Eos Wetenschap - Vraag Het Aan

Een op de zes mensen heeft een piep in z’n oor – of een ander geluid, want tinnitus kan ook klinken als een gesuis, geruis of zelfs als een drilboor. Onderzoeker Emilie Cardon (Universiteit Antwerpen) legt in deze podcast uit waar tinnitus vandaan komt en wat je ertegen kunt doen.

We kennen schelpdieren vooral van de schelpen die aanspoelen op het strand, maar hoe ziet het leven van een mossel eruit, wat eet een zwaardschede en hoe planten oesters zich voort. In deze aflevering vragen we het aan Jan Seys, marien bioloog en communicatieverantwoordelijke bij het Vlaams Instituut voor de Zee.

Een flits en een knal. Dat is misschien de meest eenvoudige definitie van onweer. Weerman Bram Verbruggen over donder en bliksem.

De ontdekster van het coronavirus was een vrouw, net zoals de allereerste klimaatwetenschapper en de persoon die de Amerikaanse achterstand in de space race met Rusland dichtte. Drie vrouwen met een enorme impact op de wetenschap, maar ook drie vrouwen soms onbewust maar even vaak moedwillig werden vergeten. Wetenschapsjournaliste en deeltjesfysicus Margriet van der Heijden schreef er een boek over “Ongekend”. In deze aflevering vertelt ze het verhaal van wetenschapsheldinnen June Almeida, Eunice Foote en Mary Sherman.

Mensen en andere levende wezens zijn eigenlijk het resultaat van verschillende micro-organismen die gingen samenwerken. Wist je bijvoorbeeld dat de mitochondriën, de energiefabriekjes in onze cellen, eigenlijk afstammen van bacteriën? Dit en andere bijzondere inzichten in de evolutie van levende wezens danken we aan Lynn Margulis. Zij was een van de invloedrijkste biologen van de 20e eeuw, maar ze was ook tegendraads, eigenwijs en had gekke ideeën. Ze moest daarom hard knokken om gewaardeerd te worden. Genetisch genealoog Maarten Larmuseau legt in deze podcast uit waarom Lynn Margulis een echte wetenschapsheldin is.

In de achttiende eeuw moesten vrouwen nog bewijzen dat ze even slim als mannen kunnen zijn. Émilie du Châtelet deed dat met glans. Ze vertaalde niet alleen Newtons werk naar het Frans, maar bracht de natuurkunde ook nieuwe, revolutionaire inzichten bij. "Met glans" mag je trouwens letterlijk nemen. Émilie du Châtelet bewees, zeer ongewoon voor die tijd, dat een vrouw in een praaljurk net zo goed een wetenschappelijk genie kan zijn. In deze podcast praat Eos-redacteur Kim Verhaeghe met natuurkundige Frank Verstraeten en verhalenverteller Céline Broeckaert over het leven en werk van Émilie du Châtelet. Je zal merken dat ze hun adoratie voor Émilie moeilijk kunnen verstoppen.

In 2013 had een computer nog dertien jaar nodig om een menselijk genoom te decoderen. Vandaag klaart een supercomputer het klusje in amper vijf uur. De supercomputer heeft een enorme impact op wetenschappelijk onderzoek, en ons eigen dagelijkse leven. Toch hebben nog maar weinig mensen, ook wetenschappers, al een supercomputer in het echt gezien. Wat moeten we ons voorstellen bij zo’n computer op steroïden? Steven Latré, hoofd van de onderzoeksgroep Artificiële Intelligentie bij imec, geeft antwoord in onze podcast.

Dagenlang sleeën, een metershoge sneeuwman maken en zelfs een bevroren Noordzee. Waar zijn die echte winters gebleven? En maken we binnenkort de eerste winter mee zonder sneeuw of ijs? Weerman Bram Verbruggen antwoordt in onze podcast.

Eos Wetenschap bestaat veertig jaar. Voor de gelegenheid biedt hoofdredacteur Raf Scheers een blik achter de schermen van het blad, de organisatie én de wetenschap en wetenschapsjournalistiek in Vlaanderen.

Ongezond eten kan je ziek maken, maar maakt gezond eten je dan ook weer beter? Lieselot Hemeryck (Universiteit Gent) onderzoekt het verband tussen voeding en gezondheid en ontrafelt oorzaken en gevolgen. Ze vertelt alles over haar onderzoek aan Eos-redacteur Liesbeth Gijsel.

De overgang is voor veel vrouwen een rollercoaster. Mijn collega en hoofdredacteur van Eos Psyche&Brein Liesbeth Gijsel schreef er een boek over: Fuck de Menopauze. Wat niemand je vertelt over de overgang. In deze podcast beantwoordt ze vraag: hoe herken je de menopauze?

Een jas of schoenen van schimmels. Een schimmelspray om scheurtjes in beton te dichten. Isolatiemateriaal uit schimmels. Of zelfs meubels. Schimmels lijken hét materiaal van de toekomst. Eos-journalist Peter Van Wynsberghe trok naar het lab, en vertelt alles over dit wonderlijke materiaal aan collega Liesbeth Gijsel.

Reuma is meer dan pijnlijke gewrichten, en de aandoening treft alle leeftijden. Reumatoloog Ann-Sophie De Craemer van het UZ Gent vertelt je in deze podcast meer over oorzaken, gevolgen, misverstanden en behandelingen van reuma.

Vanaf 2035 mogen er geen nieuwe benzine- of dieselauto’s meer worden verkocht. De toekomst is aan de elektrische auto. Maar zijn de batterijen in die auto’s wel ecologisch en ethisch verantwoord? Wat zit er eigenlijk in? Aan welke verbeteringen werken wetenschappers? En: hoe kun je zelf de levensduur van je batterij rekken? Eos-redacteur Ilse Boeren geeft uitleg en tips in deze aflevering van de podcast Vraag het Aan.

In deze aflevering lezen we mee in de kroniek van Jan de Pottre, die in 1554 op de Grote Markt in Brussel de gruwelijke executie zag van Jan Pannant. Waarom eindigde Jan Pannant op het schavot? En wat ging eraan vooraf? Was deze straf en deze manier van terechtstellen gebruikelijk? En wat vonden de toeschouwers ervan? En waren ze het eens met deze manier van straffen of niet? We lezen het allemaal in het dagboek van Jan de Pottre. En zoals een goed dagboek betaamt, komen we ook wat persoonlijke details over hem te weten. En dankzij deze kroniekschrijver weten we vanaf nu ook hoeveel vis en wijn kostte in de 16de eeuw. Podcast De kronieken van de dood Meelezen in de dagboeken van kroniekschrijvers uit de 16de eeuw? Dat kan in deze podcast. Nee, de sappige details, het liefdesverdriet en andere hartenroersels komen we niet te weten, maar het geeft wel een unieke inkijk de samenleving van de die tijd. Historica Isabel Casteels focuste zich de afgelopen 4 jaar voor haar doctoraatsonderzoek op wat er geschreven werd over executies en daarover vertelt ze nu in deze 3-delige podcastreeks. Een kleine tijdsreis, tot op het schavot.

We gaan even terug naar het Antwerpen van 1564, wanneer de Meirbrug geen drukke oversteekplaats was voor shoppende mensen, maar een plaats waar de terechtstellingen werden uitgevoerd. Een aantal Antwerpse kroniekschrijvers uit de 16de eeuw, schreven over de executie van stadsbeul meester Geleyn. Isabel zocht dit verder uit en we komen te weten dat een beul die zelf geëxecuteerd werd, niet alledaags was, maar ook niet uitzonderlijk. Een beul was trouwens niet bepaald iemand waarmee je op café wilde gaan want ze waren vaak even misdadig als de misdadigers die ze terechtstelden. En dat was voor deze meester Geleyn niet anders. En er is ook iets met een slager en honden. Allemaal te ontdekken in deze aflevering. PODCAST ‘DE KRONIEKEN VAN DE DOOD’ Meelezen in de dagboeken van kroniekschrijvers uit de 16de eeuw? Dat kan in deze podcast. Nee, de sappige details, het liefdesverdriet en andere hartenroersels komen we niet te weten, maar het geeft wel een unieke inkijk de samenleving van de die tijd. Historica Isabel Casteels focuste zich de afgelopen 4 jaar voor haar doctoraatsonderzoek op wat er geschreven werd over executies en daarover vertelt ze nu in deze 3-delige podcastreeks. Een kleine tijdsreis, tot op het schavot.

Hoe geëmancipeerd was de 16de eeuw? Dat viel blijkbaar beter mee dan we zouden denken. Werden vrouwen op een andere manier terechtgesteld dan mannen? Kregen ze andere straffen of niet? Deze aflevering brengt ons naar Ieper waar kroniekschrijver Augustijn Van Hernighem de terechtstelling zag en beschreef van bendeleidster Barbele Taquits. Volgens hem stierf Barbele met een mannelijk hart. Wat dat juist is, daar vertelt Isabel meer over. PODCAST ‘DE KRONIEKEN VAN DE DOOD’ Meelezen in de dagboeken van kroniekschrijvers uit de 16de eeuw? Dat kan in deze podcast. Nee, de sappige details, het liefdesverdriet en andere hartenroersels komen we niet te weten, maar het geeft wel een unieke inkijk de samenleving van de die tijd. Historica Isabel Casteels focuste zich de afgelopen 4 jaar voor haar doctoraatsonderzoek op wat er geschreven werd over executies en daarover vertelt ze nu in deze 3-delige podcastreeks. Een kleine tijdsreis, tot op het schavot.

Voor de gewone sterveling lijkt kwantumfysica onvatbaar ingewikkeld. De wetenschap heeft een eigen taal en eigen principes, die allemaal worstelen met onze intuïtie. Is het onmogelijk om kwantumfysica te begrijpen? Kwantumfysicus Frank Verstraete vindt van niet. Hij is er zeker van dat iedereen een paar kwantumprincipes kan begrijpen, en dat je daar ook gewoon van kunt genieten, net zoals je van klassieke muziek kunt genieten, zonder echt te weten hoe ze is ontstaan.

Drink voldoende water. Het is zowat het vaakst herhaalde voedingsadvies, zeker in de zomer. Waarom eigenlijk? Bio-ingenieur en voedingsexperte Elke Godden (Universiteit Antwerpen) geeft antwoord.

Ze leven in je smartphone, op sociale media-apps, websites en slimme speakers ... We worden steeds meer omringd door chatbots, en gaan er soms mee om alsof het mensen zijn. Dat kan ver gaan. In Japan zijn duizenden mannen zelfs getrouwd met een bot. Hoe komt het dat we een band voelen met een levenloos ding? Wat zijn de mogelijkheden van ChatGPT en consorten? En wat zijn de gevaren? Eos-redacteur Peter Vanwijnsberghe verdiepte zich in het onderwerp en praat erover met collega Liesbeth Gijsel.