Eos Wetenschap - Vraag Het Aan

De helft van de Belgen drinkt liever water uit een fles dan uit de kraan. We vinden het niet lekker, en sluipen er ook niet allerlei gevaarlijke stoffen in? Hoe zit dat met resten van medicijnen, pesticiden, lood of hormonen in ons glaasje water? Eos-redacteur Ilse Boeren ploos de controlerapporten uit en vertelt er in deze podcast alles over aan collega Liesbeth Gijsel.

Maarten Larmuseau is genetisch genealoog aan de KU Leuven en UAntwerpen. Hij bestudeert de geschiedenis met behulp van stambomen en DNA. Het DNA dat hij onderzoekt kan afkomstig zijn van mensen die vandaag nog leven, maar ook uit skeletten, menselijke resten en zelfs uit haren, tanden of zelfs speeksel aan de achterkant van een postzegel. Wat leest hij in ons DNA over ons verwantschap met de enigmatische neanderthaler?

West-Vlaamse mannen hebben vaker prostaatkanker dan mannen die ergens anders in het land wonen. Huidkanker komt vaker voor op het Belgische platteland dan in de grote steden. En in Charleroi en Luik tekenen zich de meeste gevallen van longkanker op. Eos publiceert een ‘kankeratlas van België’. Wat zeggen de cijfers? Wat zijn de verklaringen voor die cijfers? En heeft verhuizen zin om je risico op kanker te verlagen? Eos-redacteur Els Verweire geeft in deze podcast tekst en uitleg aan collega Liesbeth Gijsel.

In de oudheid was het een teken van de goden, volgens de Noormannen was het de brug naar de hemel en de Ieren geloofden dat er een pot met goud te vinden was aan het uiteinde ervan. In deze aflevering heeft weerman Bram Verbruggen het over regenbogen.

Na een donkere winter, kijken velen onder ons uit naar langere dagen en meer zonneschijn. Toch krijgen we in de lente vaak te maken met wisselvallig weer. Regent het echt meer en feller in de lente? Weerman Bram Verbruggen zocht het uit.

De fruitvlieg of Drosophila melanogaster is een bijzonder beestje. Gehaat in de fruitmand, maar aanbeden in het lab. Waarom vinden wetenschappers de fruitvlieg zo bijzonder? Stein Aerts van de KU Leuven legt in deze podcast onder andere uit wat we kunnen leren van fruitvliegen, waar wetenschappers hun fruitvliegen halen en hoe je demente fruitvliegen bestudeert. Stein Aerts werkte mee aan de Fly Cell Atlas, een kaart van alle cellen van de fruitvlieg.

Onze natuur wordt wilder en diersoorten komen (terug) naar onze contreien. Zijn Vlamingen daar altijd even blij mee? In deze aflevering hoor je Karin, die de komst van de wolf niet zo hard toejuicht. Je hoort ook wat Joachim Mergeay (onderzoeker bij het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek) en Glenn Deliège (milieufilosoof) denken over de komst van de wolf en onze schrik voor grote wilde diersoorten.

Drie experten – elk met een passie voor het gebied dat ze beheren of de diersoort die ze onderzoeken – tonen je in deze podcast hoe wilde natuur in Vlaanderen eruit ziet. Ga mee op stap met de boswachter van de Kalmthoutse heide, de beheerder van de Vallei van de Zwarte Beek (die de geboorte van de eerste Vlaamse kraanvogels meemaakte) en een enthousiaste otterexpert.

Er zijn terug otters, wolven, kraanvogels en bevers in ons land. Onze natuur wordt wilder en lijkt aan een herstel bezig. Steeds vaker zie je daarom de term ‘rewilding’ opduiken (verwildering van de natuur). In een nieuwe podcastreeks ontdek je wat rewilding betekent voor Vlaanderen. Aflevering 1: Hoe wild is onze natuur?

Armoede is veel meer dan louter ‘geen geld hebben’. Voor kinderen kan de impact van armoede erg groot zijn. Hoe uit zich die en vooral: wat doen we eraan? Psycholoog en auteur Vittorio Busato praat erover met Liesbeth Gijsel van Eos Wetenschap. Vittorio verdiepte zich voor de nieuwe editie van Eos in het thema armoede.

We hebben ongeveer evenveel tuin als bos in Vlaanderen. Als je zelf aan de slag wil om de biodiversiteit te helpen, dan is de tuin dus een mooi vertrekpunt. Ecologen Ellen De Vrieze en Karen De Pauw (Universiteit Gent) leggen in deze aflevering uit hoe je vlinders, vogels, salamanders en misschien wel duizend andere diersoorten naar je tuin lokt.

Bestaat er buitenaards leven? In sciencefictionfilms en -strips zeer zeker wel, en die aliens willen dan het liefst de aarde koloniseren en ons onderwerpen of uitroeien. Maar ook de wetenschap neemt buitenaards leven serieus. Waar zoeken ruimtemissies naar leven, en hoe doen ze dat? Hoe zal dat buitenaards leven eruitzien? En wat is een ufo eigenlijk? Eos-redacteur Ilse Boeren verdiepte zich in het thema en vertelt er in deze podcast alles over aan collega Liesbeth Gijsel. *** * In de podcast zit een verspreking. Isotopen zijn natuurlijk atomen van hetzelfde chemische element, waarin het aantal neutronen verschilt, niet het aantal elektronen.

De term "polaire vortex" valt soms tijdens langere periodes van ijskoud weer. Nochtans is de polaire vortex er altijd. Het gaat dus niet om een fenomeen dat enkel opduikt in de winter. Weerman Bram Verbruggen over de polaire vortex.

In deze aflevering duiken we wat dieper in de onderzoekswereld. Liesbeth Demuyser en haar broer Thomas begeven zich allebei dagelijks in de fascinerende micro-wereld. Liesbeth onderzoekt bacteriën en schimmels aan de KU Leuven, Thomas is klinisch bioloog aan het UZ Brussel. De ene onderzoekt in een lab, de andere behandelt in een ziekenhuis. Toch kennen ze elkaars werk alleen van gesprekken op familiebijeenkomsten. Wat dan met al die onderzoekers en clinici die geen band met elkaar hebben? Weten dokters niet wat wetenschappers onderzoeken, en hebben wetenschappers eigenlijk geen idee van wat dokters nodig hebben? En hoe kan het beter? Ik vraag het aan Liesbeth en Thomas Demuyser.

Het KMI lanceert drie maal per week een weerballon met radiosonde in Ukkel. Waarvoor dient die weerballon? Weerman Bram Verbruggen legt het uit.

Je hoort af en toe op radio en televisie dat code geel, oranje of rood actief wordt. Weerman Bram Verbruggen legt in deze aflevering uit hoe die weerwaarschuwingen bepaald worden.

Waarvan raken we opgewonden? En gebeurt dat op dezelfde manier bij mannen als bij vrouwen? Het zijn vragen waar ook de wetenschap een antwoord op zoekt. Hoe gebeurt dat onderzoek? En wat kunnen we leren van de conclusies? Journalist Wim Swinnen ging op bezoek in een sekslab aan de universiteit van Maastricht en vertelt alles over het onderzoek naar seks aan Liesbeth Gijsel, hoofdredacteur van Eos Psyche&Brein.

We kennen bacteriën vooral als ziekmakers, maar ze kunnen ons ook genezen. Microbioloog Joleen Masschelein van het VIB en de KU Leuven speurt naar bacteriën die interessante moleculen voor nieuwe geneesmiddelen produceren. Hoe ze dat doet, vraag ik haar in deze aflevering.

Neerslag, zon, wind, temperatuur, ondergrond... er zijn veel parameters die de gladheid van een wegdek beïnvloeden. Hoe kan een weerman of weervrouw dan voorspellen of de wegen al dan niet glad zullen zijn? Weerman Bram Verbruggen legt het uit.

Van zodra de luchttemperatuur onder vijf graden Celsius zakt, kunnen autoruiten al aanvriezen. Weerman Bram Verbruggen legt uit hoe dat komt.