Report

បរិវេណនៃសារមន្ទីរខ្លែងខ្មែរដែលមានទីតាំងនៅក្បែរវិមានរដ្ឋសភា គឺជាទីកន្លែងដែលយុវជនរឿង ដារ៉ូបានឆ្លងកាត់នូវការចងចាំ និងអនុស្សាវរីយ៍ល្អៗ​នៃការធ្វើខ្លែងឯកខ្មែររហូតដល់មានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។ មានដើមកំណើតមកពីស្រុកខ្សាច់កណ្តាល ខេត្តកណ្តាល និងជាអ្នកទទួលឥទ្ធិពលនៃការស្រលាញ់ខ្លែងឯកពីឪពុកបង្កើត ដារ៉ូបាន​តាំងចិត្តក្នុងការបន្តអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍខ្លែងខ្មែរដើម្បីអាចមានការទទួលស្គាល់ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ៕

នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៤ ធ្នូនេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានបើកសវនាការលើកដំបូងលើលោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន និងសកម្មជន២៣តុលាមួយចំនួនទៀតក្នុងសំណុំរឿងញុះញង់ពាក់ព័ន្ធនឹងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណ (CLV)។ មានអ្នកពាក់ព័ន្ធយ៉ាងហោចណាស់ចំនួន ៣៧រូបដែលត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់។ តាមមេធាវីជនជាប់ចោទ សវនាការលើកទី១នេះត្រូវបានតុលាការពុះញែកសំណុំរឿងលោកស្រ៊ុន ស្រ៊ន និងអ្នកដទៃទៀតទៅជា៥សំណុំរឿងផ្សេងៗគ្នា។ តែគ្មានជនជាប់ចោទណាម្នាក់មានមុខនៅក្នុងសវនាការលើកទី១នេះទេ។

បុណ្យណូអែលក្នុងថ្ងៃទី២៥ ធ្នូគឺជាពិធីបុណ្យធំមួយសម្រាប់ពលរដ្ឋអ្នកកាន់គ្រិស្តសាសនា។ ទោះយ៉ាងណា គេសង្កេតឃើញមានការរៀបចំតុបតែងលម្អដើម្បីចូលរួមអបអរពិធីបុណ្យណូអែលនេះនៅតាមទីតាំងមួយចំនួនក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ ពលរដ្ឋដែលវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI បានជួបសម្ភាសន៍លើកឡើងថា ទោះបីពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនជាអ្នកកាន់ពុទ្ធសាសនា តែពួកគេមិនបានប្រកាន់ពីការចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យណូអែលជាមួយអ្នកកាន់គ្រិស្តសាសនានោះទេ និងថា ការរៀបចំពិធីបុណ្យបរទេសមួយនេះក៏ជាផ្នែកមួយដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរដែរ។

មានរយៈពេល១០ឆ្នាំហើយ ក្រោយផ្ទុះករណីឆ្លងមេរោគអេដស៍ទៅពលរដ្ឋជាង៣០០នាក់ ក្នុងឃុំរកា ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង ដោយសារគ្រូពេទ្យគ្មានវិជ្ជាជីវៈម្នាក់។ បច្ចុប្បន្ន ប្រជាពលរដ្ឋផ្ទុកមេរោគអេដស៍ កំពុងរស់នៅក្នុងស្ថានភាពយ៉ាប់យឺនក្នុងជីវភាព និងរស់ដោយភាពអស់សង្ឃឹម។ អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ទាំងនោះ ត្រូវនៅទទួលថ្នាំព្យាបាលជាប្រចាំ និងមិនអាចទៅធ្វើការឆ្ងាយបានទេ ដែលនេះជាឧបសគ្គរារាំងពួកគេមិនអាចឲ្យទៅស្វែងរកកម្រៃចិញ្ចឹមគ្រួសារ។

ប្ដីប្រពន្ធមួយគូជាជនមានពិការភាពភ្នែក បានប្រើទេពកោសល្យរបស់ខ្លួនបញ្ជូលសំឡេងនៅតាមបណ្ដាញសង្គមកំពុងទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ពីសំណាក់មហាជន ព្រោះតែទឹកដមសំនៀងរបស់ពួកគេដ៏ពិរោះ និងប៉ិនប្រសប់។ ទោះបីជាពិការភាពភ្នែកទាំងប្ដី និងប្រពន្ធ តែការបញ្ជូលសំឡេងនេះ បានបង្កើនចំណូលដល់គូស្នេហ៍ថ្មីថ្មោងទាំងពីរនាក់ សម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត ក្រៅពីការងារវិទ្យុនៅក្នុងសមាគមសំឡេងជនមានពិការភ្នែក។

កោះប៉ែនជារមណីយដ្ឋានបែបធម្មជាតិមួយកន្លែងស្ថិតនៅភូមិកោះមិត្ត ឃុំកោះមិត្ត ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ រមណីយដ្ឋានមួយនេះបើកទ្វារទទួលទេសចរតែនៅរដូវទឹកស្រក ព្រោះមានឆ្នេរខ្សាច់ និងទឹកថ្លាដូចកញ្ចក់។ ឈ្វេង។ តែអ្វីដែលរមណីយដ្ឋាននេះមានលើសពីនេះ គឺស្ពានឫស្សីវែងដែលឆ្លងកាត់ទន្លេពីត្រើយម្ខាងទៅត្រើយម្ខាងទៀត។ អ្នកបម្រើការក្នុងវិស័យទេសចរណ៍រំពឹងថា ស្ពានឫស្សីកោះប៉ែននឹងទាក់ទាញទេសចរ ពិសេសអំឡុងពេលបុណ្យណូអែល និងឆ្លងឆ្នាំសកលខាងមុខ។

«ច្នៃឱ្យចេញជាផលិតផលសម្រេច» នេះជាមហិច្ឆតារបស់អ្នកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធីដែលជាម្ចាស់រោងចក្រចម្រាញ់ដូងប្រេងដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ។ បច្ចុប្បន្ន រោងចក្រនេះមានសមត្ថភាពអាចគៀបយកប្រេងបានចន្លោះពី ២៣០ ទៅ២៤០តោនក្នុងមួយថ្ងៃ។ លោក ហួង លីហាក់ ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្នែកផលិតកម្មបានឱ្យដឹងថាបច្ចុប្បន្ននេះ រោងចក្រមានសមត្ថភាពអាចផលិតបានតែប្រេងឆៅ ឬហៅផលិតផលពាក់កណ្តាលសម្រេច។ តែទៅថ្ងៃមុខ រោងចក្រអាចនឹងវិវត្តន៍ខ្លួនទៅកែច្នៃដូងប្រេងជាផលិតផលសម្រេចដើម្បីលក់ក្នុងស្រុក និងនាំចេញ។

« អវតារ » ជាគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយសៀវភៅ​​ដែលបង្កើត​ឡើង​​ដោយអ្នកស្រីហួត សុជាតា។ តែមុននឹងបង្កើតគ្រឹះស្ថាន​មួយនេះ​ដោយខ្លួនឯង អ្នកស្រីក៏ជាអ្នកបកប្រែសៀវភៅ​អក្សរសិល្ប៍បរទេស ជាអ្នកនិពន្ធ និងជាអ្នកគ្រប់គ្រង​ការបាះពុម្ភផ្សាយ​សៀវភៅម្នាក់ដែល​ធ្លាប់មានបទពិសោធន៍ជាង១០ឆ្នាំនៅ​អង្គការស៊ីប៉ា។ សម្រាប់សុជាតា គ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយ​អវតារមានគោលបំណង​សំខាន់ពាំនាំមកនូវ​សៀវភៅប្លែកៗដែល​មានគុណភាព​ជាងបរិមាណ។ គ្រឹះស្ថានអវតារមានទាំង​សៀវភៅឈុតឆាក​រូបភាព និងសៀវភៅ​ប្រលោមលោក​ដែលរួមមាន​ប្រភេទបែបស៊ើបអង្កត វិទ្យាសាស្ត្រ ចិត្តសាស្ត្រ សង្គម និងសក្ខីកម្មបែបប្រវត្តិសាស្ត្រផងដែរ៕

សកម្មភាពទេសចរណ៍នៅលើតំបន់ទេសចរណ៍កោះរ៉ុងមានភាពមមាញឹកគួរឱ្យកត់សម្គាល់ បន្ទាប់ពីភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិធ្វើដំណើរមកលេងកម្សាន្តជាបន្តបន្ទាប់ឥតដាច់។ អាជីវករលក់ដូរម្ហូបអាហារ និងអ្នកផ្តល់សេវាកម្មកម្សាន្តនៅលើកោះរ៉ុងមួយចំនួន ត្រេកអរ សប្បាយចិត្ត ពីព្រោះភ្ញៀវទេសចរ គឺជាដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេ។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ អាជីវករ និងអ្នកផ្តល់សេវាកម្មកម្សាន្តទទូចឱ្យអាជ្ញាធរកំណត់តម្លៃលក់ និងតម្លៃកញ្ចប់សេវាទេសចរណ៍រួមមួយ ដើម្បីបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ ពិសេសបង្កាទប់ស្កាត់ការបំប៉ោងតម្លៃហួសកម្រិតដែលធ្វើឱ្យភ្ញៀវមិនសប្បាយចិត្ត។

សិល្បករនិងប្រតិបត្តិករផ្នែកវប្បធម៌ច្នៃប្រឌិតជាង៨០នាក់បានជួបប្រជុំគ្នា នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយ ដើម្បីធ្វើយុទ្ធនាការកៀងគរស្វែងរកការគាំទ្រដល់សិល្បករនិងប្រតិបត្តិករ ដែលធ្វើការលើវិស័យវប្បធម៌និងច្នៃប្រឌិតនៅកម្ពុជា។

របរបិតស្រាស ជាផ្នែកមួយនៃទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណីខ្មែរ ដែលមានស្ទើរគ្រប់ស្រុកគ្រប់តំបន់ក្នុងប្រទេស។ ស្រាស គឺជាស្រាផលិតចេញពីអង្ករ ដែលពេញនិយមនៅក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតាមទីជនបទ។ លើសពីនេះទៀត ក៏មានពលរដ្ឋមួយចំនួនធំ បានយកស្រាស ធ្វើជាថ្នាំព្យាបាលជំងឺ ដោយត្រាំនឹងឫសឈើ និងផ្លែឈើផ្សេងៗជាដើម។ បច្ចុប្បន្ននេះ ការបិតស្រាសតាមផ្ទះហាក់ដូចជាថយចុះ ក៏ព្រោះតែអ្នកបិតស្រាមួយចំនួនប្រើប្រាស់ មេតំបែមិនត្រឹមត្រូវ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់។ ម្យ៉ាង ទីផ្សារស្រាសមិនសូវទូលំទូលាយ ដោយសារមានការប្រជែងពីទីផ្សារឧស្សាហកម្មស្រាបៀរជាច្រើន។

នៅពេលនិយាយដល់ណែមសាច់ត្រី គឺគេតែងនឹកទៅដល់ណែមបាត់ដំបង។ ណែមបាត់ដំបងគឺជាចំណីប្រចាំតំបន់របស់អ្នកស្រុកខេត្តបាត់ដំបង ដែលមានឱជារសជាតិឆ្ងាញ់។ លោក ឃុន ច័ន្ទរស្មីម្ចាស់សិប្បកម្មផលិតណែមសាច់ត្រីរស្មីបាត់ដំបង បានជ្រើសរើសត្រីឌៀប មកធ្វើណែមត្រី។ ម្ចាស់សិប្បកម្មអះអាងថា ណែមសាច់ត្រីដែលផលិតចេញពីសិប្បកម្មរបស់លោក គឺធានាសុវត្ថិភាពចំណីអាហារដល់អតិថិជន។

រឿង «រាត្រីមួយក្រោយសង្រ្គាម» ជាភាពយន្តដ៏ល្បីល្បាញមួយរបស់ផលិតករ ប៉ាន់ រិទ្ធី ដែលបានចាក់បញ្ចាំងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៩៦។ ភាពយន្តនេះបានផ្តោតទៅលើទិដ្ឋភាពរស់នៅរបស់យុទ្ធជនដែលត្រឡប់ពីសង្រ្គាម និងបានចាប់ចិត្តស្រលាញ់នារីរង្គសាលមួយរូប។ តួអង្គឯកទាំងពីរនាក់នេះបានបែកគ្នានៅឆ្នាំ ១៩៩៧ ដោយតួអង្គស្រីបានផ្លាស់ទីលំនៅទៅប្រទេសអូស្ត្រាលី។ តែនៅ ២៧ឆ្នាំក្រោយមក ពួកគេបានជួបគ្នាជាថ្មីជាមួយនឹងការជជែកពីបទពិសោធន៍សម្តែងកុនគ្រានោះ និងបានទស្សនាសាច់រឿង«រាត្រីមួយក្រោយសង្រ្គាម» ឡើងវិញ។

ប្រជានេសាទនៅតាមតំបន់ទន្លេបានអះអាងថា ទិន្នផលត្រីប្រហុកក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ នេះមានការកើនឡើង តែត្រីឆ្នាំនេះមានទំហំតូចជាងរាល់ឆ្នាំ។ ទោះយ៉ាងណា ប្រជានេសាទទាំងនោះបានត្អូញត្អែរពីតម្លៃត្រីប្រហុកធ្លាក់ថ្លៃ និងខ្វះទីផ្សារដើម្បីលក់ចេញ។ ក្នុងន័យនេះ ពួកគេបានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលជួយរកទីផ្សារត្រីប្រហុក រួមទាំងបង្កើនតម្លៃឲ្យប្រសើរជាងនេះ។

ក្រសួងការបរទេសបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់បានប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិថ្ងៃទី ១០ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នៅក្នុងស្ថានទូតបារាំងប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ។ នាឱកាសនោះ ក្រសួងការបរទេសបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់បានផ្តល់ពានរង្វាន់សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋឆ្នាំ ២០២៤ ដល់អ្នកស្រីម៉ៅ ម៉ាប់ នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការក្លាហាន និងធ្លាប់ជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិស្ត្រី និងកុមារនៃអង្គការអាដហុក។ នេះជាពានរង្វាន់ពិភពលោកដែលអបអរសាទរ និងទទួលស្គាល់ស្នាដៃរបស់ស្ត្រីកម្ពុជាក្នុងផ្នែកការពារសិទ្ធិស្រី្ត និងយែនឌ័ររយៈពេលជិត ២០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ៕

ក្រមាខ្មែរទើបត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌអរូបីពិភពលោក នៃអង្គការយូណេស្កូ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។ ក្រមាខ្មែរចុះក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់មនុស្សជាតិ ជាមោទនភាពជាតិមួយចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា ដែលតែងតែរំពឹងចង់បានជាយូរមកហើយ។ ចំពោះអ្នកតម្បាញក្រមាផ្ទាល់ ក្រមាខ្មែរចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌរបស់យូណេស្កូ គឺជារឿងដ៏ស័ក្ដិសម ដោយហេតុថា ក្រមាខ្មែរមានអាយុកាល និងប្រវត្តិកាលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឱ្យគេចុះក្នុងបញ្ជីពិភពលោក។

សហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត ជាកន្លែងការពារព្រៃកោងកាងពីការកាប់បំផ្លាញ និងដាំស្ដារឡើងវិញ។ លើសពីនេះទៀត សហគមន៍មួយនេះ ក៏ជាកន្លែងអភិរក្សធនធានជីវៈចម្រុះក្នុងសមុទ្រដូចជា ផ្កាថ្ម ស្មៅសមុទ្រ ផ្សោតពណ៌ផ្កាឈូក ជ្រូកទឹក និងអណ្តើកសមុទ្រជាដើម។ ទោះបីជាសម្បូរទៅដោយធនធានដែលជាសក្តានុពលទេសចរណ៍យ៉ាងណាក្តី ក៏ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ទាំងមូល មិនទាន់អាចមានលទ្ធភាពបង្កើនជីវភាពរបស់ខ្លនតាមរយៈការពង្រឹងសកម្មភាពទេសចរណ៍ក្នុងសហគមន៍នៅឡើយ។ ដូចនេះហើយបានជា លោកស្រី យ៉ែម សុភា អនុប្រធានសហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត អំពាវនាវស្វែងរកដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ សហគមន៍នេសាទទៅជាទិសដៅទេសចរណ៍ដ៏ពេញលេញមួយ។

លោក​ ប៉ាង ​វរៈឧត្តម ​គឺ​ជា​កូន​ខ្មែរ​ម្នាក់​ដែល​ទើប​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​ថ្នាក់​បរិញ្ញា​បត្រ​ព័ត៌​មាន​វិទ្យា​នៅ​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​។​ មាន​អាយុ​២១​ឆ្នាំ យុវ​ជន​រូប​នេះ បាន​បង្កើត​គេ​ហ​ទំ​ព័រ​មួយ​ឈ្មោះ​ថា ​Codeforcambodia.com​។ ​ឧត្តម​ហ៊ាន​អះ​អាង​ថា ​គេ​ហ​ទំព័រ​ដែល​រូប​គេ​បាន​បង្កើត​ឡើង​នេះ​ គឺ​មាន​សារៈ​ប្រយោជន៍​ច្រើន​ក្នុង​ការ​សិក្សា ​ក៏ដូច​ជា ​មុខ​ងារ​សំខាន់​ៗ​សម្រា​ប់​បំពេញ​ការ​ងារ​ផ្សេងៗ​។​ ឧត្តម​ចាត់​ទុក​ គេហ​ទំព័រ​មួយ​នេះ​គឺ​ជា​ថ្នាល​បណ្តុះ​កូន​ខ្មែរ​ឲ្យ​កែ​ប្រែ​វាសនា​របស់​ពួកគេ​ តាម​រយៈ​ការ​រៀន​ជំនាញ​បច្ចេក​វិទ្យា​។

នៅថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤នេះ ស្ថានទូតបារាំងប្រចាំនៅកម្ពុជាបានបើកទ្វាររៀបចំកម្មវិធី ផ្សារបារាំងឆ្នាំ២០២៤។​ កម្មវិធីនេះ ជាទូទៅបើកដំណើរការតែមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ និងតែម្ដងគត់ក្នុងមួយឆ្នាំ។ យ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកចូលរួមចង់ឱ្យកម្មវិធីនេះបើកដំណើរការរយៈពេលយូរលើសពីមួយថ្ងៃ ឬ២ដងក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីផ្តល់​ឱកាសគ្រប់គ្រាន់​សម្រាប់អ្នកចង់ទៅទស្សនាកម្មវិធីផ្ទាល់ និងគយគន់ទេសភាពស្ថានទូតដែលមានរុក្ខជាតិធំៗ។

លោក ចាប តូ អនុរដ្ឋលេខាក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា បានឱ្យដឹងថា ក្នុងតំណែង ជាអនុរដ្ឋលេខាធិការ លោកមានលទ្ធភាពច្រើនជាងមុន ដោយអាចជួយជនមានពិការភាពនៅទូទាំងប្រទេស។ ទោះបីពិការភ្នែកទាំងសងខាងក៏ដោយ អនុរដ្ឋលេខាធិការរូបនេះអះអាងថា លោកនៅតែបំពេញការងារនៅក្រសួង ដូចជាមនុស្សទូទៅដែរ គ្រាន់តែត្រូវការជំនួយការម្នាក់នៅក្បែរ ដើម្បីចល័តទី ពេលត្រូវទៅបំពេញការងារនៅក្រៅការិយាល័យប៉ុណ្ណោះ។