Nowa Dekada

W #59 odcinku “Nowej Dekady” będziemy rozmawiać o meandrach prawa i sposobach rozumienia sprawiedliwości. Nie będzie nas przy tym interesowała bieżąca polityka czy aktualny konflikt na ten temat, a filozoficzna refleksja nad miejscem i znaczeniem prawa oraz sposobem rozumienia sprawiedliwości. Będziemy dyskutować na temat wpływu antropologicznych założeń na przyjmowaną koncepcję prawa. Nie zabraknie także refleksji na temat sposobów legitymizacji prawa oraz na temat prawa międzynarodowego. Zapraszamy!

W ND #58 wracamy do tematyki oddziaływania techniki na życie społeczne. Rozmawiamy o książce: “Płytki umysł: jak internet wpływa na nasz mózg” autorstwa Nicholasa Carra, która opisuje oddziaływanie wybranych technologii na nasz sposób myślenia o świecie. Dyskutujemy o jej mocnych i słabych stronach. Wspominamy także o nowej książce Jonathana Haidta “The Anxious Generation: How the Great Rewiring of Childhood Caused an Epidemic of Mental Illness”.

W kolejnym odcinku “Nowej Dekady” rozmawiamy o książce Patrica Deneena “Dlaczego liberalizm zawiódł?”. Zastanawiamy się nad historyczno-ideowymi źródłami liberalizmu, śledzimy wpływ koncepcji stanu natury na sposób rozumienia człowieczeństwa i jednostki. Dyskutujemy o wpływie liberalizmu na życie społeczne. Analizujemy relację pomiędzy liberalizmem i demokracją.

W #56 odcinku “Nowej Dekady” będziemy rozmawiać o Immanuelu Kancie. Naszym gościem będzie Wojciech Kozyra, asystent w Zakładzie Filozofii Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego i autor książki “Kant wobec judaizmu i chrześcijaństwa na tle oświecenia niemieckiego”. Na kanwie wspomnianej książki będziemy rozmawiać o mniej znanych aspektach myśli Kanta. Zastanowimy się nad jego stosunkiem do religii i oświecenia. Porozmawiamy też o sposobie interpretowania twórczości Kanta oraz o tym w jaki sposób popularne interpretacje pomijają istotne aspekty jego sposobu myślenia.

W #55 odcinku ND rozmawiamy z Joanną Andrusiewicz, filozofką, bioetyczką, redaktorką, menadżerką badań naukowych, której zainteresowania dotyczą między innymi etycznych wyzwań związanych z prowadzeniem badań naukowych nad zwierzętami. W czasie audycji rozmawiamy o stosunku ludzi do zwierząt. Zastanawiamy się jak odkrycia Darwina i współczesne badania nad poznawczymi możliwościami zwierząt wpłynęły na sposób rozumienia zwierząt, m. in. postawiły pod znakiem zapytania zarówno model zwierząt jako kartezjańskich robotów, jak i przekonanie o istnieniu ogromnego dystansu pomiędzy ludźmi i zwierzętami. Zwracamy też uwagę na to jak rozumienie człowieczeństwa oraz zakres istot objętych naszą empatią wpływało na nasz stosunek do zwierząt.

W #54 odcinku “Nowej Dekady” rozmawiamy o architekturze transformacji. Naszym gościem będzie Anna Cymer historyczka architektury i autorka książki “Długie lata 90. Architektura w Polsce czasów transformacji”. Wspólnie zastanawiamy się nad relacją pomiędzy historycznie rozumianym okresem transformacji a postmodernistycznymi prądami w architekturze. Rozmawiamy o tym jak to się stało, że architektura postmodernistyczna tak szybko (i nierzadko brzydko) się zestarzała? Skąd wziął się tak duży zapał do jej budowania i nie tak odległego w czasie niszczenia czy przebudowywania? Które budynki postmodernistyczne zasługują na szczególne wyróżnienie a także jak dbać o architektoniczne dziedzictwo okresu transformacji w Polsce?

W najnowszym odcinku “Nowej Dekady” gościmy dr Tommaso Ostillio, ekonomistę i filozofa pracującego w Akademii Leona Koźmińskiego. Rozmawiamy o filozoficznym ujęciu głupoty. Zastanawiamy się czym jest głupota, w jaki sposób łączy się z racjonalnością i inteligencją. Przypominamy koncepcje Daniela Kahnemana, który opisał różnice pomiędzy różnymi rodzajami rozumowania – intuicyjnym, związanym z bezpośrednim doświadczeniem (system I) oraz bardziej abstrakcyjne rozumowanie (system II). Analizujemy wpływ internetu na możliwości poznawcze i potencjał obrony przed głupotą. Na koniec przywołujemy pewne potencjalne społeczne pożytki wynikające z głupoty.

Tym razem zastanawiamy się nad etycznymi wymiarami pomagania innym. Rozmawiamy o efektywnym altruizmie oraz jego utylitarnych podstawach. Zastanawiamy się nad podobieństwami i różnicami między longtermizmem i efektynym altruizmem. Oceniamy te koncepcję z perspektywy innych etyk. Rozmawiamy o przyczynach popularności efektywnego altruizmu wśród odnoszących sukcesy właścicieli startupów czy handlarzy kryptowalutami.

W kolejnym odcinku “Nowej Dekady” powracamy do tematu migracji. Wykorzystywany na potrzeby polskiej kampanii wyborczej i w propagandzie reżimów białoruskiego i rosyjskiego temat ten stał się bardzo mocno nacechowany emocjonalnie. Używając filozoficznych narzędzi staramy się dotrzeć do źródeł i głębszych podstaw, które pozwoliłyby na zrozumienie osi konfliktu i uniknąć największych nieporozumień. Naszym gościem będzie Doktor Ewa Wyrębska-Dermanowić badaczka zajmująca się migracjami i praktycznym wykorzystaniem Kantowskiej filozofii w myśleniu o wyzwaniach współczesnego świata.

W kolejnym odcinku (#30) rozmawiać będziemy o traumie, przede wszystkim w kontekście konfliktów zbrojnych, lecz nie tylko. Zastanowimy się, jak ją rozumieć oraz jakie są jej psychologiczne i filozoficzne konceptualizacje. Naszym gościem będzie Marta Ewa Romaneczko, która od wielu lat zajmuje się tematyką traumy i traumy wojennej.

W kolejnym odcinku “Nowej Dekady” naszym gościem będzie dr Jarosław Janowski z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej do którego zainteresowań naukowych należy filozofia nauki, filozofia przyrody i filozofia czasu. W audycji porozmawiamy na temat filozoficznych aspektów rozumienia czasu. Przypomnimy jak czas był rozumiany przez Parmenidesa i Heraklita. Porozmawiamy o przemianach w rozumieniu czasu wywołanych przez odkrycia w fizyce kwantowej i te dotyczące teorii względności. Na zakończenie porozmawiamy o egzystencjalnym wymiarze czasu i o potrzebie wykraczania poza czasowe ograniczenia własnego życia. Patronat medialny: portal filozofuj.eu i czasopismo „Filozofuj!”.

W #46 odcinku Nowej Dekady gościć będziemy Pawła Najgebauera, improwizatora teatralnego, współzałożyciela Szkoły Impro i scenarzystę. Porozmawiamy na poważnie, czym jest humor, dlaczego warto się śmiać i jak to jest, gdy rozśmieszanie staje się działalnością wykonywaną profesjonalnie.

W kolejnym odcinku "ND" porozmawiamy o polityce i podstawach filozoficznych liberalnej demokracji. Spróbujemy też zrozumieć, jak to się stało, że poglądy polityczne zostały sprywatyzowane i straciliśmy metody ich dyskutowania? W końcu polityka jest refleksją na temat koordynacji działań o charakterze społecznym i trudno o mniej prywatną sferę, a jednocześnie coś się stało, że debata zamieniła nam się w krzyczenie do siebie bez możliwości, że zostanie się usłyszanym po drugiej stronie.

Produkcja energii elektrycznej to z pozoru niezmiernie przyziemny i mało filozoficzny temat. W jubileuszowej #50 audycji z cyklu “Nowa Dekada” gościmy Stanisława Napiórkowskiego, który zajmuje się zieloną energetyką. Wspólnie rozmawiamy na temat energii elektrycznej i pokazujemy nieoczywiste społeczne wymiary jej produkowania, dostarczania i użytkowania. Rozmawiamy o związkach energii z nierównościami społecznymi; jej znaczeniem w relacjach międzynarodowych; o oddolnym produkowaniu energii. Zapraszamy!

W najnowszym odcinku “Nowej Dekady” będziemy rozmawiać o popularyzacji filozofii. Naszym gościem będzie prof. Artur Szutta, redaktor naczelny czasopisma i portalu „Filozofuj!", pracownik Uniwersytetu Gdańskiego. Do jego zainteresowań badawczych należą filozofia społeczna, etyka i metaetyka. Redakcja „Filozofuj!" objęła niedawno patronatem medialnym naszą audycję. W rozmowie z naszym gościem zapytamy o źródła zaangażowania na rzecz popularyzacji filozofii. Porozmawiamy o społecznej roli filozofii, jej znaczeniu dla rozumienia siebie i świata. Na koniec zastanowimy się jaka jest specyfika polskiego kontekstu popularyzacji filozofii.

Po przeniesieniu coraz większej części naszego życia do przestrzeni cyfrowych warto sobie zadać pytanie o to, na ile trwałe są nasze cyfrowe wytwory i pamiątki. Czy jeśli coś zniknęło z sieci, to możemy to w jakiś sposób odzyskać? Jak długo przetrwają dane na dysku twardym? Czy Platońskie przekonanie o znaczeniu tego, co trwałe, wytrzymuje próbę ery internetu?

Rozmowa o podróżowaniu może świetnie pasować do mizerii na wakacyjnym stole. Zapraszamy do rozmowy o tym, czemu podróżowanie jest przyjemne, jakie są na różne jego formy.

W #44 odcinku “Nowej Dekady” rozmawiamy o etyce środowiskowej. Naszym gościem jest prof. Dominika Dzwonkowska z Centrum Ekologii i Ekofilozofii UKSW, autorka książki “Wprowadzenie do etyki środowiskowej”. Dyskutujemy na temat różnych nurtów w ramach tej dziedziny filozofii, przedstawiamy różnice pomiędzy antropocentryzmem i biocentryzmem. Zastanawiamy się nad politycznym wymiarem ochrony środowiska i najlepszymi sposobami motywowania do działań na jego rzecz. Przedstawiamy problematykę cnót środowiskowych i zalet podejścia opartego na cnotach, w porównaniu do propozycji opartych na obowiązkach, normach czy koncentracji na ocenie skutków podjętych działań.

Od czasu do czasu słychać w polskiej przestrzeni publicznej kasandryczne wizje, że w Polsce spada czytelnictwo. W kolejnym odcinku zastanawiamy się, dlaczego właściwie warto czytać książki? Jaki jest sens sięgania po literaturę piękną czy bardziej pogłębione opracowania danego tematu? Jakie są charakterystyczne cechy poznawania świata przy pomocy książek? I czy to w ogóle jest forma na dzisiejsze czasy?

W rozmowie z zaproszonym gościem – profesor Anną Grześkowiak-Krwawicz, historykiem z Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk – będziemy dyskutować na temat dziedzictwa wartości politycznych I Rzeczypospolitej. Zastanowimy się nad znaczeniem Konstytucji 3 maja, liberum veto i spróbujemy zrekonstruować podstawowe cechy staropolskiej polityczności, także w kontekście różnic i podobieństw do tradycji zachodnioeuropejskiej.