CLLC https://www.podcastluisteren.nl/ep/Marketingpraat-183-Zarayda-Groenhart-gebruikt-crimescene-storytelling-om-klanten-aan-te-trekkenwww.klimaatgesprekken.nl

“Mensen hebben al ziekte en dan gaan we met preventie aan de slag... dat is gewoon heel weerbarstig. We moeten veel eerder in het traject ingrijpen, we moeten naar universele preventie met een integrale aanpak”. In deze aflevering spreken Evelyn en Judith met Hugo Touw, intensivist bij het RadboudUMC. Hugo is expert op het gebied van gezonde leefstijl en we gaan met hem de diepte in op het aspect van gezonde voeding. Hugo legt uit hoe de win-win van een gezondere leefstijl voor mens en milieu werkt en wat jij daar als zorgprofessional in kan betekenen. Ook als jij je nog niet helemaal comfortabel voelt als zorgprofessional om leefstijladvies te geven zijn er veel hulpmiddelen en handvatten waarmee ook jij een steentje bij kunt dragen! De duurzame tip van deze aflevering komt van Patrick Deckers, mede-oprichter van het snelgroeiende platform Caring Doctors en voorvechter van gezonde, duurzame voeding in de zorg.

Wat is de directe impact van de OK op de atmosfeer? We duiken in de wereld van de anesthesie- en andere broeikasgassen en doen dat vanuit één van de meest schone plekken ter wereld: de operatiekamer. Judith spreekt met Hans Friedericy, anesthesioloog bij het LUMC, promovendus op de milieu-impact van anesthesiegassen en hij zet zich in voor het Landelijk Netwerk de Groene OK. Samen bespreken ze hoe de luchtvervuiling door de OK eruit ziet, maar vooral ook over hoe dat schoner kan, want dat kan gelukkig! De groene tip van deze week komt van Laurens van Houte, afdelingsmanager op de OK van het Medisch Spectrum Twente. Een verfrissende aflevering vol groene inzichten.

Medicijnen zijn van levensbelang, maar drukken tegelijkertijd zwaar op het milieu. Wat kun je doen om de milieu-impact toch zo klein mogelijk te houden zonder de gezondheid in gevaar te brengen? Om die vraag te beantwoorden spreekt Evelyn met Brigit van Soest, directeur van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers en voormalig programmamanager van de Coalitie Duurzame Farmacie. Samen lopen ze de hele medicijnketen langs, van productie in verre landen tot de afvalwaterzuiveringsinstallatie. Wederom een aflevering vol tips en groene inzichten. De groene tip van deze week komt van IC apotheker en groene zorg aanjager Nicole Hunfeld, naast haar werk in het Erasmus MC is ze vice-voorzitter van de KNMP en voorzitter van De Groene IC. Shownotes: Groene Zorg Alliantie Coalitie duurzame farmacie/Verspil geen pil gids Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers Green Deal Duurzame Zorg 3.0

In deze tweede aflevering van de Groene Zorg Podcast spreken Evelyn en Judith met Sanne Jansen, uroloog in het UMCU en medeoprichter van de Groene Uroloog. Zij sprak zich als een van de eerste zorgprofessionals uit voor een duurzamere zorg en heeft flink wat neuzen dezelfde kant opgezet. We richten ons met haar op circulariteit: de zorg gebruikt bijvoorbeeld ontzettend veel wegwerpmateriaal. Denk aan vlijmscherpe steriele schaartjes die na één hechtingknip in een niet bepaald steriele poepluier de verbrandingsoven in gaan. Sanne deelt inzichten, tips en zoveel voorbeelden dat je gelijk aan de slag wilt. Changemaker Award winnaar Talitha Hoppe geeft de duurzame tip van deze week. Ze is oprichter van het Green Team OK in het OLVG en pioniert een eind voor de troepen uit met het herinvoeren van herbruikbare materialen. Shownotes: https://www.groenezorgalliantie.nl/https://www.nvu.nl/verenigingsinformatie/commissies-en-werkgroepen/detail/?nvu_id=10143https://degroeneok.nl/De Jonge Specialisthttps://dejongespecialist.nl/2021/de-jonge-specialist-gaat-groen-groener-groenst/Jacqueline Cramer: https://www.archipunt.nl/het-10r-model-voor-circulariteit-hoe/Gupta Strategists: https://gupta-strategists.nl/studies/de-inhaalrace-naar-duurzame-zorgZorginstituut Nederland: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2022/06/28/kader-passende-zorg https://www.linkedin.com/in/talitha-hoppe-a29055200/

In de eerste aflevering spreken wij, Evelyn Brakema (huisarts in opleiding) en Judith de Bree (adviseur duurzame zorg), met Marije Baan, arts internationale gezondheidszorg en tropengeneeskunde. Marije zag tijdens haar werk bij Artsen zonder Grenzen met eigen ogen wat klimaatverandering met de gezondheid doet. Gelukkig staan steeds meer zorgprofessionals op voor een groenere wereld en groenere zorg. Op alle fronten ontstaan goede ideeën. In de volgende afleveringen brengen we die voor het voetlicht. Lees meer over dit onderwerp: • Climate change is the single largest health threat facing humanity (WHO, 2021) • Klimaatvluchtelingen (Groundswell Part II report, World Bank Group, 2021) • De milieu-impact van de Nederlandse zorgsector (RIVM 2022) • KNMG-gedragscode 14 (KNMG, 2022) • Green Deal Duurzame Zorg 3.0