Eos Wetenschap - Vraag Het Aan

De aarde onder onze voeten lijkt stevig, maar ze is constant in beweging. Soms wringt er iets diep onder de grond, en dan... bam … een aardbeving. Hoe ontstaat een aardbeving? Kunnen we aardbevingen voorspellen? En wist je dat ook bij ons de aarde stevig kan beven? Eos-redacteur Kim Verhaeghe vraagt het in deze aflevering aan geoloog Katleen Wils van de Universiteit Gent

Net als vogels maken ook veel vissen een trektocht. In de winter zoeken ze warmere oorden op. Hoe vinden ze de weg, en waar gaan ze naartoe? Eos-redacteur Kim Verhaeghe vertelt het in deze podcast aan collega Liesbeth Gijsel.

Er bestaat een medicijn dat tegelijk helpt tegen veroudering, hartziekten, sommige kankers en zelfs depressie, en neen, het is geen superpil, ik heb het over lichaamsbeweging: regelmatig wandelen, lopen, fietsen, tuinieren of dus gewoon bewegen. Moeten dokters vaker een paar kilometer wandelen voorschrijven in plaats van een pil? Ik vraag het aan inspanningsfysioloog Wim Derave.

Onze bomen hebben het lastig. Hitte, droogte, ziektes en stormen eisen hun tol. Hoe maken we onze bossen bestand tegen de klimaatverstoring? Eos-redacteur Ilse Boeren nodigde collega Liesbeth Gijsel uit in het Zoniënwoud voor een gesprek over de toekomst van onze bomen.

Mensen met een psychische kwetsbaarheid worden ernstiger ziek. En wie als kind vaak ziek was, of onder chronische stress lijdt, loop het risico om een psychische aandoening te ontwikkelen. Ons immuunsysteem en ons mentale welzijn beïnvloeden elkaar, ontdekte Livia De Picker (Universiteit Antwerpen). Hoe dat precies zit, vertelt ze in deze podcastaflevering.

Iedereen heeft een unieke lichaamsgeur. Ons lief of onze kinderen ruiken meestal heerlijk, terwijl een onbekende op de trein hard kan stinken. Hoe ontstaat lichaamsgeur? Microbioloog Chris Callewaert (UGent) antwoordt in deze aflevering van Ik heb een vraag, een podcast van Eos Wetenschap.

Taalkundige Melissa Schuring (VUB, KU Leuven) liet niets aan het toeval over. Als zelfverklaarde licht-neurotische controlefreak maakte ze ellenlange lijstjes om haar experimenten tot in de puntjes voor te bereiden. Maar kan je wel ooit hélémaal voorbereid zijn voor een onderzoek met als proefpersonen … kinderen? Spoiler: dat lukt dus niet. Wat volgt is een faalverhaal over paradoxen, paniekmomentjes en ja — ook pipi. Volg ‘Missen is wenselijk’ op www.instagram.com/misseniswenselijk Shownotes

Steeds meer mensen in België krijgen schurft. De schurftmijt kruipt letterlijk onder je huid om er gangetjes te graven en bezorgt je ontzettende jeuk. Ervan afraken is moeilijk. Els Verweire, gezondheidsredacteur bij Eos Wetenschap, geeft in deze podcastaflevering tekst en uitleg aan collega Liesbeth Gijsel.

Werken je benen minder mee als je brein moe is? Sportkinesitherapeut Jelle Habay (VUB - KMS - FWO) onderzoekt hoe mentale vermoeidheid je fysieke prestaties beïnvloedt. Daarbij laat hij proefpersonen flink zweten in stevige tests, zoals een pittige fietsproef. Alleen liep die bij proefpersoon 008 niet bepaald op wieltjes… En dus biedt Jelle nu, beter laat dan nooit, zijn oprechte excuses aan. Wat er allemaal misging? Je hoort het in de nieuwste aflevering van ‘Missen is wenselijk’. Volg ‘Missen is wenselijk’ op www.instagram.com/misseniswenselijk Shownotes

Taalkundige Ellen Van Praet werkt al jarenlang aan vertaaltechnologie om de communicatie tussen zorgverleners en patiënten te verbeteren. Maar plots kreeg ze af te rekenen met de snelle opmars van AI-spraaktechnologie. En alsof dat nog niet genoeg was, werd ze bij de uitrol van haar app getrakteerd op een flinke portie West-Vlaamse arrogantie. Je hoort het in haar faalverhaal.

Psychologe Sylvie Bernaerts trok met een VR-bril richting woonzorgcentrum, vastbesloten om technologie in te zetten tegen sociaal isolement. Het idee: bewoners onderdompelen in herinneringen, natuur en familie. Maar daarbij viel ze van de ene verbazing in de andere. Luister naar haar faalverhaal leer wat er gebeurt als goede bedoelingen botsen met wifi-problemen, kapsels en menselijke verlangens. Volg ‘Missen is wenselijk’ op www.instagram.com/misseniswenselijk Shownotes

Evolutiebioloog Marianne Dehasque ging in haar onderzoek -letterlijk- tot op het bot om uit te zoeken waarom de laatste wolharige mammoeten op Wrangel Island uitstierven. Ze deed daarbij een straffe ontdekking, al was het er eentje die ze liever niet had gedaan. Hoe dat zit, vertelt ze in haar faalverhaal. Volg ‘Missen is wenselijk’ op www.instagram.com/misseniswenselijk Shownotes

Als we ons afvalwater beter en goedkoper kunnen zuiveren, dan zijn we beter gewapend tegen droogte. Bacteriën en andere microben kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Eos-redacteur Ilse Boeren bezocht een microbenlab in Gent en vertelt in deze podcastaflevering alles over de mogelijkheden aan collega Liesbeth Gijsel.

Sebastian Proost is een bio-informaticus, zeg maar een bioloog die denkt in bits en bytes. HIj werkt met data - gigaveel data. En dat zorgt wel eens voor giga-problemen. Hoe dat zit, vertelt hij in zijn faalverhaal. Volg ‘Missen is wenselijk’ op www.instagram.com/misseniswenselijk Shownotes

Darmkanker is de derde meest voorkomende en dodelijke vorm van kanker. Het aantal patiënten in de westerse samenleving blijft ook toenemen, ook onder jongeren. Maude Jans ontwikkelt nieuwe wapens tegen darmkanker. Ze richt zich daarbij op de bacteriën die darmkanker kunnen veroorzaken. Maude Jans is voor dit onderzoek genomineerd voor de Eos Pipet 2025.

Gedurende de menstruele cyclus verandert het borstweefsel van een vrouw voortdurend. Meestal verloopt dat zonder problemen, maar de opbouw en afbraak van borstweefsel speelt ook een rol in het ontstaan van kanker. Colinda Scheele bestudeert waarom het misloopt, en wat dat betekent voor kankerpreventie en behandeling. Voor haar onderzoek is ze genomineerd voor de Eos Pipet 2025.

Als vrouw heb je misschien liever een vrouw als gynaecoloog. Als je moedertaal Arabisch is, kan het fijn zijn als je huisdokter dat ook spreekt. Hoe gaat de zorgsector om met zulke vragen? En wat als een patiënt weigert verzorgd te worden door een verpleegster omdat die zwart is? Noaul El Yattouti (Universiteit Antwerpen) onderzoekt discriminatie in de zorgsector.

Antibioticaresistentie is één van de grootste problemen voor de geneeskunde. Arne Janssens ontdekte een klein eiwit dat de sleutel kan zijn in onze strijd tegen resistente ziekteverwekkers. Voor dit onderzoek is Arne Janssens genomineerd voor de Eos Pipet 2025.

Hersenwetenschapper Emilie Cardon boekte zo’n spraakmakende resultaten dat ze al droomde van publicaties in toptijdschriften als Nature en Science. Maar daarbij liep ze toch wat te hard van stapel. Hoe dat zit, vertelt ze in haar faalverhaal. Shownotes

Mucoviscidose of taaislijmziekte is in Europa de meest voorkomende erfelijke en dodelijke aandoening. De ziekte is ongeneeslijk, maar er is hoop. Mattijs Bulcaen slaagde erin om de cellen van patiënten met taaislijmziekte in het lab te herstellen. Hij zoekt nu een manier om ook de patiënten te verlossen van hun aandoening. Mattijs Bulcaen is één van de vijf genomineerden voor de Eos Pipet 2025.