Onbehaarde Apen

Het vogelgriepvirus dat wereldwijd al miljoenen slachtoffers maakte onder pluimvee en wilde dieren, heeft nu ook de ongerepte natuur van Antarctica bereikt. Een onderzoeksteam trof vele dode zeevogels aan, die allemaal besmet waren met het virus. Wat betekent dat voor die enorme kolonies pinguïns en zeeleeuwen – en heeft het ook gevolgen voor ons? Presentatie: Laura Wismans Gast: Nienke Beintema & Sander Voormolen Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is lente en bijna alle dieren die een winterslaap houden op het noordelijk halfrond zijn wakker. Hun lichaam stond maandenlang bijna uit. Hun lichaamstemperatuur daalde sterk en het aantal hartslagen per minuut ging bij bijvoorbeeld de grondeekhoorn van 300 naar 5. De dieren eten zich tonnetje rond voordat ze gaan slapen, en vallen vervolgens moeiteloos en zonder schade weer af. Wat kunnen we allemaal leren van deze winterslapers voor medische toepassingen? Presentatie: Laura Wismans Gast: Nienke Beintema & Hendrik Spiering Redactie en montage: Liz Dautzenberg, Nina van Hattum & Elze van Driel Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

PFAS is schadelijk. Want die handige brandwerende en panbeschermende moleculen hopen zich op in mens en natuur. De EU wil daarom álle PFAS verbieden. Maar de allerkleinste PFAS-variant laat zien dat zo’n algeheel verbod minder simpel is dan het lijkt. Want is die variant wel zo schadelijk? Is de jacht op PFAS doorgeslagen? Presentatie: Laura Wismans Gast: Lucas Brouwers & Gemma Venhuizen Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De aarde warmt steeds verder op. Er zijn steeds meer wetenschappers die willen onderzoeken of het kan helpen om het zonlicht dat de aarde bereikt te dimmen om zo de opwarming te stoppen. Maar er liggen ook gevaren op de loer. Gaat de geest met dit onderzoek niet uit de fles? Welke gevolgen heeft de normalisatie van geo-engineering voor klimaatverandering? Presentatie: Lucas Brouwers Gast: Laura Wismans & Paul Luttikhuis Redactie en montage: Elze van Driel & Rosa van Toledo Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een piep, een suis, een fluit- of bromtoon, aanhoudend in je oor. Tinnitus komt in verschillende verschijningen en kan gekmakend zijn. De wetenschap zoekt al decennialang tevergeefs naar een oplossing. Twee Nederlandse wetenschappers hebben nu een apparaat ontworpen waarmee ze met elektrische signalen in de oorzenuwen tinnitus proberen te verhelpen. Zal dit de oplossing zijn? Presentatie: Lucas Brouwers Gast: Laura Wismans & Niki Korteweg Redactie en montage: Elze van Driel & Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Klein, kleiner, nano. Schaalverkleining is het toverwoord in de wereld van chips. Hoe meer schakelaars chipmakers op een vierkante micrometer kunnen persen, hoe meer de rekenkracht toeneemt. In de afgelopen jaren zijn de ontwikkelingen ondenkbaar snel gegaan. Maar wat is de grens van die schaalverkleining? En welke ontwikkeling komt daarna? Presentatie: Lucas Brouwers Gast: Marc Hijink & Laura Wismans Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Frans de Waal bracht duizenden uren door met primaten en had een heel bijzondere band met een aantal van hen. Hij liet ons inzien dat we niet alleen afstammen van apen, maar dat we vooral erg op elkaar lijken. Kijken naar primaten geeft ons inzicht in ons eigen gedrag. De wereldberoemde Nederlandse primatoloog werd beroemd met zijn boek Chimpanseepolitiek en deelt met zijn laatste boek Anders een wetenschappelijke kijk op het maatschappelijke debat over gender. Frans de Waal overleed donderdagavond. Presentatie: Lucas Brouwers Gast: Hendrik Spiering Redactie en montage: Elze van Driel Beluister hier het hele interview met Frans de Waal in de NRC-podcast Het Uur: https://www.nrc.nl/nieuws/2022/09/30/het-uur-met-primatoloog-frans-de-waal-a4143705 Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De helft van de Nederlanders heeft overgewicht, 16 procent heeft obesitas en dat worden er steeds meer. Diëten en leefstijlcoaches hebben die trend niet kunnen keren, maar hoe zit dat met medicijnen? Afvalmedicijnen zoals ozempic worden jubelend ontvangen door mensen die willen afvallen én door sommige artsen. Komt hiermee het einde van obesitas in zicht? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Martine Kamsma & Niki Korteweg Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bij auto-immuunziekten als MS en reuma keert het immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam. Of iemand gevoelig is voor dit type ziekten, wordt in belangrijke mate bepaald door genetische aanleg. De wetenschappelijke speurtocht naar de oorsprong van auto-immuunziekten bracht genetici terug naar de prehistorie. Presentatie: Lucas Brouwers Gast: Hendrik Spiering Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zelfs in oorlogstijd zijn er regels en wetten waar partijen zich aan moeten houden. Of: zouden moeten houden. De bekendste zijn de Conventies van Genève die wereldwijd zijn ondertekend. Hoe is het moderne oorlogsrecht ontstaan? En welke afwegingen worden gemaakt als er burgerdoden kunnen vallen? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Bart Funnekotter & Sjoerd de Jong Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Voor het eerst hebben artsen met CRISPR-cas Nederlandse patiënten genezen. Niet in een petrischaal, maar direct in de mens. De gentherapie maakte een zeer snelle ontwikkeling door. De volgende stap is het verfijndere, en goedkopere, base en prime-editing. We kunnen genezen, maar tot hoe ver kun je gaan? Moet je alle genetische afwijkingen willen oplossen? En kunnen er ook dingen kapot? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Niki Korteweg & Sander Voormolen Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Slapeloze nachten, huilbuien en een totaal gebrek aan eetlust. Liefdesverdriet is, helaas, iets waar we mee te maken krijgen en de fysieke gevolgen zijn niet mals. De symptomen van een gebroken hart kunnen zelfs overeenkomen met die van een hartaanval. We zijn geëvolueerd om verliefd te worden, maar op liefdesverdriet lijken we niet voorbereid. Waarom voelt een gebroken hart zo heftig? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Laura Bergshoef & Hendrik Spiering Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Romeinse keizers, wie kent ze niet. Augustus en Constantijn zijn nog altijd vertrouwde figuren. Maar kennen we hen echt? Begrijpen we na 2000 jaar nog wel waarop hun macht gebaseerd was? Ons beeld van de machtigste keizers is voor een flink deel gevormd door antieke zwartmakerij en propaganda. Zo zou Caligula zijn paard tot senator hebben benoemd. En Caracalla lakte de hoeven van zijn paard met goud. Was dat een teken van gekte, of was er iets anders aan de hand? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Bart Funnekotter & Hendrik Spiering Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We hoesten allemaal wel eens. Een paar keer kuchen en de hoestbui is voorbij. Maar bij sommige mensen blijft de hoest en wordt chronisch. Zo erg dat ze er niet van kunnen slapen, werken wordt lastig en het sociale leven ongemakkelijk. De oorzaak van de hoest kan allang opgelost zijn, maar het brein blijft prikkels ervaren. Er is een opvallende link met andere chronische aandoeningen waarbij mensen dingen voelen, horen of zien, maar artsen niets vinden. Hoe zit dat, en bovenal: wat is eraan te doen? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Nienke Beintema & Niki Korteweg Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je denkt aan een kernoorlog, denk je waarschijnlijk aan massale vernietiging in de eerste ogenblikken, en de gevaarlijke straling in de jaren erna. Maar de gevolgen zouden verstrekkender kunnen zijn dan dat. Door het vuur, de rook en de roet kan de zon verduisterd worden, waardoor de temperatuur mondiaal daalt. Dat maakt het leven op aarde een heel stuk moeilijker. Hoe groot is de kans op zo’n nucleaire winter? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Bruno van Wayenburg & Hendrik Spiering Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Eiwitproducten zie je allang niet meer alleen in de sportschool, ook de supermarkt ligt er vol mee. Dit terwijl de meeste Nederlanders niks tekort komen. Ook als we meer plantaardige eiwitten en minder vlees en zuivel eten, is dat geen probleem. Maar wat doen eiwitten in het lichaam? En kun je er ook te veel van eten? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Martine Kamsma & Sander Voormolen Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Opnieuw gaat een jaar als warmste ooit de boeken in. De laatste decennia worden keer op keer records gebroken. De warmte gaat gepaard met extreem weer, zoals overvloedige regenval, hagelstenen zo groot als handballen en talloze bosbranden. Wanneer is iets extreem weer, en wanneer is het een symptoom van een groter proces? Hoe weten we dat? En hoe zinvol is het eigenlijk om records steeds te melden? Presentatie: Laura Wismans Gasten: Laura Bergshoef & Paul Luttikhuis Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rituelen zijn overal. Zo schuiven velen straks weer aan bij het kerstdiner. Er zijn kleine, persoonlijke rituelen. Bijvoorbeeld als we iemand op een speciale manier groeten. Er zijn grootse, bijzondere rituelen, zoals de kroning van een koning. Of heftige initiatierituelen die overgangen markeren, zoals ontgroening of meisjesbesnijdenis. De handelingen dienen op het eerste oog geen doel. Toch hebben we rituelen hard nodig, vooral in tijden van angst en onzekerheid. Waarom is dat zo? En hoe gaan we om met diepgewortelde maar schadelijke rituelen? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Niki Korteweg & Hendrik Spiering Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De hiv-pandemie is nog altijd niet uitgedoofd. Maar in Nederland daalt het aantal infecties drastisch. Vanwaar dat succes? En waarom is hiv zo ongrijpbaar? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Menno Sedee & Sander Voormolen Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Al meer dan duizend vrouwen meldden zich bij de siliconenpoli in het AmsterdamUMC met klachten die niemand goed kan verklaren. Zoals vermoeidheid, pijn en haaruitval. Zij denken dat het komt door hun implantaten. Maar onder artsen is daar discussie over. Waar komen die klachten vandaan? En is de angst terecht? Presentatie: Lucas Brouwers Gasten: Martine Kamsma & Sander Voormolen Redactie en montage: Elze van Driel Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.