Duurzaam | BNR

Podcasts

BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen. Het doel De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen. De onderwerpen Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal. De gasten In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson. De presentator BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter. De formule Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken. Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.

Location:

Amsterdam, Netherlands

Genres:

Podcasts

Description:

BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen. Het doel De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen. De onderwerpen Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal. De gasten In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson. De presentator BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter. De formule Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken. Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.

Language:

Dutch

Website:

http://www.bnr.nl/

Episodes

Feike Sijbesma: aan klimaatrechtszaken kleven ook risico's

5/13/2024

Feike Sijbesma snapt de motieven van organisaties die klimaatrechtszaken voeren. Wel waarschuwt hij voor onbedoelde, negatieve bij-effecten. Deze aflevering in het kort: ⇨ Hoe Feike Sijbesma naar klimaatuitdagingen kijkt ⇨ Wildgroei aan CO2-certificaten ⇨ Wereld gaat naar 2,5 graden in het rood Shell, de Nederlandse overheid en ING hebben milieuorganisaties achter zich aan. Die verwijten hen dat afspraken over CO2-beperking niet worden nagekomen. 'Ik snap dat organisaties als Milieudefensie en Extinction Rebellion dit doen en toch moet je ook over de risico's nadenken', aldus Sijbesma. 'Het gevolg is namelijk dat bedrijven besluiten om geen klimaatdoelstellingen meer uit te spreken en belangrijke documenten te ondertekenen. Dan zijn we op de verkeerde manier bezig.' Feike Sijbesma is oud DSM-topman en thans de CEO van The Climate Alliance. CO2-beprijzing Verder heeft hij het nodige aan te merken op de manier waarop CO2 wordt beprijsd. ‘Maar 25 procent van de wereldwijde emissies valt onder zo’n systeem. zoals het ETS. Dat is veel te weinig’, aldus Sijbesma. Daarnaast is er de vrijwillige beprijzing, waarbij bedrijven bijvoorbeeld bomen laten planten als compensatie voor hun eigen uitstoot. ‘Daarbij is het probleem dat er veel te veel organisaties zijn die deze certificaten uitgeven. Dat tast de geloofwaardigheid aan.’ Hij pleit voor één wereldwijd instituut dat deze CO2-certificaten gaat uitgeven. Een dystopische wereld Harm windt zich intussen op over een nieuwe enquête van de Britse krant The Guardian. Honderden vooraanstaande klimaatwetenschappers verwachten dat de wereldwijde temperatuur deze eeuw met minstens 2,5 graden zal stijgen. De gevolgen zijn enorm. Denk aan extreme hittegolven, voedselschaarste, conflicten en immigratie op een schaal die we niet eerder hebben gezien. ‘Een dystopisch beeld en binnen vijf jaar kunnen we de eerste grote ontwrichtingen al verwachten’, aldus Harm. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:22:08

Wat zijn de klimaatambities van China?

5/6/2024

Van steenkoolmijnen tot zonneparken. China is naast mega-vervuiler ook ‘s werelds grootste investeerder in groene technologie. Hoe kijken ze in dat land naar klimaatverandering? Deze aflevering in het kort: ⇨ Het klimaatbeleid van China ⇨ Duurzame beleggingen zijn niet altijd even groen ⇨ Oliebedrijven houden vast aan affakkelen De Chinese overheid mikt op een klimaatneutrale economie in 2060. De komende zes jaar mag de uitstoot van CO2 nog groeien, zo heeft de regering gezegd. Maar de transitie gaat sneller dan verwacht en de verwachting is daarom dat er dit jaar al voor het eerst een historische daling is. Wereldwijd was de CO2-uitstoot vorig jaar zo’n 37 miljard ton. China jaagt verreweg de meeste CO2 de atmosfeer in, zo’n 12 miljard ton. Ter vergelijking: de EU zit op ongeveer 3 miljard ton uitstoot, de Verenigde Staten op 5 miljard. China stoot in vier dagen meer CO2 uit dan Nederland in een heel jaar. Toch is dat niet het hele verhaal, waarschuwt ons groene geweten Nikki Trip. Productie van zonne-energie Over de klimaatambities van China praten we uitgebreid met FD-correspondent Anouk Eigenraam. De aandacht voor dit thema is de laatste jaren groter geworden, als gevolg van hittegolven en overstromingen. En ja, er is ook nog de smog in grote steden, maar die bestaat al veel langer. De regering investeert miljarden in de productie van schone energie, van windmolens tot zonneparken. Zo wordt bijvoorbeeld in de provincie Shanxi een zonnepark gebouwd dat een paar miljoenensteden van groene energie gaat voorzien. Ook in de straten van haar woonplaats Beijing ziet ze veranderingen. Zo is een groot deel van het verkeer inmiddels geëlektrificeerd. Affakkelen Harm windt zich intussen op over een onderzoek naar affakkelen. Onderzoek naar satellietbeelden wijst uit dat energiebedrijven bij olie- en gasvelden gesloten fakkels gebruiken. Zo kunnen wetenschappers via satellieten niet zien hoeveel broeikasgassen en verontreinigende stoffen worden uitgestoten. Deze methode wordt onder meer toegepast door bedrijven in Amerika, Engeland, Duitsland en Noorwegen. Bij het verwijderen van onrendabel aardgas, het zogenaamde affakkelen, komen methaan, kooldioxide, giftige stoffen en kankerverwekkende chemicaliën vrij. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:23:30

De impact van kunstmatige intelligentie op het klimaat

4/29/2024

De één zegt dat kunstmatige intelligentie de opwarming van de aarde kan stoppen. De ander is vooral bezorgd over de energiehonger van deze technologie. Deze aflevering in het kort: ⇨ De impact van AI op het klimaat ⇨ Energieslurpers versus slimme oplossingen ⇨ Katoenplantages is Brazilië Gaat AI het klimaatprobleem oplossen of juist verergeren? Die vraag staat centraal in deze aflevering van BNR Duurzaam. Te gast is Remy Gieling van AI.nl. Kunstmatige intelligentie blijkt een soort dubbelzijdig zwaard als het gaat om klimaatimpact. De technologie slurpt aanzienlijke hoeveelheden elektriciteit voor datacentra en dat leidt tot meer CO2-uitstoot. Alle datacenters in de Verenigde Staten gebruiken straks net zoveel stroom als heel Japan. Laat dat even op je inwerken. Slimme oplossingen Aan de andere kant biedt AI veelbelovende mogelijkheden om klimaatverandering tegen te gaan. Zo wordt AI al op tal van plekken ingezet voor duurzamere processen. Denk aan slim energiebeheer waarbij AI helpt bij het optimaliseren van het energieverbruik in smart grids. Ook kijken we naar AI-gedreven monitoring van ecosystemen, waarbij algoritmes worden gebruikt om de gezondheid van oceanen te volgen. Het Wereld Natuur Fonds zet deze technologie in om ontbossing tegen te gaan. En in de precisielandbouw helpt AI om water en meststoffen efficiënter te gebruiken, wat de impact op het milieu vermindert. Earthsight Harm windt zich intussen op over katoenplantages in Brazilië en de kledingfabrikanten in Azië die leveren aan H&M en Zara. De Britse onderzoeks-ngo Earthsight deed hier ruim een jaar lang onderzoek naar. Ze hebben satellietbeelden geanalyseerd, gerechtelijke uitspraken en transportgegevens doorgrond en ze zijn undercover gegaan op wereldwijde beurzen. ‘De katoenplantages in Brazilië waar ze uitkwamen, zijn van een paar steenrijke families en worden in verband gebracht met grootschalige illegale ontbossing, landroof, geweld en corruptie’, aldus Harm. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:21:24

Dringend gezocht: oplossing voor mestoverschot

4/22/2024

Nederland kampt nog steeds met een enorm mestoverschot. Europa heeft er genoeg van en duldt geen uitstel meer. Dit thema zorgt aan de formatietafel voor verhitte discussies. Deze aflevering in het kort: ⇨ Johan Vollenbroek over de mestproblematiek ⇨ De startup Grassa haalt eiwit uit gras ⇨ Nieuwe strategische agenda EU Het mestoverschot in ons land liep het afgelopen jaar op tot bijna 25 miljoen kilo fosfaat. Te gast is stikstofstrijder Johan Vollenbroek, de bekendste milieuactivist van Nederland. Met hem praten we over het ontstaan van dit probleem, de gevolgen en het meest recente plan van landbouwminister Adema. Die stelt een uitkoopregeling voor boeren, een kleinere veestapel, hogere graslandsubsidies en minder eiwitrijk voedsel voor de dieren voor. Wat is een mestoverschot? Mestoverschot is een situatie waarbij een veehouderij meer mest produceert dan de landbouwgronden kunnen absorberen of gebruiken als bemesting zonder negatieve milieueffecten te veroorzaken. Dit leidt tot problemen zoals watervervuiling en bodemverzuring. Nederlandse boeren produceren al heel lang meer mest dan ze op hun eigen erf kwijt kunnen. In Brussel zagen ze dat mestoverschot lange tijd door de vingers, maar aan die uitzonderingspositie komt nu een einde. De startup Grassa claimt een technologie te hebben ontwikkeld die eiwit uit gras haalt, waardoor koeien uiteindelijk minder stikstof produceren. Rieks Smook legt uit hoe het werkt. Strategische agenda EU Harm windt zich intussen op over de nieuwe strategische agenda van de EU. Daarin is de kop over een klimaatneutraal Europa geschrapt en verder wordt het woord klimaat maar twee keer genoemd. Zo staat er bijvoorbeeld niet dat de Green Deal het concurrentievermogen versterkt en duizenden nieuwe banen creëert. Er staat niets in over natuur en biodiversiteit en evenmin iets over vervuiling en gezondheid. Ook rept de EU met geen woord over dringende klimaatmaatregelen om de uitstoot tijdig te beteugelen. ‘Het gaat hier om een intern document dat nog kan worden aangepast, maar deze conceptversie heeft al wel de eerste twee ontwikkelfasen doorlopen en dat doet het ergste vermoeden’, aldus Harm. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:21:56

Wat als er straks geen bijen meer zijn?

4/15/2024

Het gaat helemaal niet goed met de bij in ons land. Dat heeft mogelijk desastreuze gevolgen voor de natuur en onze voedselvoorziening. Deze aflevering in het kort: ⇨ Waarom bijen zo belangrijk zijn ⇨ Grote bedrijven stoten iets minder CO2 uit ⇨ Hun winst, ons verlies In heel Nederland gaan vrijwilligers de komende dagen weer bijen tellen. Dat ze er minder vinden dan twintig jaar geleden, staat wel vast. Het gaat namelijk helemaal niet goed met onze zoemende vriend. In Nederland komen zo'n 360 bijensoorten voor, de helft ervan wordt bedreigd en staat daarom op een rode lijst. Er zijn de laatste decennia al 34 soorten verdwenen. Zo’n 80 procent van de eetbare gewassen wordt door bijen en andere insecten bestoven. Minder bijen betekent dus minder groente en fruit. Voer de bij bij Twee mannen die daar iets aan willen doen zijn Tom van de Beek van The Pollinators en William Mosch van Mo-bees. Van de Beek is de initiatiefnemer van de nieuwe campagne ‘Voer de bij bij’. Deze dagen worden maar liefst 90.000 bijen-voedselpakketten uitgedeeld, die op 22 april tijdens de Nationale Zaaidag worden uitgestrooid. Mosch geeft met Mo-bees presentaties op scholen en werkvloeren. Via zijn stichting kun je ook een bij adopteren. Hun Winst, Ons Verlies Harm windt zich intussen op over een rapport van Milieudefensie, Profundo en SOMO met de titel: Hun Winst, Ons Verlies. Vervuilende bedrijven blijken nogal genereus voor hun aandeelhouders, maar doen dan wel ten koste van het klimaat. Twintig grote vervuilers, waaronder ABN AMRO, Ahold Delhaize, Air France KLM, Tata Steel en Unilever, Vopak, hebben sinds het Klimaatakkoord van Parijs bijna € 300 miljard uitbetaald aan hun aandeelhouders Er is ook een schatting gemaakt van de totale klimaatschade van deze groep, tot en met 2022 was dat 761 miljard. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:24:02

De natuur als CEO van het bedrijf

4/8/2024

Een klein groepje groene koplopers geeft de natuur een stem in de boardroom. Hoe werkt dat voor bedrijven in de praktijk en wat bereiken ze er eigenlijk mee? Deze aflevering in het kort: ⇨ Hoe je de natuur betrekt bij bedrijfsbeslissingen ⇨ PR-bureau Blyde heeft de natuur als CEO ⇨ Earth Overshoot Day Bedrijven moeten omzet draaien en winst maken. En, als ze heel groot zijn, hun aandeelhouders pleasen. Als het puntje bij paaltje komt, dan legt de natuur het bijna altijd af tegen de economische belangen. Maar het kan ook anders. Hier en daar zien we de eerste bedrijven die moeder natuur een plek geven aan de directietafel. Nature inclusive governance, zo heet deze groene strategie. Onboarding Nature Tessa van Soest is directeur van B Lab Benelux en legt uit dat je dit op vier manieren kunt uitrollen. Om bedrijven een handje te helpen, lanceren Nyenrode Business Universiteit en Earth Law Centre deze week het online platform Onboarding Nature. Zo hoeven bedrijven dus niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden. Nynke Geus is directeur van Blyde, een pr-bureau dat de natuur zelfs als CEO heeft aangesteld. Ze legt uit hoe dat werkt en welke invloed deze keuze heeft op belangrijke bedrijfsbeslissingen. Earth Overshoot Day Harm vertelt intussen over Earth Overshoot Day, de dag waarop we als mensheid meer van de planeet afhalen dan die planeet in één jaar weer kan herstellen en aangroeien. Deze dag is wereldwijd begin augustus, maar in Nederland hebben we de datum alweer gepasseerd. Dat was op 1 april, het afgelopen jaar was dat nog 12 april. ‘Dit vertelt dat we als Nederland de aarde aan het plunderen zijn. Deze roofbouw op de planeet ligt aan de basis van de klimaatverandering en de biodiversiteits- en stikstofcrisis’, aldus Harm in zijn betoog. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:23:05

Hoe krijgen we Nederland van het gas af?

4/1/2024

Miljoenen woningen moeten van het gas af, vóór 2050. Maar op veel plekken in het land waar initiatieven worden genomen, groeit de weerstand. Hoe gaan we daar mee om? Deze aflevering in het kort: ⇨ Aardgasvrije wijken, de stand van zaken ⇨ De derde succesfactor ⇨ Klimaatplannen van financiële sector Anderhalf miljoen huizen van het gas af, vóór 2030. Dat is wat de overheid als eerste stip op de horizon heeft gezet. Met nog maar zes jaar voor de boeg lijkt dat inmiddels een schier onmogelijke opgave te worden. Er zijn weliswaar op veel plekken initiatieven, maar van een grootschalige verbouwing lijkt nog geen sprake. Zo is er bijvoorbeeld veel weerstand tegen de aanleg van een nieuw warmtenet in Amsterdam. Anke van Hal heeft wel een idee hoe dat komt. Ze is van Nyenrode Business Universiteit en was eerder ook betrokken bij de Projectgroep Aardgasvrije Wijken. De derde succesfactor Ze benadrukt het belang van - wat zij noemt - de derde succesfactor. ‘Veel gesprekken over aardgasvrij gaan al snel over techniek en geld. Initiatiefnemers vergeten de mensen om wie het gaat er in een vroegtijdig stadium echt bij te betrekken’, aldus Van Hal. Ze woonde een poosje in Canada en zag daar van dichtbij hoe ze dit project daar aanpakken. Met buurtfestijnen, dreamwalls en ijsjes in ruil voor ingevulde feedbackformulieren. ‘Heel laagdrempelig, maar wel effectief.’ Klimaatplannen financiële sector Ons Groene Geweten is Nikki Trip. Zij heeft het over De Nederlandsche Bank die de klimaatplannen van financiële instellingen in kaart heeft gebracht. Veel banken, pensioenfondsen en vermogensbeheerders hebben in 2019 het klimaat-commitment van de financiële sector ondertekend. Uit de voortgangsanalyse van DNB blijkt dat het regelmatig ontbreekt aan concrete vertaling van doelstellingen naar acties. Ook worden bepaalde beleggingscategorieën soms buiten beschouwing gelaten. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:22:04

Afgekeurde groenten en fruit: een giga-probleem

3/25/2024

Van wortels met een bochel tot appels met een deukje. Allerlei groenten en fruitsoorten die niet aan het nu geldende schoonheidsideaal voldoen, krijgen in Nederland al snel een enkeltje naar de afvalbak. Deze aflevering in het kort: ⇨ De strijd van No Waste Army ⇨ Poetin en het klimaat ⇨ Elektrisch rijden zwaar onder druk Er zijn al diverse partijen die hier tegen knokken en No Waste Army heeft zich bij die strijd aangesloten. Het initiatief helpt boeren die blijven zitten met hun afgekeurde groenten en fruit. In een paar maanden hebben zich al meer dan 12.000 mensen zich bij No Waste Army aangemeld. Zij krijgen elke maand een box met groenten die net iets afwijken. Niet recht genoeg, een klein bobbeltje, een deukje of vlekje bijvoorbeeld. Daarnaast wordt geprobeerd om de groenten en fruit alsnog aan supermarkten te slijten, voor een eerlijke prijs. De inkooporganisaties Op deze manier heeft No Waste Army al ruim 200.000 kilo groente en fruit kunnen redden. Het probleem zit ‘m volgens Thibaud van der Steen bij de inkooporganisaties. Die stellen allerlei esthetische eisen aan de producten die in de supermarktschappen liggen. Wel ziet Van der Steen voorzichtig wat beweging in deze opstelling. Binnenkort gaat zijn stichting met een inkooporganisatie in gesprek. Europese Natuurwet En ken je het verhaal over de Europese Natuurwet? Nou, die kwam er niet. Ongelooflijk, onverantwoord en onwelriekend zijn de gedachten die bij Harm naar boven kwamen borrelen. Italië, Polen, Hongarije en ook Nederland zijn tegen de wet die voor een grootschalige renovatie en uitbreiding van Europese natuurgebieden moet zorgen. ‘De natuur betekent leven, bestaansrecht, welvaart en ga zo maar door. Daar kun je niet tegen zijn’, aldus Harm. ‘Ik ben boos en wil er nog één o-woord aan toevoegen: onbedaarlijk dom.’ Poetin en het klimaat Ons Groene Geweten Aniek Moonen blikt terug op de presidentsverkiezingen in Rusland. Dat Poetin nog zes jaar aan de macht blijft, heeft ook gevolgen voor het klimaat. Het land heeft zich op het internationale wereldtoneel gecommitteerd aan klimaatneutraliteit in 2060. In de praktijk is de uitstoot de laatste jaren alleen maar verder toegenomen. ‘Klimaatverandering komt hem eigenlijk wel goed uit, want smeltend zeeijs op de Noordelijke IJszee opent nieuwe zeevaartroutes en maakt nieuwe winning mogelijk van olie, gas, mineralen en kritieke metalen’, aldus Moonen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:22:26

Greenwashing wordt nu echt verboden

3/18/2024

Claimen dat je bedrijf duurzaam, klimaatneutraal of ecofriendly is. Zo’n groen likje verf op je product smeren, mag binnenkort niet zomaar meer. Deze aflevering in het kort: ⇨ Nieuwe regels voor greenwashen ⇨ Het nut van klimaatangst ⇨ Een gevelsteen die CO2 opneemt Je komt ze overal in het winkelschap tegen: producten met groene blaadjes en algemene duurzaamheidsclaims. Het is een manier waarmee producenten hun klanten proberen te verleiden. Lang niet al die claims zijn eerlijk en daarom wil de Europese Commissie hier nu een stokje voor steken. Er is nieuwe wetgeving aangenomen die stelt dat merken met dit soort beloftes op hun producten daar ook het bewijs voor moeten gaan leveren. Greenwashing aangepakt In deze aflevering duiken we in de wereld van greenwashing. Dat is een misleidende marketingstrategie waarbij een bedrijf zich onterecht presenteert als milieuvriendelijk en duurzaam. Wat zeggen de nieuwe regels over dit fenomeen eigenlijk, welke claims zijn straks nog toegestaan en hoe streng gaat er gehandhaafd worden? Die vragen stellen we aan Jelien Roelofs. Ze is anti-greenwash jurist en adviseert bedrijven over het voeren van duurzaamheidsclaims op hun etiketten. Klimaatangst Harm haalt een nieuw onderzoek aan over klimaatangst, onder 1300 Britse volwassenen. Leidt dat ertoe dat mensen nu wel of niet in actie komen? ‘Het is de laatste jaren een trend te noemen: als we het hebben over het klimaat en de toekomst, dan moet dat positief en vol hoop’, zo vertelt hij. Het monster recht in de bek kijken en zeggen waar het op staat wordt vaak veroordeeld als verlammend en niet productief.’ Het Britse onderzoek laat echter zien dat dit niet zo hoeft te zijn. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:21:43

Je baan als aanjager van een duurzamere planeet

3/11/2024

Een carrière duurt al gauw 80.000 uren. Hoe kun jij die tijd inzetten om de wereld een beetje duurzamer te maken? Deze aflevering in het kort: ⇨ Duurzame ambitie op de werkvloer ⇨ Collega’s enthousiast krijgen voor verandering ⇨ Een nieuwe marktplaats van reststromen Marnix Kluiters en Mark Siegenbeek van Heukelom zijn de auteurs van het nieuwe boek ‘Duurzame Ambitie’. Zij vertellen hierin wat mensen op de werkvloer kunnen doen om hun omgeving te verduurzamen. Ze putten daarbij uit lessen van leiderschapsexperts, psychologen, ecologen, transitie-deskundigen en economen. Minder CO2 de atmosfeer in, schoner water, geen bodemverontreiniging en een opgeruimde natuur. Iedereen wil het, maar om daar te komen wijzen veel mensen in eerste instantie naar politici, CEO’s, ondernemers en andere landen. Centraal in deze uitzending staat de vraag: wat kun je zelf eigenlijk doen om het verschil te maken? Ze adviseren onder meer om veranderingen in kleine stapjes te doen en geen aandacht te schenken aan zaken die je niet kunt beïnvloeden. > Luister ook: waarom luisteren we zo slecht naar klimaatwetenschappers? Morele Ambitie Het betoog van Kluiters en Siegenbeek van Heukelom doet denken aan de oproep van Rutger Bregman, die pleit voor meer morele ambitie op de werkvloer. Toch zijn er wel verschillen, zegt Kluiters. ‘Bregman wil mensen uit hun - wat hij noemt - betekenisloze adviseurs- en advocatenbanen krijgen. Wij vinden daarentegen dat je je baan ook kunt heruitvinden. Ook bij grote corporates kun je effect hebben.’ Marktplaats voor restmaterialen Harm deelt nieuws over WasteBase.eu, een nieuwe marktplaats waar fabrikanten hun reststromen kunnen verhandelen. Op deze manier kunnen ze de waarde van hun restmateriaal maximaliseren en tegelijkertijd bijdragen aan een duurzamere en circulaire toekomst. Het platform is gemaakt door Ramon de Longh en Romaike Slikker. Zij zagen bij bedrijfsbezoeken hoeveel stansresten van metaal of folie, knipresten van stof en kunststoffen spuitgietresten er werden weggegooid. Dat probleem wil WasteBase.eu oplossen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:22:44

Een nieuwe ijstijd in Noordwest-Europa

3/4/2024

De golfstroom in de Atlantische Oceaan dreigt binnen 100 jaar stil te vallen, concluderen wetenschappers van de Universiteit Utrecht. Dat heeft grote gevolgen voor het klimaat in West-Europa. Deze aflevering in het kort: ⇨ Een college over golfstromen ⇨ Een nieuwe ijstijd in Noordwest-Europa ⇨ Pfas in groente en fruit René van Westen is hoofdonderzoeker van het team dat met deze conclusie komt. Door het smelten van de Groenlandse ijskap komt er meer warm water in de Atlantische Oceaan terecht. Deze ontwikkeling vertraagt de AMOC, zoals deze golfstroom wordt genoemd. Daardoor wordt er minder hitte uitgewisseld over de hele planeet en dat heeft vooral impact op het klimaat op ons continent. Voedsel- en watertekorten Als de AMOC stilvalt, dan kan het in Noordwest-Europa 5 tot 15 graden kouder worden. Op het zuidelijk halfrond wordt het daarentegen warmer. Er zijn wetenschappers die denken dat deze veranderingen tot grote voedsel- en watertekorten kunnen leiden in de wereld. ‘Tot nu toe wisten we eigenlijk niet binnen welk tijdsbestek dit zich zou gaan voordoen. Onze conclusie is nu dat het wel eens veel sneller kan zijn dan eerder gedacht, binnen nu en honderd jaar. Daarvoor is wel meer onderzoek nodig.’ Pfas in fruit en groente Harm windt zich intussen op over de conclusies uit een nieuw rapport van PAN Europe, het Pesticide Action Network. Wat blijkt namelijk? Nederlandse groente en fruit wordt volop bespoten met pfas-pesticiden. Tussen 2011 en 2021 werden in de EU in groenten en fruit residuen van 31 verschillende pfas-pesticiden aangetroffen. Het aantal groenten en fruit met residuen van tenminste één pfas-pesticide in de EU is in tien jaar verdrievoudigd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:23:44

Eindelijk een oplossing voor moeilijk te recyclen plastic

2/26/2024

Bij Groningen Seaports wordt dit najaar een nieuwe fabriek geopend die wel raad weet met moeilijk te recyclen plastics en textielafval. Ze maken er straks duurzame bouwmaterialen van. Deze aflevering in het kort ⇨ De uitdagingen voor de circulaire economie ⇨ Het recyclen van chipszakken en andere plastics ⇨ Een nieuw product: beton van suiker In Nederland wordt jaarlijks meer dan 1600 miljoen kilo huishoudelijk plastic geproduceerd. Het grootste deel daarvan krijgt na gebruik een enkeltje richting de verbrandingsoven. Moeilijk te recyclen, heet dat dan. Het gaat vooral om verpakkingen met meerdere laagjes plastic die aan elkaar zijn geplakt. Het gaat onder meer om chipszakken en sapverpakkingen. Producenten gebruiken meerlaagse materialen die verschillende soorten plastic en soms metaalfolies combineren. Dat maakt het scheiden en recyclen van de afzonderlijke materialen erg moeilijk. De Unwastor Uppact heeft een machine ontwikkeld die wel raad weet met deze voedselverpakkingen. Deze zogeheten Unwastor kan vanaf dit najaar 4.000 ton afval per jaar verwerken. Met de grondstoffen die overblijven worden straatmeubilair, walbeschoeiing, looppaden en steigers gemaakt. Op den duur wil het bedrijf groeien naar een capaciteit van 1.500 ton afval per jaar. Ons groene geweten is Klaske Kruk van Circularities. Zij maakt de verwijzing naar Umincorp, de gloednieuwe plastic recyclingfabriek in Rotterdam die al een poosje stil staat. Het bedrijf kan niet concurreren tegen het veel te goedkope virgin plastic. Sugarcrete Harm verwijst intussen naar een samenwerking van University of East London en medewerkers van het bedrijf Tate en Lyle Sugars. Zij hebben een toepassing gevonden voor bagasse, het vezelachtige restafval van suikerriet dat overblijft nadat de voedselindustrie er alle bruikbare nutriënten uit heeft geperst. Na een zoektocht ontstond Sugarcrete. Dat bouwmateriaal is goedkoper, duurzamer en vijf keer lichter dan beton. Het scheelt maar liefst 80 procent CO2-uitstoot. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:23:08

De strijd van Bénédicte Ficq tegen grote vervuilers

2/19/2024

Jarenlang streed ze tegen de tabakslobby, maar inmiddels heeft Bénédicte Ficq haar pijlen gericht op grote bedrijven die de natuur om zeep helpen. Eerst Tata Steel en - recenter nog - Chemours. Deze aflevering in het kort: ⇨ Het nut van klimaatrechtszaken ⇨ De duurzame drijfveren van Benedicte Ficq ⇨ De Atlantische stroming valt stil In het najaar van 2023 deed Ficq namens 3.000 omwonenden aangifte tegen Chemours in Dordrecht. Ze wond er geen doekjes om: alle leidinggevenden van het bedrijf die iets te maken hebben gehad met het lozen van PFAS moeten worden vervolgd. Eerder bond ze ook al de strijd aan met Tata Steel in IJmuiden. Ze beschuldigt de staalproducent van ernstige milieuvervuiling in de directe omgeving, door de uitstoot van gevaarlijke stoffen. ‘De leidinggevenden van dit soort grote bedrijven mogen niet denken dat ze dit straffeloos mogen doen’, aldus Ficq. De aanpak van milieuvervuiling Ze vertelt hoe deze twee zaken er nu voorstaan. Verder willen wij natuurlijk graag weten wat haar drijft om het tegen dit soort grote vervuilers op te nemen. Ficq is één van de bekendste advocaten van ons land. Eerder al schreef ze geschiedenis door als één van de eersten te proberen om de tabaksindustrie strafrechtelijk te vervolgen voor misleidende praktijken en de gezondheidsschade die zij veroorzaken. Tegenwoordig zet ze zich dus in tegen milieuschade, door grote vervuilers aan te klagen. Klimaatalarm Harm haalt een nieuwe studie in Science Advances aan, met een nogal dramatische waarschuwing. De Amoc, dat is de golfstroom in de Zuid-Atlantische Oceaan, stevent af op een kritisch kantelpunt. Eén die het klimaat over de hele wereld gaat beïnvloeden op een manier die we sinds de laatste ijstijd niet meer hebben gezien. Wetenschappers van de Universiteit Utrecht stellen nu dat dit mogelijk nog deze eeuw gebeurt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:23:04

Nobelprijswinnaar Joyeeta Gupta wil een mondiale grondwet voor klimaat

2/12/2024

Ze won de Spinozapremie én een Nobelprijs. Joyeeta Gupta geldt als één van de meest invloedrijke klimaatwetenschappers van ons land. Deze aflevering in het kort: ⇨ Zo zit het met aardsysteemgrenzen ⇨ Wat is klimaatrechtvaardigheid ⇨ Fossiele industrie verdoezelde klimaatbewijs Opvallend genoeg is zij bij het grote publiek in Nederland niet heel bekend. Gupta werd geboren in Delhi, studeerde aan Harvard en kwam door de liefde zo’n 35 jaar geleden in Nederland terecht. Haar interesse in klimaat en milieu werd aangewakkerd door de giframp bij Union Carbide in Bhopal, in 1984. Duizenden mensen overleden of werden ernstig ziek. De lakse manier waarop de Amerikaanse eigenaar met deze ramp omging was voor haar aanleiding om zich met klimaatrechtvaardigheid te gaan bemoeien. ‘We hebben op aarde een beperkte milieugebruiksruimte en veel hulpbronnen zijn in het bezit van een select, rijk gezelschap’, aldus Gupta. Ze noemt dat absurd. Groenlandse ijskappen In het gesprek met haar gaat het verder nog over tipping points. Belangrijkste klimaatsystemen op de aarde die in het rood lopen, zoals de Groenlandse ijskappen en het permafrostgebied in Siberië. Ze legt uit wat er gebeurt als die instorten. Kupta is als wetenschapper betrokken geweest bij belangrijke internationale panels en commissies, waaronder het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). In die rol won ze in 2007 zelfs een Nobelprijs, samen met Al Gore. Kleine visjes, grote betekenis Harm wijst in zijn relaas naar een publicatie in het tijdschrift Animal Welfare. Daarin wordt voor het eerst onthuld hoe ongelooflijk veel vis er ieder jaar wereldwijd wordt gevangen. Een extreem groot gedeelte daarvan wordt verwerkt tot vismeel en olie voor boerderijdieren. Kleine vissen spelen een essentiële rol aan de basis van de voedselketen in de oceanen. Hij roept dan ook op tot vangstbeperking. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:24:03

Het financieren van circulaire bedrijfsmodellen

2/5/2024

Ondanks alle goeie bedoelingen wil het met die circulaire economie nog niet echt vlotten. Een nieuw initiatief van financiële instellingen moet de sector een handje helpen. Deze aflevering in het kort: ⇨ Financieren van circulaire modellen ⇨ Steeds meer zonnestroom ⇨ Het verschil tussen weer en klimaat Circulaire ondernemers hebben nog steeds veel moeite om bankfinanciering op te halen. Financiële instellingen hebben om die reden de Kopgroep Circulair Financieren in het leven geroepen, bedoeld om dit probleem op te lossen. Zij presenteren deze week de Circulair Risk Scorecard, een soort framework waarmee circulaire bedrijven beter op waarde worden geschat. Schaarste van grondstoffen Het risicomodel kijkt naar aspecten die bij de beoordeling van de meeste kredietaanvragen nu nog geen rol spelen. Denk aan de circulariteit van het product en de schaarste van de gebruikte grondstoffen. Daarnaast wordt ook rekening gehouden met de robuustheid van contracten, de marktcompetitiviteit en de ervaring van het managementteam. Twee mensen van de Kopgroep Circulair Financieren zijn Tessa Eerenberg van Rabobank en Jeroen van Muiswinkel van Copper8. Zij leggen uit hoe dit initiatief de circulaire economie een duw in de juiste richting kan geven. Nationaal Solar Trendrapport John (hij vervangt Harm die grieperig is) noemt verder nog het Nationaal Solar Trendrapport 2024, dat vorige week werd gepresenteerd in Den Haag. De groei van zonnestroom was in de eerste helft van 2023 ongekend hoog. In de tweede helft van het jaar nam dit weer wat af, toch doen we het in Nederland erg goed. Naast Europees kampioen zijn we nu ook wereldkampioen met ongeveer 3,5 zonnepanelen per inwoner. Extreme kou Ons groene geweten is Yvette Watson, van The 2B Collective. Zij haalt een onderzoek van World Weather Attribution. Het was de laatste weken namelijk behoorlijk fris in Scandinavië, met temperaturen van 35 graden onder nul. Dat betekent niet dat er geen sprake is van opwarming, stelt dit instituut. Zo’n koudegolf in Scandinavië komt nu eens in de vijftien jaar voor, rond 1900 was dat nog elke drie jaar. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:22:59

Waarom luisteren we zo slecht naar klimaatwetenschappers?

1/29/2024

De Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) wil dat het nieuwe kabinet extra vaart maakt met het terugdringen van de CO2-uitstoot. Sturen op minder consumptie is één van de adviezen. Maar of deze zoveelste aanbeveling vanuit de wetenschap aankomt? Minder spullen kopen is een boodschap die bij het grote publiek al snel op de nodige weerstand stuiten. Veel burgers maken zich weliswaar zorgen om het klimaat, maar voelen er nog weinig voor om iets van hun welvaart in te leveren. De WKR stelt voor om klimaat-onvriendelijke producten zwaarder te belasten en duurzame alternatieven zoals openbaar vervoer een stuk goedkoper te maken. Zo moet de uitstoot van broeikasgassen in 2040 al met minimaal 90 procent zijn gedaald. Voorzitter Jan-Willem Erisman legt uit dat het gedrag van burgers een belangrijke rol kan spelen bij het halen van deze doelen. Erisman hamert er verder op dat de overheid harde keuzes moet maken. ‘Wel of geen zware industrie in Nederland. Wel of geen landbouw op deze schaal. ‘Daarvoor moet je bereid zijn om naar de lange termijn te kijken’, aldus Erisman. ‘Als je bijvoorbeeld vaststelt dat de zware industrie voor Nederland behouden moet blijven, dan moet er nu fors geïnvesteerd worden in waterstof. De Nieuwe Economie Index Harm bespreekt verder nog de vijfde editie van de Nieuwe Economie Index (NEx). Dit is het jaarlijkse onderzoek van het duurzame-bedrijven-netwerk MVO Nederland. Wat blijkt? Slechts 17,5 procent van de Nederlandse economie is duurzaam. Dat is maar één procent meer dan een jaar eerder en zelfs de kleinste stijging in vijf jaar. Zijn conclusie is dat de verduurzaming tegen de grenzen van het huidige beleid aanloopt. Dat is volgens hem niet toegankelijk, niet voordelig en niet begrijpelijk genoeg. Hierdoor gaan ondernemers afwachten, zo vertelde Wouter Scheepens, directeur-bestuurder van MVO Nederland eerder al. Een rechts kabinet, dat de urgentie van een snelle verduurzaming niet onderschrijft, gaat dat volgens Harm alleen maar erger maken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:25:20

Dit betekent het volle stroomnet voor de energietransitie

1/22/2024

In grote delen van Nederland zit het elektriciteitsnet tjokvol. Wat betekent dat voor de energietransitie en de klimaatdoelen? Die vraag stellen we aan Joris Laponder, directeur van Zaptech. We willen ook in 2024 meer warmtepompen, meer zonnepanelen en veel meer elektrische auto’s op de weg. Maar al die groene ambities dreigen vast te lopen door de files op het stroomnet. Met Laponder bespreken we de actuele situatie en de mogelijke oplossingen. Van energy hubs tot het temperen van piekbelasters en nieuwe, slimme innovaties. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:22:42

Waarom mijnbouw in de diepe zee zo risicovol is

1/15/2024

Noorwegen zet de volgende stap in diepzeemijnbouw in het noordpoolgebied. Andere landen kijken intussen nieuwsgierig mee. Noorse bedrijven mogen de zeebodem gaan verkennen en voorstellen doen hoe ze daar in de toekomst grondstoffen kunnen delven. Het gaat in dit gebied onder meer om kobalt, dat belangrijk is voor de productie van batterijen. Deepzeemijnbouw is zeer omstreden. Over de risico’s voor het leven in de diepe zee is nog weinig bekend, vertelt Rene Kleijn. Hij is professor Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden. Bovendien bestaat het risico dat klimaatverandering door deze activiteiten wordt aangejaagd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:21:46

De CO2-stofzuiger van Recarbn gaat aan de slag

1/8/2024

De Nederlandse startup Recarbn gaat in Canada CO2 uit de atmosfeer filteren en laat het daar mineraliseren. Daarvoor gaat het bedrijf een partnership aan met Deepsky, een soort projectontwikkelaar voor direct air capture-bedrijven. De proefinstallatie van Recarbn heeft een capaciteit van 50 ton koolstofdioxide per jaar en is gebaseerd op technologie die is ontwikkeld aan de Universiteit Twente. Door slim gebruik te maken van speciaal adsorptiemateriaal en een warmte- plus een koelvat denkt het bedrijf de kosten uiteindelijk terug te kunnen brengen naar 100 euro per ton CO2. Sophia Hummelman is één van de founders van Recarbn en vertelt over de missie, de technologie, de gedroomde impact en de vervolgstappen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:22:48

Deze impact heeft CSRD op bedrijven

1/1/2024

Het is 2024 en daarmee is de Corporate Sustainability Reporting Directive gaan gelden, beter bekend als CSRD. Zo moeten bedrijven in hun jaarverslag bijvoorbeeld gaan rapporteren over de impact die ze hebben op de natuur en het klimaat. Dit geldt weliswaar alleen voor grote bedrijven, toch betekent dit niet dat mkb’ers rustig achterover kunnen leunen. Zij moeten als leveranciers namelijk data gaan aanleveren waar hun opdrachtgevers om vragen. Esther van Doesburg is de Chief Innovation Officer bij SDU en legt uit hoe bedrijven zich op deze nieuwe realiteit moeten voorbereiden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duration:00:22:30