Cambodia's daily events

នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីថៃ លោក Anutin Charnvirakul បានថ្លែងកាលពីទី២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក នឹងស្នើឲ្យមានការបោះឆ្នោតប្រជាមតិមួយ ដើម្បីលុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួនពីរស្តីពីការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃនានាកាលពីសប្តាហ៍មុន។ កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងពីរនោះ គឺអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នារវាងកម្ពុជា និងថៃឆ្នាំ២០០០ និងឆ្នាំ២០០១ ឬ MOU ឆ្នាំ២០០០ និងឆ្នាំ២០០១។ អ្នកវិភាគ និងអ្នកតាមដាននយោបាយរបស់កម្ពុជានានាមើលឃើញថា ការប៉ុនប៉ងលុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងដ៏សំខាន់ទាំងពីរខាងលើ គឺជារឿងរបស់ថៃតែម្នាក់ឯង និងថា កម្ពុជានៅតែប្រកាន់ជំហរស្វែងរកដំណោះស្រាយតាមយន្តការទ្វេភាគី និងពហុភាគីដដែល។

ក្រ​សួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា ​បាន​ប្រកាស​ថា​ យោធា​ថៃ​បាន​បើក​ការ​បាញ់​ប្រហារ​មុន​មក​លើ​ទីតាំង​កង​កម្លាំង​កម្ពុជា នៅ​តំបន់​អាន​សេះ​ ក្នុង​ខេត្ត​ព្រះ​វិហារ​ ចំនួន​២​លើក ​នាថ្ងៃ​ទី​២៧ ​ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០២៥​។​ ក្រោយ​ហេតុ​ការណ៍​ផ្ទុះ​អាវុធ​នោះ ​ប្រធាន​ព្រឹទ្ធ​សភា​កម្ពុជា​ លោក ហ៊ុន សែន បាន​អះអាង​ថា​ មាន​ការ​រំលោភ​លើ​បទ​ឈប់​បាញ់​ដោយ​ប្រើ​កាំភ្លើង​ត្បាល់​ និង​កាំភ្លើង​យន្ត​។​ តែ​ទោះ​បី​មាន​ការ​បាញ់​ប្រហារ​យ៉ាង​ដូច​នេះ​ក្តី​ លោក​ហ៊ុន​ សែន ​បាន​ស្នើ​ឲ្យ​កង​ទ័ព​កម្ពុជា​អត់​ធ្មត់​មិន​តបត​។​ ជុំវិញ​ការ​វិវត្ត​ចុង​ក្រោយ​នៅ​តាម​បន្ទាត់​ព្រំដែន​ខ្មែរ-ថៃ​នេះ ​ក្រុម​អ្នក​វិភាគ​ បាន​វាយ​តម្លៃ​ថា ​ការ​បង្ក​ហេតុ​របស់​យោធា​ថៃ​ជា​ថ្មី​ទៀត​នេះ​ គឺ​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ទាញ​ប្រជា​ប្រិយ​ភាព​របស់​មេ​ទ័ព​ភូមិ​ភាគ​២​ថៃ​ដែល​ជិត​ចូល​និវត្តន៍ ​និង​ជា​ការ​គំរាម​កម្ពុជា​កុំ​ឲ្យ​លើក​ពី​បញ្ហា​ថៃឈ្លាន​ពាន​កម្ពុជា ​ប្រាប់​មហា​សន្និបាត​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​៕

សមាជិកសភាអាមេរិកចំនួន៨រូប បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ចំនួន២ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ដល់ថ្ងៃទី២៧ខែកញ្ញា។ តាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ស្ថានទូតអាមេរិកនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រតិភូសភាអាមេរិកនេះ ជាការបង្ហាញពីការបេ្តជ្ញាចិត្តរបស់អាមេរិក ក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជាមួយកម្ពុជា លើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកសន្តិសុខ។ ក្រុមអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិ មើលឃើញថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ក្រុមប្រតិភូសភាអាមេរិកមកកម្ពុជាពេលនេះ មានលក្ខណៈពិសេស ចំពេលដែលកម្ពុជាកំពុងអនុវត្តបទបាញ់ ក្នុងជម្លោះព្រំដែនជាមួយភាគីថៃ។ តើដំណើរទស្សនកិច្ចនៃប្រតិភូសភាអាមេរិកនៅកម្ពុជាក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ មានន័យយ៉ាងដូចម្តេចចំពោះកម្ពុជា?

អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ស្រះកែវ​របស់​ថៃ​បាន​ប្រកាស​ទុក​ពេល​ចំនួន​ ​២​សប្តាហ៍​រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១០ ​ខែ​តុលា​ឲ្យ​អាជ្ញា​ធរ​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​របស់​កម្ពុជា​ផ្លាស់​ប្តូរ​ទី​លំ​នៅ​របស់​ប្រជា​ជន​ខ្មែរ​ក្នុង​ភូមិ​ព្រៃ​ចាន់​ និង​ភូមិ​ជោគ​ជ័យ​។​ បើមិន​ដូ​ច្នោះទេ​ ថៃ​នឹង​អនុវត្ត​ច្បាប់​របស់​ខ្លួន​។​ អ្នក​ជំនាញ​ចាត់​ទុក​ការ​ដាក់​ឱសាន​វាទ​របស់​ភាគី​ថៃ​បែប​នេះ​ថាជា​ការ​រំលោភ​ច្បាប់​អន្តរ​ជាតិ​ទាំង​ស្រុង​។​ តាម​អ្នក​ជំនាញ ​មាន​តែ​ច្បាប់​អន្តរ​ជាតិ​មួយ​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​អាច​ឆ្លើយ​តប​នឹង​ទង្វើ​របស់​ភាគី​ថៃ​។

អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Right Watch) នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវមួយ ស្តីពីកម្ចីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ បង្កហានិភ័យដល់ជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងខេត្តរតនគិរី។ បើតាមរបាយការណ៍របស់ HRW គេបានរកឃើញថា ជនជាតិដើមភាគតិចនៅខេត្តរតនគិរី កំពុងធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិបំណុល និងរងគ្រោះដោយការបង្ខំឱ្យលក់ដីចម្ការសងបំណុលមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចទទួលស្គាល់ផលប៉ះពាល់នេះ ដោយសម្អាងថា ជនជាតិដើមភាគតិចមួយចំនួន ដែលកំពុងជាប់បំណុលមានជីវភាពក្រីក្រ ខ្វះអាហាររូបត្ថម្ភ និងគ្មានដីចម្ការបង្កបង្កើនផល។ សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុវិញបានប្រតិកម្មនឹងរបាយការណ៍ខាងលើថា រាល់ការផ្តល់កម្ចីដល់អតិថិជន គឺគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុបានវាយតម្លៃយ៉ាងហ្មត់ចត់ទៅលើសមត្ថភាពសងរបស់អ្នកខ្ចី និងព្រមានចាត់វិធានការចំពោះទង្វើណាមួយដែលគំរាមកំហែងដល់អ្នកខ្ចី។

នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​អន្តរ​សភា​ AIPA​ លើក​ទី​៤៦​ នា​ថ្ងៃ​ទី​១៨​ ខែ​កញ្ញា ​នៅ​ប្រទេស​ម៉ាឡេ​ស៊ី ​ប្រធាន​សភា​កម្ពុជា ​បាន​ប៉ះ​សំដី​គ្នា​ជាមួយ​តំណាង​សភា​ថៃ ​ខណៈ​កម្ពុជា​រាយការណ៍​ពី​ករណី​ថៃ​បំពាន​អធិប​តេយ្យ​ភាព​កម្ពុជា ​នៅ​ក្រោយ​បទ​ឈប់​បាញ់​។ ​បន្ទាប់​ពី​ហេតុការណ៍ប៉ះ​សំដី​គ្នា​នោះ​ ប្រតិ​ភូស​ភា​ថៃ​បាន​ចេញ​មុខ​ប្រ​ឆាំង​ដាច់​ខាត​មិន​ឲ្យ​ ប្រធាន​សភា​ AIPA​ ដែល​ម៉ាឡេ​ស៊ី​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ ​ចេញ​សេច​ក្ដី​ថ្លែង​ការណ៍​រួម​ លើ​រឿង​ជម្លោះ​ព្រំ​ដែន​កម្ពុជា​ និង​ថៃ ​បាន​ឡើយ​។​ ហេតុ​អ្វី​ថៃ​ប្រឆាំង​កម្ពុជា ​មិន​ឲ្យលើក​ករណី​ជម្លោះ​ព្រំ​ដែន​ដាក់​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​អន្តរ​សភា​AIPA​?

វៀតណាមគ្រោងដាក់បញ្ចូលភាសាខ្មែរទៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាភាសាបរទេសរបស់ខ្លួនដោយអនុវត្តជំហានដំបូងនៅក្នុងសាលារៀនតាមព្រំដែនចាប់ពីឆ្នាំ ២០២៨ តទៅ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតវៀតណាម VN Express កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥។ អ្នកជំនាញសង្គម និងវប្បធម៌ខ្មែរមើលឃើញពីអត្ថប្រយោជន៍មួយចំនួននៃការបញ្ចូលភាសាខ្មែរទៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាវៀតណាម។ តែពួកគេក៏បារម្ភខ្លាចវៀតណាមឆ្លៀតឱកាសនេះដើម្បីបំពេញមហិច្ឆតាឈ្លានពានទឹកដីខ្មែរដូចដែលធ្លាប់មាននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។

ក្រសួងការពារជាតិចិនបានប្រកាសនៅថ្ងៃទី១៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ថា កងទ័ពចិន និងថៃនឹងធ្វើសមយុទ្ធកងទ័ពអាកាសរួមគ្នានៅខែកញ្ញានេះដែលមានឈ្មោះថា «Falcon Strike 2025» នៅប្រទេសថៃ។ បើតាមក្រសួងការពារជាតិចិន សមយុទ្ធរួមគ្នានេះមានគោលដៅពង្រឹងសមត្ថភាពបច្ចេកទេស និងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កងទ័ពដែលចូលរួម ក៏ដូចជាការបង្កើនទំនុកចិត្ត និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាក់ស្តែងរវាងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរ។ អ្នកវិភាគនយោបាយនានារបស់កម្ពុជាមើលឃើញផ្សេងៗគ្នាអំពីគម្រោងសមយុទ្ធទ័ពអាកាសរវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសថៃ។ តើសមយុទ្ធទ័ពអាកាសចិន-ថៃនឹងជះឥទ្ធិពលដល់ជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃដែរ ឬទេ?

ក្រោយព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិតេជោបើកប្រតិបត្តិការជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ គេសង្កេតឃើញមានពលរដ្ឋច្រើននាក់នាំគ្នាសម្រុកទៅទស្សនាកម្សាន្តរហូតបង្កការកកស្ទះចរាចរណ៍ណែនណាន់តាន់តាប់។ ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យអ្នកដំណើរមួយចំនួនខកខាន ឬយឺតយ៉ាវជើងហោះហើររបស់ខ្លួន។ អ្នកជំនាញផ្នែកទេសចរណ៍ និងអ្នកតាមដានសង្គមខ្លះយល់ឃើញថា ការអនុញ្ញាតឲ្យពលរដ្ឋចូលទស្សនាព្រលានយន្តហោះថ្មីជាការបើកឱកាសឲ្យពលរដ្ឋមើលឃើញពីសមិទ្ធិផលថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាល។ តែអ្នកជំនាញខ្លះទៀតយល់ថា អាជ្ញាធរគួររៀបចំឲ្យបានច្បាស់លាស់ដើម្បីធានាសណ្តាប់ធ្នាប់ សម្រួលចរាចរណ៍ និងសុវត្ថិភាពដល់អ្នកដំណើរ។ តើគួររៀបចំឲ្យពលរដ្ឋចូលទស្សនាព្រលានយន្តហោះថ្មីបែបណាទើបមិនបង្កផលប៉ះពាល់?

សមត្ថ​កិច្ច​ខេត្ត​ព្រះ​សីហនុ​ បាន​ឃាត់​ខ្លួន​ជន​ជាតិ​ចិន​ នេប៉ាល់​ និង​ខ្មែរ​សរុប​៤៧​នាក់​ និង​ដក​ហូត​កាំភ្លើង​១៣​ដើម បន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​ផ្ទុះ​អាវុធ​ ដែល​បង្ក​ដោយ​ជន​ជាតិ​ចិន​២​ក្រុម ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១១ ​ខែ​កញ្ញា​ ឆ្នាំ​២០២៥​។​ នេះ​មិន​មែន​ជា​លើក​ទី​១​ទេ​ដែល​ករណី​បាញ់​បោះ​ដោយ​ជន​បរទេស ​បាន​កើត​ឡើង​នៅ​ខេត្ត​ទេសចរណ៍​មួយ​នេះ​។​ បន្ទាប់ពី​មាន​ករណី​ផ្ទុះ​អាវុធ​នេះ​កើត​ឡើង​ជា​ថ្មី​ទៀត​ រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រ​សួង​មហា​ផ្ទៃ​បាន​កោះ​ប្រជុំ​ពិសេស​មួយ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៣​ ខែ​កញ្ញា ​ដើម្បី​រិះ​រក​វិធាន​ការ​ជាក់​លាក់​ណា​មួយ​ដែល​អាច​ឆ្លើយ​នឹង​បាតុ​ភាព​បាញ់​បោះ​អនា​ធិប​តេយ្យ​បែប​នេះ​។​ អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​បារម្ភ​ថា​ ករណី​ផ្ទុះ​អាវុធ​នៅ​ខេត្ត​ជាប់​មាត់​សមុទ្រ​នេះ​នឹង​បន្ត​គំរាម​កំហែង​ដល់​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​នា​ពេល​ខាង​មុខ​ ប្រ​សិន​បើ​មិន​អាច​ទប់​ស្កាត់​បាន​ទេ​នោះ​។

ក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូរបស់មេដឹកនាំនយោបាយជំទាស់លោក សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី១១ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២៥ បានសម្រេចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលក្រៅប្រទេសមួយ ដោយមានស្ថាប័ន ឬក្រសួងចំនួន៧ ដើម្បីដំណើរការរដ្ឋាភិបាលនិរទេសខ្លួនមួយនេះ។ អ្នកវិភាគនយោបាយយល់ថា ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលក្រៅប្រទេសរបស់លោក សម រង្ស៊ី នឹងមិនអាចជះឥទ្ធិពលអ្វីមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្នកវិភាគយល់ឃើញថា ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលក្រៅប្រទេសនេះ អាចជាការបិទបញ្ចប់ជីវិតនយោបាយរបស់លោក សម រង្ស៊ី និងបក្ខពួកលោកដែលបាននិរទេសខ្លួនទៅរស់នៅក្រៅប្រទេសកម្ពុជា។

លទ្ធផល​នៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​ពិសេស​រវាង​ភាគី​កម្ពុជា​ និង​ថៃ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១០ ​ខែ​កញ្ញា ​ឆ្នាំ​២០២៥ ​នៅ​ខេត្ត​កោះ​កុងបាន​បង្ហាញ​ថា​ ភាគី​ទាំង​២ ​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​ពី​ភាព​ចាំ​បាច់​ក្នុង​ការ​ស្វែង​រក​វិធាន​ការ​ជាក់​ស្តែង​ដើម្បីឲ្យ​ស្ថានការណ៍​វិល​ទៅ​រក​ភាព​ប្រក្រតី​ឡើង​វិញ​។​ ក្នុង​នោះ ​ភាគី​ទាំង​២​ ក៏​បាន​ពិនិត្យ​សំណូមពរ​របស់​ជប៉ុន​ដែល​ចង់​ឲ្យ​កម្ពុជា និង​ថៃ​បើក​ព្រំ​ដែន​នៅ​ច្រក​ខ្លះ​ឡើង​វិញ​សម្រាប់​ដឹក​ជញ្ជូន​ទំនិញ​ចាំ​បាច់​។​ ស្ថាន​ទូត​ជប៉ុន​ប្រ​ចាំ​កម្ពុជា​បាន​ត្អូញ​ត្អែរ​ថា​ ការ​ពន្យារ​ពេល​បើក​ព្រំ​ដែន​កម្ពុជា​ និង​ថៃ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ប៉ុន្មាន​ខែ​កន្លង​ទៅ​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​ជប៉ុន​ដែល​បាន​ និង​កំពុង​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ តាម​គោល​នយោបាយ​ «ថៃ​បូក១»​ ជួប​ការ​លំបាក​យ៉ាង​ខ្លាំង​។​ តើ​កម្ពុជា​គួរ​យល់​ព្រម​បើក​ព្រំដែន​ជាមួយ​ថៃ​ឡើង​វិញ​ដែរ​ឬ​ទេ​នៅ​ពេល​នេះ​?

កម្ពុជា-ថៃបានឯកភាពគ្នាសាកល្បងកំណត់តំបន់សម្រាប់ការដោះមីនក្នុងរយៈពេល ១ខែខាងមុខ។ នេះបើតាមសេចក្តីសម្រេចនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពិសេសរបស់គណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ (GBC) នាថ្ងៃពុធទី១០ កញ្ញា។ អ្នកជំនាញផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិ លើកឡើងពីភាពវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន របស់កម្ពុជា ក្នុងការសម្រេចចិត្តកំណត់តំបន់ដោះមីនរួមជាមួយភាគីថៃ។ ភាពវិជ្ជមានគឺ ការដោះមីនរួមគ្នានឹងធ្វើឲ្យថៃលែងមានលេសចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាជាអ្នកដាក់មីនតាមបន្ទាត់ព្រំដែន។ តែភាពអវិជ្ជមានគឺ ពួកគេបារម្ភថា ថៃនឹងងាយស្រួលចូលទន្ទ្រានទឹកដីកម្ពុជា ក្រោយការដោះមីនបានជោគជ័យ។

ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ ឬព្រលានយន្តហោះពោធិ៍ចិនតុង ត្រូវបានដាក់ឲ្យចូលនិវត្តន៍ចាប់ពីថ្ងៃទី០៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ទៅ បន្ទាប់ពីបានដំណើរការអស់រយៈពេលជិត ៧០ឆ្នាំ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ថា នឹងរក្សាទុកព្រលានយន្តហោះទំហំជាង ៤០០ហិចតានេះ ជាទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ ដែលមានតម្លៃជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។ អ្នកតាមដានសង្គមនានាយល់ឃើញថា ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ គួរតែត្រូវបានរៀបចំឲ្យក្លាយទៅជាកន្លែងកម្សាន្ត ទេសចរណ៍ វប្បធម៌ កីឡា ដែលអាចទាក់ទាញថវិកាបានយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ហិបរដ្ឋ។

កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ថៃរកបាននាយករដ្ឋមន្រ្តីទី ៣២ គឺលោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានផ្ញើសារអបអរសាទរលោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន តែមិនភ្លេចលើកឡើងពីការចង់បានរបស់កម្ពុជាដើម្បីស្តារទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយថៃឲ្យមានប្រក្រតីភាពឡើងវិញ។ ចំណែកនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃថ្មីក៏បានបង្ហាញពីការត្រៀមវិធានការដោះស្រាយជម្លោះកម្ពុជា-ថៃ ដោយសន្តិវិធី ដើម្បីកាត់បន្ថយទុក្ខលំបាក និងការបាត់បង់ប្រយោជន៍របស់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ។ តែអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីថៃរបស់លោក អនុធិន ឆានវីរៈគូន ក៏មិនខុសគ្នាប៉ុន្មានពីរដ្ឋាភិបាលចាស់ដែរ ព្រោះអ្នកមានអំណាចក្នុងដៃពិតប្រាកដនៅថៃ គឺក្រុមយោធាថៃដែលហាក់បង្ហាញសកម្មភាពមិនចង់ស្តារទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជាឡើងវិញ។ ចំណែកអ្នកជំនាញយល់ថា ការស្តារទំនាក់ទំនងការទូតឡើងវិញរវាងប្រទេសទាំងពីរនៅមានភាពលំបាកនៅឡើយ។ តើទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ថៃ ក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃថ្មីអាចមានអ្វីប្រែប្រួលខ្លះ?

ច្បាប់​ដក​សញ្ជាតិ​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​បាន​ចូល​ជា​ធរ​មាន​ បន្ទាប់ពី​ការ​ចុះ​ហត្ថ​លេខា​ដោយ​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ស្តីទី​ លោក ហ៊ុន សែន នាថ្ងៃ​ទី​៥ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០២៥​។​ ក្រុម​អ្នក​នយោបាយ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​បាន​លើក​ឡើង​ថា ​ច្បាប់​នេះ​មាន​គោល​ដៅ​ធ្វើ​បាប​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង​ ពិសេស ​លោក​ សម​ រង្ស៊ី ​និង​ក្រុម​របស់​លោក​។​ អ្នក​វិភាគ​យល់​ថា​ ច្បាប់​ដក​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​ មិន​គួរ​ចេញ​នៅ​ពេល​នេះ​ទេ ​ដោយ​សារ​តែ​បារម្ភ​ពី​ការ​បែក​បាក់​ផ្ទៃ​ក្នុង​ជាតិ​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ នៅ​គ្រា​ដែល​កម្ពុជា​កំពុង​មាន​ជម្លោះ​ព្រំដែន​ជា​មួយ​ថៃ​។​ តែ​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធ​សភា​ ចាត់​ទុក​ការ​មាន​ច្បាប់​នេះ​ជា​រឿង​ត្រឹម​ត្រូវ​។

ក្រសួងមហាផ្ទៃ ធនាគារជាតិកម្ពុជា និងអាជ្ញាធរសេវាហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ នៅថ្ងៃសុក្រទី៥កញ្ញា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ស្តីពីសកម្មភាពផ្តល់កម្ចីខុសច្បាប់ និងត្រូវតម្កល់ទុកឯកសារដូចជាអត្តសញ្ញាប័ណ្ណ និងប័ណ្ណក្រីក្រ ជាថ្នូរនឹងការផ្តល់កម្ចី។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ថា នេះជាសកម្មភាពខុសច្បាប់ ដែលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម យល់ថា បញ្ហាផ្តល់កម្ចីខុសច្បាប់និងតម្កល់ទុកឯកសារផ្ទាល់ខ្លួន បានកើតឡើងស្ទើរក្លាយជាប្រពៃណីក្នុងសង្គមខ្មែរ។ តើត្រូវមានវិធានាការបែបណាចំពោះការផ្តល់កម្ចីខុសច្បាប់ តាមរយៈការបញ្ចាំឯកសារផ្ទាល់ខ្លួន?

ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​បាន​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​ហួស​ចិត្ត​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ តាំង​ពី​ថៃ​ប្រកាស​ទិញ​យន្ត​ហោះ​ចម្បាំង​ ៤​គ្រឿង​បន្ថែម​ទៀត​ពី​ប្រទេស​ស៊ុយ​អែត​កាល​ពី​ចុង​ខែ​សីហា ​ឆ្នាំ​២០២៥​។​ ប្រតិកម្ម​ហួស​ចិត្ត​ ព្រោះ​ស៊ុយ​អែត​ដែល​ធ្លាប់​ជា​អ្នក​ផ្តល់​ជំនួយ​ផ្នែក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​មក​កម្ពុជា​បែរ​ជា​ងាក​ទៅ​ចុះកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​លក់​យន្ត​ហោះ ​Gripen​ ទៅឲ្យ​ថៃ​ដើម្បី​ធ្វើ​សង្រ្គាម​ប្រឆាំង​កម្ពុជា​ទៅ​វិញ​។​ គួរ​រម្លឹក​ថា​ ថៃ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​យន្ត​ហោះ ​Gripen​ របស់​ស៊ុយ​អែត​នេះក្នុង​ការ​វាយ​ប្រហារ​កម្ពុជា​ចំនួន​ ​៥ថ្ងៃ​នៅ​តាម​ព្រំ​ដែន​កាល​ពី​ចុង​ខែ​កក្កដា​កន្លង​ទៅ។​ តើ​កម្ពុជា​គួរ​មាន​យន្ត​ការ​អ្វី​ខ្លះ​ដើម្បី​បង្អាក់​ស៊ុយ​អែត​កុំ​ឲ្យ​លក់​យន្ត​ហោះ​ចម្បាំង​ទៅ​ឲ្យ​ប្រទេស​ថៃ​?

ហេតុការណ៍នៃការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងយោធាថៃ និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យបានកើតឡើងជាថ្មីនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៤ ខែកញ្ញានេះ។ មូលហេតុនៃការប៉ះទង្គិច គឺដោយសារតែទាហានថៃបានព្យាយាមយកបន្លាលួសមកព័ទ្ធដីចម្ការអំពៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលអាស្រ័យផលនៅទីនោះ។ ការណ៍នេះនាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្រាក់ដៃគ្នាបណ្តេញទាហានថៃឲ្យត្រលប់ទៅទីតាំងរបស់ខ្លួនវិញ។ អ្នកឃ្លាំមើលយល់ថា ថៃកំពុងបញ្ឆេះភ្លើងកំហឹងជាមួយភាគីកម្ពុជាដើម្បីឲ្យទាហានកម្ពុជាធ្វើសកម្មភាពតបត រួចចោទប្រកាន់កម្ពុជាថាបានរំលោភបំពានបទឈប់បាញ់។ តើភាពចម្រូងចម្រាសនៅភូមិជោគជ័យអាចឈានទៅផ្ទុះអាវុធជាថ្មីរវាងយោធាខ្មែរ-ថៃដែរ ឬយ៉ាងណា?

កាសែតក្នុងស្រុកថៃកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ បានចុះផ្សាយអំពីករណីចាប់ឃុំខ្លួនពលរដ្ឋខ្មែរចំនួន៣៨នាក់ ដែលលួចឆ្លងដែនខុសច្បាប់ចូលប្រទេសថៃដើម្បីស្វែងរកការងារ។ ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងនោះបានប្រាប់សមត្ថកិច្ចថៃថា ពួកគេជួបប្រទះវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុធ្ងន់ធ្ងរ ទើបត្រូវបង្ខំចិត្តលួចឆ្លងដែនចូលទឹកដីថៃ។ អ្នកធ្វើការលើបញ្ហាពលករចំណាកស្រុកអះអាងថា ពលករខ្មែរត្រឡប់ពីប្រទេសថៃកំពុងប្រទះបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗដូចជា កង្វះជំនួយមនុស្សធម៌ វិបត្តិបំណុលធនាគារ និងកង្វះការងារធ្វើជាដើម។ ក្នុងន័យនេះអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យការងារទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការជាបន្ទាន់មួយ ដូចជាការ​បញ្ចេញកញ្ចប់ថវិកាជាតិនៅកម្រិតណាមួយ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបញ្ហាប្រឈមរបស់ពលករខ្មែរទាំងនោះ។