Voorproevers

Amsterdam is nu een bruisende stad vol branie. Maar begin jaren tachtig lag de stad op apegapen. Het straatbeeld werd getekend door vervallen panden en drugsverslaafden. De werkloosheid liep op. Inwoners vertrokken massaal. Hoe de stad uit het dal kroop, en intussen zelfs het slachtoffer is geworden van dat nieuwe succes, vertelt Marcel van Engelen in zijn boek 'De Stad'. Amsterdamliefhebber Bent Van Looy praat met hem over de mensen die de stad mee gemaakt hebben. Van Zeedijk tot Zuidas.

Al tientallen jaren weten we dat ze bestaan: kernwapens. Maar we durven er niet over na te denken wat er gebeurt als er écht een kernwapen wordt afgevuurd. In het boek 'Kernoorlog' van Annie Jacobsen stuurt Noord-Korea een atoombom af op het hart van de Verenigde Staten. Binnen 24 minuten zal de bom de halve aardbol afleggen en het einde van de wereld inluiden. Bent Van Looy praat over het huiveringwekkende boek met oud-kolonel Roger Housen en voormalig buitenlandjournalist Stefan Blommaert.

Journalist Kara Swisher volgt al sinds de jaren '90 de opkomst van de grote technologiebedrijven in Silicon Valley. Als een van de eersten begreep ze de impact van het internet en de digitalisering. Ze beet zich vast in figuren als Steve Jobs, Bill Gates, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg of Elon Musk. Mannen die de wereld wilden veranderen maar die wereld in sommige gevallen ook stukmaakten. In 'Burn Book' blikt ze terug, soms met bewondering, vaak kritisch. Tim Verheyden las het boek.

Een chimpansee die toneel speelt, olifanten die een feestje geven omdat er een baby geboren is en twee panda’s op een vliegtuig: een greep uit het leven van Zoo-arts Tim Bouts. In zijn 'Dagboek van een dierenarts' smokkelt hij de lezer mee achter de schermen van London Zoo en Pairi Daiza tot zelfs het pandapark van de sjeik van Qatar. Annelies Moons sprak met hem over het dierenartsenbestaan.

Op het FAAR festival in Oostende sprak Joris Hessels met Uwe Porters over haar boek 'De vrouw in de moeder'. De geboorte van een kind is ook de geboorte van een moeder. Die nieuwe rol brengt bij velen een identiteitscrisis teweeg. Ben je als moeder ook nog een vrouw, een partner, een seksueel wezen? Ook vroedvrouw Uwe Porters worstelde met die plotse identiteitscrisis.

Het alfabet lijkt een vanzelfsprekendheid, en we gebruiken het dagelijks. Daardoor staan we er nauwelijks bij stil dat het een van de meest baanbrekende uitvindingen ooit is. Martijn Jaspers en Toon Van Hal van de KULeuven schreven een boek over de geschiedenis van het alfabet: 'Van huisje tot hashtag, van ossenkop tot apenstaart'. Aan Bruno Wyndaele vertellen ze waar onze 26 lettertekens vandaan komen. En waarin ons alfabet verschilt van andere alfabetten en schriftsystemen.

In 1864 deed Georg von Neumayer een grootschalig onderzoek naar oceanen en stromingen. Hij gebruikte daarvoor een bijzonder middel: flessenpost. Hij liet flessen met briefjes te water en verzamelde meer dan 600 reacties op de drijvende berichten, van over de hele wereld. Over dit experiment en de vaak raadselachtige routes die de flessen aflegden schreef Wolfgang Struck het boek 'Flessenpost'. Marien bioloog Jan Mees bespreekt het bij Jacotte Brokken.

Het café is lang beschouwd als oord des verderfs, drinkplaats voor mensen met scheve praatjes. Voor Hans Schnitzler is een kroeg vooral een vrijplaats, een tussenruimte tussen het private en publieke leven, waar je kan ontsnappen aan de boze buitenwereld. Zou het kunnen dat in de microkosmos van het café aanwijzingen te vinden zijn voor een milder samenlevingsklimaat? Om dat te onderzoeken schreef Schnitzler 'Filosofie van de kroeg', hij neemt Bent Van Looy mee op een wijsgerige kroegentocht.

Heb je al eens vragen aan je ouders gesteld? Echte vragen? Dat doen we weinig. Dat deed ook Bart Moeyaert weinig. Hij probeert ze nu alsnog te stellen in zijn boek ‘Een ander leven’. Met als leidraad een citytrip naar Parijs met zijn moeder in 1996 schetst hij een intiem portret van zijn moeder en van zijn zoekende zelf. Aan Annelies Moons vertelt hij of hij ook antwoorden gevonden heeft.

Planten reageren op hun omgeving en ze kunnen met elkaar en met dieren communiceren. Het lijkt er zelfs op dat ze kunnen leren uit ervaringen. Er zijn zelfs planten die bladeren van andere planten kunnen namaken. Wat zegt dat over de intelligentie van planten? Of gaan we te ver in de toewijzing van menselijke eigenschappen aan planten? Wetenschapsjournalist Kim Verhaeghe schreef er een stuk over in EOS. Hij vertelt Joris Hessels hoe planten succesvol zijn zonder bewustzijn of brein.

Als kind dat opgroeide in Molenbeersel, kende Timmie Van Diepen vaag het verhaal van een razzia in het dorp in 1944, waarbij vijf leden van de familie Dirkx werden neergeschoten/meegenomen. Niemand in de familie Dirkx wou daar meer over kwijt. Hooguit werd er gezegd dat het 'een vergissing was geweest'. Tien jaar geleden begon Timmie een onderzoek. Dat resulteerde in een verhelderend boek over oorlog en verzet, over schuld en onschuld, over zwart en wit en héél veel grijs.

Jan Breydel is een van onze beroemdste middeleeuwers. Een standbeeld, een voetbalstadion, romans, én zelfs een hesp eren de Brugse beenhouwer, held van de Guldensporenslag. Maar die heldenstatus blijkt vooral het werk te zijn van zijn ambitieuze nazaten. De latere Breydels hadden er alle belang bij om zijn rol in de opstand van 1302 serieus aan te dikken. Historicus Lisa Demets schreef er het boek 'Breydel' over, ze vertelt aan Ronald Verhaegen hoe die rebranding in zijn werk ging.

Voorproevers was te gast in het Passchendaele Museum in Zonnebeke. Annemie Peeters praatte er met Ronald Verhaegen en Katrin Lohmann over 'Dicht(er) bij de Groote Oorlog', een podcast bij een gelijknamig project van Westtoer. Op 20 picknickbanken in de Westhoek zijn literaire teksten uit WO I aangebracht. In de podcast linkt Ronald Verhaegen deze historische getuigenissen aan gasten van nu. Een van die gasten is Katrin Lohmann, actrice en psychotherapeut, én opgegroeid in Duitsland.

Jelle Brandt Corstius is schrijver en Ruslandkenner, in zijn podcast 'Voordat de bom valt' doet hij verslag van de oorlog in Oekraïne. Maar hij wou meer doen dan alleen praten, hij wou ook actie ondernemen. Dus ging hij spullen brengen, en reisde met de auto, in het gezelschap van collega schrijvers en andere nuchtere Hollanders, naar Kiev. Zijn boek ‘Spullen brengen’ doet verslag van deze reis door de levende geschiedenis van Europa. Bent Van Looy sprak met hem.

De Franse reisschrijver Sylvain Tesson bedwong vier winters na mekaar alle Alpentoppen op ski's. Vier barre tochten in het gezelschap van een berggids, bij ijskoude temperaturen en in een monotoon wit landschap. Het boek met het verslag van zijn expedities heet dan ook 'Wit'. Waarom zoekt iemand dit soort avontuur op? Is het ook een innerlijke reis, een vlucht uit het moderne leven? Joris Hessels vraagt het aan expeditieleider Henk-Jan Geel.

Stel je voor dat je een stad mag bouwen. From scratch. Je mag doen wat je wil, er is plaats, er is budget… Alles kan. Hoe zou die stad er dan uitzien? Fotograaf Nick Hannes trok naar zes landen - Egypte, Korea, Nigeria, Kazachstan, Indonesië en Brazilië - die in een recent verleden een nieuwe hoofdstad hebben gebouwd of daar volop mee bezig zijn. Hij kwam terug met een fotoboek: 'New Capital'. Hij vertelt bij Linde Merckpoel over de kansen maar ook de valkuilen van zo'n geplande stad.

Waar komen taalfouten vandaan, en blijft fout altijd fout? Kunnen fouten in de vergetelheid raken? Komen er ook nieuwe bij? Volgens taalkundige Marten van der Meulen is de taalfout een van de fascinerendste onderdelen van de taal. En door beter te begrijpen waarom we taalfouten maken, kunnen we ze in de toekomst misschien makkelijker vermijden. Bruno Wyndaele probeert van der Meulen foutloos te interviewen over zijn boek 'Het geheime leven van taalfouten'.

De cliché's kloppen ook: er is droogte, er woedt oorlog, er heerst armoede en corruptie in véél Afrikaanse landen. Veel mensen willen er weg. Maar nog veel meer mensen blijven en zitten écht niet bij de pakken. Dat nieuws horen we zelden. Nu kun je er wel over lezen in het boek 'Afrika, een gedroomde toekomst' van Loïc De Cannière. En prachtige, hoopvolle beelden kun je ook zién in de fotogalerie van Eddy Van Gestel in de Kloosterstraat in Antwerpen. 1001 positieve verhalen in één gesprek

De lever is een uniek orgaan. Zo uniek dat wetenschappers er nog niet in geslaagd zijn een kunstmatige lever te creëren. Alcohol is niet de beste vriend van de lever, dat weten we. Maar wat doet de lever allemaal in ons lichaam? En hoe houden we onze lever gezond? Vijf artsen en één verpleegkundige van het UZ Gent schreven er een boek over, toepasselijk getiteld: 'De lever'. Een van die artsen is Anja Geerts, zij vertelt Jacotte Brokken alles over dit levensbelangrijke orgaan.

In zijn boek 'Witte orde' ontwart Sibo Kanobana het vaak onzichtbare kluwen aan waarden en normen, ideeën en gedragingen die we door de geschiedenis heen als superieur zijn gaan zien. Hij analyseert het maatschappelijk debat over beladen termen als ras en witheid en kijkt als sociolinguïst ook naar de oorsprong en betekenis van die begrippen en concepten. Aan Raf Njotea legt hij uit wat hij bedoelt met witte orde.