Nottebohmlezingen

In haar bakboek 'Van wafel tot koek' verrast Ysewijn de lezer met sprekende beelden en heerlijke recepten van de Lage Landen. Van traditionele roggebroden over knapperige krakelingen tot de vertrouwde Sinterklaaslekkernijen, Regula’s creaties nodigen uit om meteen zelf aan de slag te gaan. Regula Ysewijn is culinair auteur en fotograaf. Ze heeft een passie voor historische recepten en hun verhalen. Daarnaast is Regula jurylid van Bake off Vlaanderen, de Vlaamse versie van het Britse programma The Great British Bake Off. Ze vertoeft vaak in Groot-Brittannië, waar ze meewerkt programma’s maakt voor BBC en meewerkt aan het magazine van Borough Market. Nottebohmlezing op zondag 10 december in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

In de middeleeuwen heetten ze ledighe vrouwen, lichtwiven of lichtekooien. Ze werden verbannen of behangen met schandstenen. Ze hadden een verbond met de duivel en waren slachtoffers van heksenjachten. Vandaag noemen we hen sekswerkers en luxe escorts. Ze vertellen tijdens druk bekeken programma’s op tv wat en waarom ze het doen. Prostitutie door de eeuwen heen. Diane De Keyzer neemt je mee langs straten van plezier en huizen van vertier. We maken kennis met straatmadelieven en courtisanes, met bordeelmadames, koppelaarsters en pooiers. En geen prostitutie zonder vraag en dus komt ook de klant in beeld. Vaak is hij heel voornaam en laat zich Sire noemen. We brengen een bezoek aan de rosse buurten in Brussel en Antwerpen, in de negentiende eeuw maar ook vandaag. En we komen te weten wat de grote oorlogen doen met mannen en met vrouwen achter het raam. Quel Bordel is een fascinerende inkijk in het leven van ontelbare vrouwen die al eeuwenlang hun brood verdienden en verdienen met seks. En je verneemt terloops dat het beroep van deze dames nooit het oudste ter wereld is geweest. Diane De Keyzer is een Vlaamse schrijfster van non-fictieverhalen, geeft Nederlandse les en sociale vaardigheden aan anderstaligen in het volwassenenonderwijs en schreef als journaliste af en toe voor de krant De Standaard en een korte periode voor De Morgen. Nottebohmlezing op zondag 5 november 2023 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

De geuzen kennen we allemaal uit de geschiedenislessen en de lokale geschiedenis. Maar wie waren deze mannen en vrouwen? In zijn recentste boek In opstand! vertelt historicus Pieter Serrien het verhaal van deze zestiende-eeuwse opstandelingen aan de hand van toenmalige getuigenissen, prenten en andere bronnen. In een verrassende vertelling met originele muziek, bijzondere lokale anekdotes en rake analyses komt deze vergeten geschiedenis wel erg dichtbij. Serrien neemt de toeschouwer mee naar een tijd van beeldenstormen, Spaanse furie en klimaatverandering, die ook hier in deze streek heel wat teweegbracht. Pieter Serrien (°1985) is historicus en auteur van acht boeken waarin getuigenissen van beide wereldoorlogen centraal staan. Een jaar geleden verscheen met In opstand! zijn eerste boek over een heel andere periode. Op basis van dagboeken, brieven en andere zestiende-eeuwse getuigenissen schreef hij de geschiedenis van de geuzenopstand. Nottebohmlezing op zondag 15 oktober 2023 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Hoogleraar informatica Luc Steels en schrijver Maarten Inghels debatteren over Artificiële Intelligentie in de wereld van de literatuur. Ze doen dat onder leiding van duelmeester Bert Bultinck, hoofdredacteur van Knack. Er zijn nog heel veel vragen over de rol van Artificial Intelligence (AI), ook in de literaire en taalkundige wereld. AI heeft de grenzen verlegd door autonoom teksten te genereren die nauwelijks te onderscheiden zijn van die van menselijke auteurs. Discussies over auteursrecht bijvoorbeeld steken de kop op. ChatGPT en andere taalmodellen brengen wellicht een revolutie teweeg in de manier waarop we literatuur begrijpen en consumeren. Welke impact AI zal hebben op de samenleving, en dus ook op de literatuur, is ongewis. Duidelijk is al wel dat met deze technologie een nieuw en voorlopig uiterst controversieel hoofdstuk is begonnen van het eeuwenoude verhaal van de literatuur. Een gesprek op initiatief van de Vrienden van het Letterenhuis en de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, op zondag 8 oktober 2023.

De tentoonstelling FINIS TERRAE biedt in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience nieuw werk van Jeffe De Brabandere en Gideon Kiefer. Op zondag 4 december gaat curator Eric Rinckhout tijdens een artist talk in gesprek met beide kunstenaars.

Jos Geysels over ‘klimaatrechtvaardigheid’, omdat we om de draagkracht van de aarde te bewaren, een breed maatschappelijk draagvlak nodig hebben. Nottebohmlezing op zondag Zondag 16 oktober 2022 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Marie Becuwe over de cruciale rol die kunstenaarsherbergen speelden in de ontwikkeling van de realistische en impressionistische schilderkunst. Nottebohmlezing op zondag Zondag 23 oktober 2022 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Vijftig jaar nadat de Club van Rome de alarmbel luidde met Grenzen aan de Groei, duiken we met Geert Buelens de geschiedenis in. Nottebohmlezing op zondag Zondag 20 november 2022 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Nic Balthazar legt in deze interactieve lezing uit waarom hij zich al zo veel jaren zorgen maakt, wat het ware gevaar is van de klimaatverandering en waarom de oplossingen toch hoopvol en haalbaar zijn. Nottebohmlezing op zondag Zondag 20 november 2022 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

In het rijke oeuvre van de Antwerpse beeldhouwer Albert Poels (1903-1984) is Reinaert de Vos alomtegenwoordig. Hoe transformeerde de figuur onder invloed van de veranderende politieke en culturele omstandigheden? Aan de hand van de vossen van Poels vertelt Beyen het verhaal van deze belangrijke Vlaamsgezinde beeldhouwer. Nottebohmlezing op zondag 13 mei 2022 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

De vos is weliswaar aaibaar, maar ook raadselachtig en ongrijpbaar. Misschien is de vos wel de nachtzijde van de mens? Of misschien toch niet? Yvan De Maesschalck houdt de vos tegen het licht als personage, symbool of motief in de moderne literatuur. Nottebohmlezing op zondag 10 april 2022 in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Van het Latijnse dierenepos Ysengrimus uit 1150, over de Franse Roman de Renart naar Van den vos Reynaerde in het Middelnederlands. Lisanne Vroomen volgt de kromme paden van Reynaert en kijkt naar de sporen die hij achterlaat. Nottebohmlezing op zondag 27 maart 2022 in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

De vos, eeuwenlang net als de wolf verdelgd door de mens. Dirk Draulans over de comeback van de vos, met dank aan efficiënte beschermingsmaatregelen. Nottebohmlezing op zondag 13 maart 2022 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Meer dan twintig jaar geleden schreef Walter Van den Broeck een bewerking van Van den Vos Reynaerde voor een suite van Jan Van Landeghem. Dit werk voor spreker, dwarsfluit, piccolo, hobo, althobo, klarinet, basklarinet, fagot, contrafagot, 2 hoorns en slagwerk werd uitgevoerd door I Solisti del Vento onder leiding van Francis Pollet. De tekst kwam ook in handen van acteur en auteur Karel Vingerhoets, die er niet meteen mee aan de slag kon. Vandaag kan hij dat wel in het kader van de reeks Nottebohmlezingen over de vos in al zijn facetten. Het is tegelijkertijd de gelegenheid om het prachtige verhaal nog eens te recapituleren. Nottebohmlezing op zondag 20 februari 2022 in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Gedichtendag 2022 in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, met de zussen Hind en Zahra Eljadid.

Koen Broucke gaat in gesprek met auteur Ronald Grossey over het onversaagde verschijnen van ridders in stripverhalen. Over Bob De Moor en zijn ridderromans, de ontmoetingen met Leopold Vermeiren, Marvano, Willy Vandersteen, Karel Biddeloo, reeksen als Johan en Pirrewiet, De Rode Ridder, de Torens van Schemerwoude... en waarom deze albums een publiek blijven begeesteren. Ronald Grossey (°1956) is uitgever bij Vrijdag en auteur. Hij publiceerde onder andere boeken over de pioniersjaren van de televisie en over strips, Studio Vandersteen en Bob De Moor. Hij schreef voor de legendarische striptijdschriften Kuifje en Robbedoes en was hoofdredacteur van het Suske en Wiske Weekblad. Nottebohmlezing op zondag 12 december in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Tijdens de Nottebohmlezingen dit najaar brengen we de middeleeuwse ridderwereld tot bij u. Jeroen Olyslaegers ontrafelt het mysterie Merlijn. Zowel tovenaar als magiër. Raadgever van Arthur, maar ook geharnaste krijgsheer die zijn zinnen verliest na een verloren veldslag. Nottebohmlezing op zondag 21 november in de Erfgoebibliotheek Hendrik Conscience.

De romans over Koning Arthur en zijn ridders van omstreeks 1200 stuiteren van de emoties. Naast eer is vooral liefde de grote drijfveer voor de hoofse personages. Met hen wordt het publiek heen- en weer geslingerd tussen hoop en teleurstelling, angst en opluchting, diepe smart en ultiem geluk. Hoe worden al die emoties mee-voelbaar gepresenteerd? Frank Brandsma is hoofddocent Literatuurwetenschap (Middeleeuwen) aan de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek gaat over Arthurromans rond 1200, met speciale aandacht voor de structuur en de emotionele werking van de verhalen. Nottebohmlezing op zondag 21 oktober 2021 in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

Enkele onvoldragen pogingen niet te na gesproken stak de moderne Vlaamse letterkunde van wal met De Leeuw van Vlaenderen (1838). Hendrik Consciences beroemd en berucht gebleven roman voert de lezer terug naar de riddertijd en lijkt op het eerste oog een ondubbelzinnig huldeblijk aan zwaardkunst, blinkende harnassen en hoofse moed. Na zijn dood kreeg de negentiende-eeuwse schrijver hiervoor de rekening gepresenteerd. Louis Paul Boon bijvoorbeeld vond dat Conscience had weggekeken van sociaal onrecht om de Vlaming te verstrooien met dwaze verhaaltjes over ‘edele ridders en mooie jonkvrouwen’. Boon beschuldigde Conscience ervan ‘de taal der oude ridderverhalen’ ondoordacht te recyclen en zo ‘het machtsmisbruik van leenheren en roofridders’ te bewieroken. Deze en soortgelijke verwijten domineren tegenwoordig onze visie op Conscience en zijn werk. Maar klopt deze kritiek wel? Welke betekenis heeft de ridder in het oeuvre van Conscience? Op welke manier hebben oude ridderverhalen hem beïnvloed? In deze lezing zoeken we het samen uit: we bespreken fragmenten uit onder meer De Leeuw van Vlaenderen, Jacob van Artevelde, De Kerels van Vlaanderen en Koning Oriand, en brengen die fragmenten in verband met de oorspronkelijke middeleeuwse ridderverhalen alsook met het werk van andere door ridders gefascineerde kunstenaars uit de negentiende eeuw zoals Walter Scott en Richard Wagner. Kevin Absillis is als hoofdocent moderne Nederlandstalige letterkunde en literatuurwetenschap verbonden aan de Universiteit Antwerpen. Nottebohmlezing op zondag 3 oktober 2021 in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Optreden van Amina Belôrf in de Nottebohmzaal, ter gelegenheid van Gedichtendag op 28 januari 2021.